เภสัชกรรมคลินิก

อุบัติการณ์และปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไตในผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวีที่ได้รับการรักษาด้วยยาต้านแบบรวมเม็ดทีโนโฟเวียร์ไดโซพรอกซิลฟูมาเรท+ลามิวูดีน+โดลูทีกราเวียร์ โรงพยาบาลตรัง

วรรณทิพย์ ตั้งสถิตพร — Tue, 15 Jul 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมา: ผู้ติดเชื้อเอชไอวีที่ได้รับยาต้านแบบรวมเม็ดทีโนโฟเวียร์ไดโซพรอกซิลฟูมาเรท+ลามิวูดีน+โดลูทีกราเวียร์ (TLD) มีแนวโน้มเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไตเพิ่มขึ้นหลังรับยา โดยยังไม่มีหลักฐานเชิงประจักษ์ว่าเกิดอุบัติการณ์จำนวนเท่าไรและเป็นผลมาจากปัจจัยใดบ้าง

วัตถุประสงค์: ศึกษาอุบัติการณ์และปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไต ในผู้ป่วยที่ได้รับยาต้านแบบรวมเม็ด TLD

วิธีวิจัย: การศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบย้อนหลัง ในผู้ป่วยที่ได้รับยาต้านแบบรวมเม็ด TLD โรงพยาบาลตรัง เก็บข้อมูลจากฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2565 ถึง มีนาคม พ.ศ. 2567 ภาวะแทรกซ้อนทางไต พิจารณาจากค่า estimated glomerular filtration rate (eGFR) ที่ลดลงมากกว่าร้อยละ 25 จากค่าเริ่มต้นก่อนได้รับยา TLD วิเคราะห์ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไตด้วยสถิติถดถอยโลจิสติกส์

ผลการวิจัย: ผู้ป่วย 1,402 ราย อายุเฉลี่ย 45.57 ± 10.44 ปี พบอุบัติการณ์เกิดภาวะแทรกซ้อนทางไต จำนวน 398 ราย (ร้อยละ 28.4) ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไต ได้แก่ อายุ การมีโรคร่วม และยาต้านไวรัสที่ใช้มาก่อน เมื่อวิเคราะห์อิทธิพลร่วมของปัจจัยอายุ โรคร่วมและสูตรยาต้านที่เคยใช้มาก่อน พบว่าผู้ป่วยอายุ 61-70 ปี มีโรคความดันโลหิตสูงและใช้ยา GPO-VIR T^® มาก่อน มีความเสี่ยงการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไตสูงกว่าผู้ป่วยอื่น 11.16 เท่า (95%CI: 2.36-52.85, p-value=0.002) รองลงมาคือผู้ป่วยอายุ 41-50 ปี มีโรคเบาหวานและใช้ยา GPO-VIR T^® มาก่อน มีความเสี่ยงการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไตสูงกว่าผู้ป่วยอื่น 9.77 เท่า (95%CI: 2.02-47.28, p-value=0.005)

สรุปผล: ควรติดตามค่าการทำงานของไตอย่างใกล้ชิด ในผู้ป่วยอายุ 61-70 ปี ที่มีโรคความดันโลหิตสูงและใช้ยา GPO-VIR T^® มาก่อน และผู้ป่วยอายุ 41-50 ปี ที่มีโรคเบาหวานและใช้ยา GPO-VIR T^® มาก่อน เนื่องจากเป็นปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางไต

อุบัติการณ์และต้นทุนการดูแลผู้ป่วยศัลยกรรมที่เกิดอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาในโรงพยาบาลสงขลา

นุศรา หมัดบวช, ปิติกานต์ สืบชนะ — Tue, 15 Jul 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมา: อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (Adverse Drug Reactions; ADRs) ทำให้ค่าเฉลี่ยของการนอนรักษาตัวในโรงพยาบาลและภาระการดูแลผู้ป่วยที่พบ ADRs เพิ่มขึ้น แต่การศึกษาเกี่ยวกับต้นทุนการดูแลผู้ป่วยที่เกิด ADRs โดยเฉพาะในผู้ป่วยศัลยกรรมยังมีจำกัด

