ผลการรักษาผู้ป่วยโบทูลิซึม ด้วยยาต้านชีวพิษ ในการระบาดครั้งใหญ่ของจังหวัดน่าน ในปี 2549

บทคัดย่อ

ในช่วงวันที่ 15-26 มีนาคม 2549 ได้เกิดโรคอาหารเป็นพิษจากโบทูลิซึม (botulism) ระบาดใน จังหวัดน่าน จากการกินหน่อไม้บรรจุปี๊บในงานเทศกาลงานบุญในเขตอำเภอบ้านหลวง พบผู้ป่วยทั้งหมด 209ราย เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลน่าน 190 ราย ถูกส่งตัวไปรักษาต่อที่โรงพยาบาลที่มีศักยภาพสูงกว่า 23 ราย มีผู้ป่วยได้รับการรักษาด้วยยาต้านชีวพิษ (antitoxin) 91 ราย โดยไม่มีผู้เสียชีวิตจากเหตุการณ์ครั้งนี้ จึงได้ศึกษาเชิงพรรณนาย้อนหลัง ผลการรักษาด้วยยาต้านชีวพิษ โดยดูระยะเวลาในการให้ยานี้ภายใน 4 วันที่เริ่ม มีอาการและหลังจาก 4 วัน และความแตกต่างในการดำเนินโรคโดยใช้ระยะเวลาที่ผู้ป่วยต้องใช้เครื่องช่วยหายใจและจำนวนวันนอนโรงพยาบาล พบู้ป่วยที่ได้ยาต้านชีวพิษ ทั้งหมด 68 รายที่ได้รับการรักษาด้วยยานี้ และไม่ถูกส่งต่อไปรักษายังสถาบันอื่น แบ่งผู้ป่วยเป็น 2 กลุ่มคือผู้ป่วยที่มีการหายใจล้มเหลว ทั้งหมด 20 ราย และ ผู้ป่วยที่ไม่มีปัญหาดังกล่าวทั้งหมด 48 รายซึ่งเมื่อได้รับยาต้านชีวพิษ ภายใน 4 วัน หลังเริ่มมีอาการ พบมีระยะเวลาในการใช้เครื่องช่วยหายใจตั้งแต่ 3-33 วัน (ค่าเฉลี่ย 12.18) มีจำนวนวันในการนอนโรงพยาบาล ตั้งแต่ 10-35 วัน (ค่าเฉลี่ย 18.54 วัน) และผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยยาต้านชีวพิษ หลัง 4 วัน มีระยะเวลาในการใช้เครื่องช่วยหายใจ ตั้งแต่ 1-33 วัน (ค่าเฉลี่ย 9.44) มีจำนวนวันในการนอนโรงพยาบาลตั้งแต่ 11-43 วัน (ค่าเฉลี่ย 23.35) พบว่าไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติของระยะเวลาการใช้เครื่องช่วยหายใจ (P-value 0.354) แต่พบความแตกต่างของจำนวนวันในการนอนโรงพยาบาลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P-value 0.048) ในกลุ่มผู้ป่วยที่ไม่มีการหายใจล้มเหลว พบว่า ผู้ป่วยที่ได้ยาต้านชีวพิษ ภายใน 4 วันหลังเริ่มมีอาการและหลังจาก 4 วันมีจำนวนวันนอน 1-16 วัน (ค่าเฉลี่ย 8.00 วัน) และ 3-29 วัน (ค่าเฉลี่ย 10.8 วัน)ตามลำดับกลุ่มที่ได้รับยาต้านชีวพิษ ภายใน 4 วันนั้นมีจำนวนวันนอนน้อยกว่า แต่ไม่พบว่ามีความแตกต่าง กันทางสถิติ (p 0.06) ดังนั้นระยะเวลาในการเริ่มรักษาผู้ป่วยโรคโบทูลิซึม มีความสำคัญต่อผลการรักษาทำให้ผู้ป่วยหายจากโรคเร็วขึ้น