ปัจจัยทำนายการเกิดภาวะโลหิตจางในผู้ป่วยมะเร็งขณะได้รับยาเคมีบำบัด: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ

บทคัดย่อ

           อุบัติการณ์ของภาวะโลหิตจางจากการได้รับยาเคมีบำบัดสูงถึงร้อยละ 60–90 ภาวะโลหิตจางส่งผลให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยลดลงและการพยากรณ์โรคในผู้ป่วยไม่ดี การทบทวนวรรณกรรมครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสังเคราะห์องค์ความรู้เกี่ยวกับปัจจัยทำนายการเกิดภาวะโลหิตจางในผู้ป่วยมะเร็งขณะได้รับยาเคมีบำบัด เพื่อให้ได้ข้อสรุปที่เป็นหลักฐานเชิงประจักษ์และนำสู่การพัฒนาแนวทางการพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มดังกล่าว โดยการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ สืบค้นงานวิจัยจากฐานข้อมูลการวิจัยทั้งในและต่างประเทศที่ตีพิมพ์ผลการศึกษาฉบับเต็ม ใช้สถิติวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกส์ และตีพิมพ์ผลการศึกษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2553 ถึง พ.ศ. 2564

           ผลการทบทวนพบงานวิจัยทั้งหมด 11 เรื่อง ปัจจัยทำนายการเกิดภาวะโลหิตจางในผู้ป่วยมะเร็งขณะได้รับยาเคมีบำบัดสามารถจำแนกเป็น 3 กลุ่ม คือ 1) ปัจจัยส่วนบุคคล ได้แก่ อายุ และเพศ 2) ปัจจัยด้านภาวะสุขภาพและพยาธิสภาพ ได้แก่ ระยะของโรค ค่าฮีโมโกลบินพื้นฐานของผู้ป่วย ค่าความผิดปกติของเม็ดเลือดขาวและเกล็ดเลือดโรคร่วม ภาวะอักเสบเรื้อรัง และดัชนีมวลกาย และ 3) ปัจจัยด้านการรักษา ได้แก่ สูตรยาเคมีบำบัดหรือประเภทของยาเคมีบำบัดที่ได้รับ การได้รับรังสีรักษา ชนิดการผ่าตัด และการใช้สเตียรอยด์ ทั้งนี้ พบว่าผลการศึกษาในบางปัจจัยไม่สอดคลอดกันและยังไม่สามารถสรุปได้อย่างชัดเจน

           คำสำคัญ: ปัจจัยทำนายการเกิดภาวะโลหิตจาง ผู้ป่วยมะเร็งขณะได้รับยาเคมีบำบัด