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาอุบัติการณ์ ADRs ในผู้ป่วยศัลยกรรม และเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของต้นทุนการดูแลผู้ป่วยศัลยกรรมที่เกิดและไม่เกิด ADRs

วิธีวิจัย: เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบย้อนหลังจากเวชระเบียนอิเล็กทรอนิกส์ รวมระยะเวลา 36 เดือน ศึกษาเฉพาะต้นทุนทางตรงด้านการแพทย์ในมุมมองของผู้ให้บริการ โดยแบ่งผู้ป่วยศัลยกรรมออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่เกิดและไม่เกิด ADRs ใช้สถิติ Independent t-test เพื่อวิเคราะห์ความแตกต่างระหว่างกลุ่ม

ผลการวิจัย: อุบัติการณ์ของ ADRs ในผู้ป่วยศัลยกรรมอยู่ที่ร้อยละ 1.25 ของผู้ป่วยทั้งหมด โดยกลุ่มยาที่ทำให้เกิด ADRs มากที่สุดคือ systemic antibiotics ร้อยละ 75.76 และรายการยาที่ทำให้เกิด ADRs มากที่สุดคือ ceftriaxone ร้อยละ 40.91 อาการที่พบส่วนใหญ่เป็นอาการทางระบบผิวหนัง ได้แก่ maculopapular rash, rash และ urticaria ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิด ADRs ในผู้ป่วยศัลยกรรมที่สำคัญ ได้แก่ เพศหญิง และการเข้ารับการรักษาในหอผู้ป่วยวิกฤตศัลยกรรมและวิกฤตศัลยกรรมประสาท ผู้ป่วยที่เกิด ADRs มีค่าเฉลี่ยต้นทุนการดูแลสูงกว่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value = 0.041) โดยมีค่าเฉลี่ยต้นทุน 6,022.30 บาท/วันนอน เมื่อเทียบกับผู้ป่วยที่ไม่เกิด ADRs ซึ่งมีค่าเฉลี่ยต้นทุน 5,860.57 บาท/วันนอน

สรุปผล: ผลการวิจัยนี้แสดงให้เห็นว่าการเกิด ADRs ในผู้ป่วยศัลยกรรมส่งผลให้ต้นทุนทางตรงด้านการแพทย์สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ การเฝ้าระวัง ADRs อย่างเป็นระบบ โดยเฉพาะในกรณีการใช้ยากลุ่ม systemic antibiotics สามารถเพิ่มความปลอดภัย ใช้ทรัพยากรอย่างเหมาะสม และลดค่าใช้จ่ายในการดูแลผู้ป่วยในโรงพยาบาล ซึ่งผลการวิจัยนี้ได้เน้นย้ำถึงความสำคัญของการจัดการ ADRs อย่างมีประสิทธิภาพเพื่อเพิ่มผลลัพธ์ในการรักษาและประสิทธิภาพในการดูแลผู้ป่วย

สถานการณ์การแพ้ยาซ้ำที่เป็นการแพ้ยาข้ามกลุ่มโครงสร้างทางเคมีในยาต้านการอักเสบชนิดที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ในผู้ป่วยที่มารับบริการที่โรงพยาบาลสุรินทร์

ลักขณา เหมาะหมาย, รัชนก เรียบร้อย, ชวลิต เพียรมี — Tue, 15 Jul 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมา: การแพ้ยาต้านการอักเสบชนิดที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) พบอุบัติการณ์สูง เป็นหนึ่งในปัญหาสำคัญทางคลินิกที่พบบ่อย โดยเฉพาะการแพ้ยาข้ามกลุ่มโครงสร้างทางเคมีซึ่งอาจนำไปสู่การแพ้ยาที่รุนแรง อย่างไรก็ตาม รายงานการแพ้ยาในลักษณะดังกล่าวยังมีจำนวนจำกัดในประเทศไทย

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาสถานการณ์ของการแพ้ยาแบบข้ามกลุ่มโครงสร้างทางเคมีในยากลุ่ม NSAIDs ในผู้ป่วยที่มารับบริการที่โรงพยาบาลสุรินทร์

