การมีส่วนร่วมขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ กรณีศึกษาอำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์

บทคัดย่อ

เพื่อบรรลุเป้าหมายในการสร้างหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าของประชาชนอย่างยั่งยืน โดยประชาชนสามารถพึงพาตนเองด้านสุขภาพได้ องค์กรปกครองส่วนท้องถินต้องเพิ่มการมีส่วนร่วมในการจัดบริการ สุขภาพให้แก่ประชาชนในพื้นที่ตามความพร้อมและความเหมาะสม การวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการมีส่วนร่วมขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและปัญหาอุปสรรค ในการส่งเสริมสุข-ภาพผู้สูงอายุ อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ระหว่างเดือนมกราคม-มิถุนายน พ.ศ. 2548 เลือกกลุ่ม ตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง ได้แก่ ผู้นำและสมาชิกจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั้ง 10 แห่ง จำนวน 111คน ทีมสุขภาพจำนวน 65 คน และผู้สูงอายุจำนวน 60 คน เก็บข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้แบบสอบถามระดับการมีส่วนร่วม รวบรวมข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์เชิงลึก การทบทวนจากสิ่งบันทึก วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยการแจกแรงความถี่ ค่าเฉลี่ย ร้อยละและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้การวิเคราะห์เนื้อหา และการตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้า ผลการวิจัยพบว่า การมีส่วนร่วมขององค์กรปกครองส่วนท้องถินโดยรวมทั้ง 5 ด้าน อยู่ในระดับน้อย ( = 1.36, SD, -0.68) โดยเมื่อแยกเป็นรายด้านพบว่า ด้านการติดตามประเมินผลมีระดับน้อยที่สุด ( = 1.24, SD. -0.64) รองลงมาคือ การ ศึกษาปัญหาและความต้องการ ( = 1.31, SD. =0.63) การวางแผนงานหรือโครงการ ( = 1.36, SD. = 1.64) การปฏิบัติงานตามแผนงานหรือโครงการ ( = 1.44, SD. =0.72) และการประสานงาน ( = 1.46, SD. = 0.72) ตามลำดับ ปัญหาและอุปสรรคของการมีส่วนร่วมคือ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นขาดเจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบงานด้านสุขภาพโดยตรง ขาดองค์ความรู้และขาดความตระหนักในบทบาทหน้าที่การ ส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ อีกทั้งยังขาดการประสานงานที่มีประสิทธิภาพ งบประมาณขององค์กรปกครองส่วน ท้องถิ่นบางแห่งมีน้อยแต่ท้องถิ่นจำเป็นต้องพัฒนาปัจจัยพื้นฐานอื่นอีกมาก ดังนั้น หากต้องการให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเข้ามามีส่วนร่วมในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้น ควรสร้างองค์ความรู้และสร้างความตระหนักในบทบาทหน้าที่การส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สะท้อน ข้อมูลปัญหาและความต้องการของผู้สูงอายุให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นได้รับทราบ พัฒนาระบบการประสานงานให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น นอกจากนี้ บริบทของแต่ละองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีความแตก ต่างกัน โดยเฉพาะในเรื่องงบประมาณและปัจจัยพื้นฐาน จึงควรหารูปแบบการพัฒนาการมีส่วนร่วมที่ชัดเจนสอดคล้อง และเหมาะสมกับความแตกต่าง โดยไม่กระทบต่อความสามารถในการตัดสินใจดำเนินงานของแต่ละองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต่อไป