วิธีการวิจัย: การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง โดยรวบรวมข้อมูลจากระบบฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ของโรงพยาบาล ระหว่างวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2560 ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2567 วิเคราะห์ข้อมูลการแพ้ NSAIDs และการแพ้ยาซ้ำข้ามกลุ่มโครงสร้างทางเคมีด้วยสถิติเชิงพรรณนา

ผลการวิจัย: พบรายงานการแพ้ NSAIDs จำนวน 1,896 รายงาน (ผู้ป่วย 1,691 ราย) คิดเป็นร้อยละ 9.25 ของรายงานการแพ้ยาทั้งหมด (20,497 รายงาน) โดยร้อยละ 51.56 เป็นอาการแพ้ที่รุนแรง กลุ่มยาที่พบการแพ้มากที่สุด ได้แก่ arylpropionic acids (โดยเฉพาะ ibuprofen) รองลงมา ได้แก่ phenylacetic acids (diclofenac) พบผู้ป่วยที่มีการแพ้ยาซ้ำแบบข้ามกลุ่มโครงสร้างทางเคมีจำนวน 182 ราย (ร้อยละ 10.76 ของจำนวนผู้ป่วยที่แพ้ NSAIDs ทั้งหมด) โดยคู่กลุ่มยาที่พบการแพ้ยาซ้ำแบบข้ามกลุ่มโครงสร้างทางเคมีมากที่สุด คือ arylpropionic acids - phenylacetic acids (ร้อยละ 43.97)

สรุปผลการวิจัย: การแพ้ยาข้ามกลุ่มโครงสร้างทางเคมีในยากลุ่ม NSAIDs พบในผู้ป่วยร้อยละ 10.76 ซึ่งมีนัยสำคัญต่อความปลอดภัยในการใช้ยา บุคลากรทางการแพทย์ควรมีความตระหนักในการซักประวัติการแพ้ยาอย่างละเอียดและติดตามการแพ้ยาอย่างใกล้ชิด

การประเมินภาวะภูมิไวเกินที่เกิดจากการให้ยาเคมีบำบัดชนิดฉีด ณ โรงพยาบาลอุดรธานี

อุดมลักษณ์ รังสิยาภรณ์รัตน์ — Tue, 15 Jul 2025 00:00:00 +0700

ที่มาของปัญหา: ภาวะภูมิไวเกิน (hypersensitivity reactions) สามารถเกิดขึ้นได้จากการให้ยาเคมีบำบัดและมีความรุนแรงแตกต่างกัน ภาวะภูมิไวเกินอาจส่งผลกระทบต่อการรักษาทำให้ต้อง เปลี่ยนยาหรือหยุดให้ยาอย่างถาวร

วัตถุประสงค์: การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจอุบัติการณ์ ความรุนแรงของภาวะภูมิไวเกิน จากการได้รับ ยาเคมีบำบัดชนิดฉีดและประเมินประสิทธิผลของการจัดการภาวะภูมิไวเกิน

วิธีวิจัย: การวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบติดตามย้อนหลังในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดชนิดฉีด ณ โรงพยาบาลอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี ระหว่างวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2562 ถึง 31 ธันวาคม พ.ศ. 2566 วิเคราะห์อุบัติการณ์ความรุนแรงและรอบการให้ยาที่เริ่มมีอาการของภาวะภูมิไวเกินด้วยสถิติเชิงพรรณา เปรียบเทียบความแตกต่างของผลลัพธ์จากการจัดการภาวะภูมิไวเกินด้วยการปรับอัตราการให้ยาที่แตกต่างกันด้วยสถิติ Fisher exact test วิเคราะห์ผลด้วย IBM SPSS Statistics version 28

ผลการวิจัย: ผู้ป่วยมะเร็งที่รับการรักษามีจำนวน 12,914 ครั้งการรักษา เกิดภาวะภูมิไวเกินจำนวน 351 ครั้ง (ร้อยละ 2.7) ยาเคมีบำบัดชนิดฉีดที่เกิดภาวะภูมิไวเกินสูงที่สุด คือ paclitaxel ร้อยละ 43 มีค่ามัธยฐานของรอบการให้ยาที่เริ่มมีอาการ (onset) 2 รอบ รองลงมาคือ carboplatin ค่ามัธยฐานของรอบการให้ยาที่เริ่มมีอาการ 11 รอบ ระดับความรุนแรงของภาวะภูมิไวเกินส่วนใหญ่เป็น CTCAE grade 2 ร้อยละ 56.1 การจัดการด้วยการเพิ่มระยะเวลาในการให้ยาที่มีอัตราความสำเร็จร้อยละ 75.0-84.6 ส่วนการทำ desensitization มีอัตราความสำเร็จ ร้อยละ 88.4 การจัดการภาวะภูมิไวเกินด้วยการปรับอัตราการให้ยาโดยเพิ่มระยะเวลาให้นานขึ้นทั้ง 2 วิธีที่ต่างกันไม่พบความแตกต่างของอัตราความสำเร็จ (p-value = 0.105) โดยวัดจากการไม่เกิดภูมิไวเกินซ้ำและสามารถรับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดจนแล้วเสร็จ

บทสรุป: อุบัติการณ์การเกิดภาวะภูมิไวเกินส่วนใหญ่เกิดจาก paclitaxel โดย ส่วนใหญ่อยู่ในระดับที่ไม่รุนแรง (CTCAE grade 1 และ 2) การจัดการด้วยการเพิ่มระยะเวลาในการให้ยาเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพ มีอัตราการตอบสนองที่สูง ส่วนผู้ป่วยที่มีภาวะภูมิไวเกินในระดับรุนแรง (CTCAE grade 3 และ 4) อาจจัดการด้วยการเพิ่มระยะเวลาในการให้ยาหรือการทำ desensitization

ผลลัพธ์ของไนโทรฟูแรนโทอินในการรักษาโรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะชนิดไม่ซับซ้อน

มานัส สิทธิชัย — Tue, 15 Jul 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมา: เชื้อก่อโรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะชนิดไม่ซับซ้อนที่พบบ่อยคือ Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae ซึ่งพบว่าเชื้อดื้อต่อยารักษาหลักคือ โคไทรม็อกซาโซลและนอร์ฟล็อกซาซิน มากกว่าร้อยละ 20 จึงจำเป็นต้องหายาปฏิชีวนะที่เหมาะสมมาทดแทน

วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบผลลัพธ์ของไนโทรฟูแรนโทอินในการรักษาโรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะชนิดไม่ซับซ้อน กับยาปฏิชีวนะกลุ่ม beta-lactams, fluoroquinolones, sulfonamides

วิธีการวิจัย: เป็นการศึกษาแบบพรรณนาย้อนหลังเปรียบเทียบผลลัพธ์ทางคลินิก ผลลัพธ์ทางจุลชีววิทยา และการเกิดเป็นซ้ำ ระหว่างกลุ่มผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยไนโทรฟูแรนโทอิน จำนวน 127 รายกับกลุ่มที่ได้รับยาปฏิชีวนะกลุ่ม beta-lactams, fluoroquinolones, sulfonamides จำนวน 325 ราย ในระหว่าง เมษายน ถึง กันยายน พ.ศ. 2563

ผลการวิจัย: จากกลุ่มตัวอย่างทั้งหมด 452 ราย พบว่ากลุ่มตัวอย่างที่ได้รับไนโทรฟูแรนโทอิน (127 ราย) ให้ผลการรักษาโรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะชนิดไม่ซับซ้อนหายร้อยละ 14.3 มากกว่าการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะกลุ่ม beta-lactams, fluoroquinolones, sulfonamides (325 ราย) ที่ให้ผลหายร้อยละ 10.7 แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value = 0.002) และตรวจไม่พบเชื้อในปัสสาวะสูงกว่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value = 0.046) ร้อยละ 83.3 และร้อยละ 65.8 พบว่าการกลับเป็นซ้ำทั้ง 2 กลุ่มไม่แตกต่างกัน คือ ร้อยละ 14.0 และ ร้อยละ 9.1 (p-value = 0.469)

สรุปผล: ไนโทรฟูแรนโทอินมีประสิทธิภาพดีกว่ายาปฏิชีวนะอื่น ๆ เหมาะสมเป็นยาทางเลือกแรกในการรักษาโรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะชนิดไม่ซับซ้อน

ปัจจัยที่สัมพันธ์กับความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยเด็กที่ได้รับยาเตรียมเฉพาะรายในงานเภสัชกรรมการผลิต โรงพยาบาลน่าน

ธรรมรัฐ อัศวพุทธิ — Tue, 15 Jul 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมา: การดูแลผู้ป่วยเด็กที่ได้รับยาเตรียมเฉพาะรายของงานเภสัชกรรมการผลิตพบปัญหาทางยา ได้แก่ การไม่มารับยาตามนัดของเภสัชกร ผู้ป่วยเด็กมาก่อนนัด เป็นต้น ซึ่งอาจส่งผลต่อความร่วมมือในการใช้ยา ผู้วิจัยจึงต้องการศึกษาสาเหตุของปัญหา และปัจจัยที่สัมพันธ์กับความร่วมมือในการใช้ยา

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาสาเหตุของปัญหา และปัจจัยที่สัมพันธ์กับความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยเด็กที่ได้รับยาเตรียมเฉพาะรายจากงานเภสัชกรรมการผลิต

วิธีวิจัย: วิเคราะห์ภาคตัดขวาง 3 เดือนตั้งแต่สิงหาคม-ตุลาคม พ.ศ. 2567 ผู้ป่วยเด็กจำนวน 81 ราย โดยใช้แบบสอบถามข้อมูลพื้นฐานของผู้ป่วยเด็ก ได้แก่ เพศ อายุ โรคที่ใช้ยาเตรียมเฉพาะราย ความถี่ของการรับประทานยาเตรียมเฉพาะราย โรคประจำตัวอื่น ๆ จำนวนชนิดของยาโรคประจำตัวอื่นที่รับประทานร่วมด้วย ผลข้างเคียงของยา สถานภาพของผู้ดูแล/ผู้ปกครองเด็ก การอยู่อาศัยของเด็ก ช่วงเวลาที่สามารถดูแลเด็ก อาชีพผู้ดูแล รายได้ของครอบครัวต่อเดือน และแบบสอบถามทัศนคติในการรับบริการยาเตรียมเฉพาะราย ทัศนคติพฤติกรรมการใช้ยา สถิติที่ใช้ chi-square test และ Fisher’s exact test สำหรับข้อมูลพื้นฐาน และ multiple regression analysis เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ความร่วมมือในการใช้ยา

ผลการวิจัย: ผู้ป่วยเด็กส่วนใหญ่ได้ตำรับยากลุ่มโรคติดเชื้อร้อยละ 49.38 โดยมีร้อยละของผู้ป่วยที่มีความร่วมมือในการใช้ยาระดับดีเพียง 25.93 พบว่าสถานภาพของผู้ดูแล/ผู้ปกครองเด็ก และการอยู่อาศัยของเด็กมีความร่วมมือในการใช้ยาแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.05) และทัศนคติในการบริการรับยาเตรียมเฉพาะราย พฤติกรรมการใช้ยามีความสัมพันธ์กับความร่วมมือในการใช้ยาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.05)

สรุปผล: สถานภาพของผู้ดูแล/ผู้ปกครอง การอยู่อาศัยของเด็กกับพ่อแม่หรือผู้อื่นมีผลต่อความแตกต่างของความร่วมมือในการใช้ยาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ นอกจากนี้ทัศนคติในการรับบริการยาเตรียมเฉพาะราย และทัศนคติพฤติกรรมการใช้ยามีความสัมพันธ์ต่อความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยเด็กที่ได้รับยาเตรียมเฉพาะรายอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

ปัจจัยต่อความสำเร็จ และการพัฒนารูปแบบของการบริบาลเภสัชกรรมผู้ป่วยใน: ศึกษานำร่องในโรงพยาบาลในเขตสุขภาพที่ 11

ปิยะวรรณ กุวลัยรัตน์ — Tue, 15 Jul 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมา: ผลสำรวจมาตรฐานความปลอดภัยด้านยาของการบริบาลทางเภสัชกรรมผู้ป่วยในพบว่ายังมีการปฏิบัติที่ไม่ครบถ้วน

วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนาระบบการบริบาลทางเภสัชกรรมผู้ป่วยใน และวิเคราะห์ผลต่อความรู้ ทัศนคติ การดำเนินงาน รวมถึงปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติตามมาตรฐานความปลอดภัยด้านยา ในพื้นที่นำร่องเขตสุขภาพที่ 11

วิธีวิจัย: การวิจัยเชิงพัฒนา ดำเนินการระหว่างพฤษภาคม - ตุลาคม 2567 ใน 3 จังหวัด โดยพัฒนาระบบผ่านการวิเคราะห์โอกาสพัฒนาและการประชุมเภสัชกร ประเมินผลโดยเปรียบเทียบก่อน-หลังการพัฒนา ด้วยสถิติ McNemar test, Wilcoxon signed rank test และวิเคราะห์ปัจจัยด้วย multiple regression

ผลการศึกษา: กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยเภสัชกร 160 คน อายุเฉลี่ย 37.9 ปี โดยร้อยละ 63.1 ปฏิบัติงานด้านบริการเภสัชกรรม หลังการพัฒนา ความรู้เกี่ยวกับแนวคิดและหลักการบริบาลทางเภสัชกรรมเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 93.8 (SD = 9.3) เป็น 94.7 (SD = 9.2) ทัศนคติเชิงบวกปรับเพิ่มจากค่ามัธยฐานระดับ 3 เป็นระดับ 4 (คะแนนเต็ม 5) และการดำเนินงานด้านบริบาลทางเภสัชกรรมมีประสิทธิภาพสูงขึ้น โดยอัตราการผ่านมาตรฐานความปลอดภัยด้านยาเพิ่มจากร้อยละ 75.3 (SD = 23.5) เป็น 77.9 (SD = 24.8) ปัจจัยที่มีอิทธิพลคือความรู้เกี่ยวกับแนวคิดและหลักการในการบริบาลทางเภสัชกรรม จำนวนเภสัชกรที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาล และระดับความสามารถปฏิบัติได้ในการดำเนินการบริบาลทางเภสัชกรรมผู้ป่วยใน

สรุป: การพัฒนาระบบการบริบาลทางเภสัชกรรมผู้ป่วยใน ทำให้ผ่านมาตรฐานความปลอดภัยด้านยามากขึ้น ปัจจัยที่ส่งผล ได้แก่ ความรู้เกี่ยวกับแนวคิดและหลักการในการบริบาลทางเภสัชกรรม จำนวนเภสัชกร และระดับความสามารถการปฏิบัติได้ในการดำเนินการบริบาลทางเภสัชกรรมผู้ป่วยใน

ผลการใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์แจ้งเตือนแบบทันทีในการป้องกันการสั่งยาที่ไม่เหมาะสมในผู้ป่วยที่มีภาวะไตบกพร่อง ในโรงพยาบาลชัยภูมิ

สิริรัตน์ ภูมิรัตนประพิณ, ศิโรรัตน์ วราอัศวปติ — Tue, 15 Jul 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมา: การสั่งยาในผู้ป่วยที่มีภาวะไตบกพร่อง ควรปรับขนาดยาให้เหมาะสมกับการทำงานของไต การพัฒนาระบบเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจของแพทย์จะมีส่วนช่วยในการตัดสินใจทางคลินิกในการป้องกันความคลาดเคลื่อนในการสั่งยาและเพิ่มความปลอดภัยในการดูแลผู้ป่วย

วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินผลการแจ้งเตือนและการตอบสนองของผู้สั่งยาต่อการแจ้งเตือนของโปรแกรมคอมพิวเตอร์แจ้งเตือนแบบทันทีในการป้องกันการสั่งยาที่ไม่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะไตบกพร่อง

วิธีวิจัย: การศึกษาแบบย้อนหลัง เก็บข้อมูลผู้ป่วยที่ได้รับการสั่งยา 11 รายการที่มีการทำงานของไต (eGFR) ตามที่กำหนดในโปรแกรมแจ้งเตือนหรือไม่มีประวัติ eGFR ในระยะเวลา 1 ปี และติดตามผลการตอบสนองต่อการแจ้งเตือน ของผู้สั่งยาจากเวชระเบียนของโรงพยาบาลในผู้ป่วยแต่ละราย ในช่วงเวลาตั้งแต่ 1 เมษายน พ.ศ. 2567 ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2567

ผลการวิจัย: พบแจ้งเตือนทั้งหมด 11,338 ครั้ง ประกอบด้วยผู้ป่วยที่ได้รับยาและไม่มีประวัติ eGFR ร้อยละ 87.56 และผู้ป่วยที่มี eGFR ตามที่กำหนดร้อยละ 12.44 การตอบสนองของผู้สั่งยาต่อการแจ้งเตือนของโปรแกรมกรณีมี eGFR ตามที่กำหนด ผู้สั่งยายกเลิกการสั่งยาร้อยละ 14.89 ยืนยันการสั่งยาต่อและให้ติดตาม eGFR ในการนัดครั้งถัดไปร้อยละ 20.78 ยืนยันการสั่งยาต่อโดยไม่ติดตาม eGFR ร้อยละ 64.33 กรณีที่ผู้ป่วยไม่มีประวัติ eGFR ผู้สั่งยายืนยันการสั่งยาต่อและให้ติดตาม eGFR ในการนัดครั้งถัดไปร้อยละ 9.48 ยืนยันการสั่งยาต่อโดยไม่ติดตาม eGFR ร้อยละ 90.52

สรุปผล: โปรแกรมแจ้งเตือนสามารถแจ้งเตือนได้ตามที่กำหนด และสามารถช่วยให้ผู้สั่งยาทบทวน ปรับเปลี่ยนการสั่งยาให้เหมาะสมกับผู้ป่วยที่มีภาวะไตบกพร่องโดยใช้ข้อมูลเชิงคลินิกร่วมกับคำเตือน

การพัฒนาเว็บแอปพลิเคชันการประสานรายการยาในขั้นตอนการจำหน่ายผู้ป่วย

ธนิน กองพัฒน์พาณิชย์, พีรยศ ภมรศิลปธรรม, วรวุฒิ อ่อนเอี่ยม — Tue, 15 Jul 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมา: ระบบสารสนเทศ HosXp v.3 มีการใช้อย่างแพร่หลายในโรงพยาบาลรัฐ และการประสานรายการยาเป็นหนึ่งในงานเภสัชกรรมที่เพิ่มคุณภาพการรักษา อย่างไรก็ตามระบบ HosXp v.3 ยังไม่มีฟังก์ชันการประสานรายการยาในขั้นตอนการจำหน่ายผู้ป่วย การพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศ เช่น เว็บแอปพลิเคชัน อาจช่วยเพิ่มคุณภาพและประสิทธิภาพของกระบวนการนี้

วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนาและประเมินเว็บแอปพลิเคชันการประสานรายการยาในขั้นตอนการจำหน่ายผู้ป่วย

วิธีวิจัย: พัฒนาเว็บแอปพลิเคชันด้วยภาษา PHP และฐานข้อมูล MySQL เก็บข้อมูลเปรียบเทียบความคลาดเคลื่อนทางยาของผู้ป่วยก่อนและหลังการใช้งานในระยะเวลา 3 เดือน ประเมินความพึงพอใจของเภสัชกรโรงพยาบาลจำนวน 17 คนจากจำนวนเภสัชกรทั้งหมด 18 คน ใน 4 ด้าน ได้แก่ การใช้งานระบบ ความมีประสิทธิภาพ ความมีประสิทธิผล และความพึงพอใจของผู้ใช้งาน

ผลการวิจัย: ผู้ป่วยได้รับการประสานรายการยาก่อนใช้เว็บแอปพลิเคชันมีจำนวน 231 ราย และเพิ่มขึ้นเป็น 791 รายหลังการใช้งาน เพิ่มขึ้นจากร้อยละ 13.51 เป็นร้อยละ 40.40 ระบบสามารถช่วยตรวจจับความคลาดเคลื่อนทางยาเพิ่มขึ้นจาก 7 เป็น 15 เหตุการณ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (χ² = 10.51, p-value = 0.001) ความพึงพอใจของผู้ใช้งานอยู่ในระดับมากที่สุดในทุกด้าน โดยเฉพาะด้านการใช้งานระบบได้คะแนนเฉลี่ยสูงสุด 4.50±0.61 จาก 5 คะแนน

สรุปผล: เว็บแอปพลิเคชันที่พัฒนาขึ้นสามารถเพิ่มจำนวนการประสานรายการยา และช่วยในการประสานรายการยาและป้องกันความคลาดเคลื่อนทางยา รวมทั้งตอบสนองความต้องการของผู้ใช้งาน

การพัฒนาและตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีวิเคราะห์หาปริมาณแคนนาบิไดออล (CBD) ในตำรับยาครีม 1% ซีบีดี ด้วยเทคนิคโครมาโทกราฟีของเหลวสมรรถนะสูง

โสภิต บุษยะจารุ, เกษรา ศรีไพโรจน์ — Tue, 15 Jul 2025 00:00:00 +0700

ความเป็นมา: โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศรมีการพัฒนาตำรับยาครีม 1.0% w/w แคนนาบิไดออล (CBD) สำหรับใช้ในผู้ป่วยโรคสะเก็ดเงินและโรคผิวหนังอักเสบ ดังนั้น จึงมีการพัฒนาวิธีวิเคราะห์หาปริมาณ CBD ที่มีความแม่นยำและน่าเชื่อถือเพื่อควบคุมคุณภาพผลิตภัณฑ์

วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนาและตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีวิเคราะห์เชิงปริมาณ CBD ในตำรับยาครีม 1.0% w/w CBD ด้วยเทคนิคโครมาโทกราฟีของเหลวสมรรถนะสูง (HPLC)

วิธีการศึกษา: วิเคราะห์หาปริมาณ CBD ในตำรับยาครีม ด้วยเทคนิค HPLC โดยใช้คอลัมน์ NexLeaf CBX for Potency (C18) ที่อุณหภูมิ 35 องศาเซลเซียส ความยาวคลื่น 220 นาโนเมตร วัฏภาคเคลื่อนที่ประกอบด้วย 0.085% orthophosphoric acid ใน deionized water และ 0.085% orthophosphoric acid ใน acetonitrile ในอัตราส่วนที่เปลี่ยนแปลงระหว่างการวิเคราะห์ (gradient elution) อัตราการไหล 1.6 มิลลิลิตร/นาที การตรวจสอบความใช้ได้ของวิธีวิเคราะห์จะประเมินในหัวข้อ การทดสอบความเหมาะสมของระบบ (system suitability) ความจำเพาะเจาะจง (specificity) ความเป็นเส้นตรง (linearity) ช่วงความเข้มข้น (range) ความแม่นยำ (accuracy) และความเที่ยง (precision) ตามแนวทางของ ICH Q2(R1)

ผลการศึกษา: วิธีวิเคราะห์หาปริมาณที่พัฒนาขึ้นแสดงความจำเพาะเจาะจงในการแยก CBD โดยไม่มีสัญญาณรบกวนจากส่วนประกอบอื่นในสูตรตำรับยาครีม โดยมีความสัมพันธ์เชิงเส้นตรงในช่วงความเข้มข้น 1-100 ไมโครกรัม/มิลลิลิตร (R² = 0.9999) ความแม่นยำรายงานในค่าร้อยละการคืนกลับอยู่ในช่วง 98.5-101.2% และความเที่ยงรายงานในค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานสัมพัทธ์ (%RSD) ต่ำกว่า 1% ทั้งในการทดสอบภายในวันเดียวกัน (intra-day precision) และระหว่างวัน (inter-day precision) เมื่อนำวิธีที่พัฒนาขึ้นกับการวิเคราะห์ตำรับยาครีม 1.0% CBD จำนวน 2 ตัวอย่าง พบว่าปริมาณ CBD ที่ตรวจวัดได้เท่ากับ 1.1023% และ 1.1918% w/w

สรุปผลการศึกษา: วิธีวิเคราะห์หาปริมาณ CBD ในตำรับยาครีม 1.0% CBD ด้วยเทคนิค HPLC ที่พัฒนาขึ้นเป็นไปตามข้อกำหนดมาตรฐานสากลสำหรับการวิเคราะห์สารออกฤทธิ์ในผลิตภัณฑ์ยา มีความแม่นยำ เที่ยงตรง และน่าเชื่อถือ สามารถนำไปใช้ในการควบคุมคุณภาพผลิตภัณฑ์ยาครีม CBD ได้