การรักษาพยาบาลของแรงงานไทย ในช่วงเวลาก่อนและระหว่างที่มีการระบาดของโควิด-19

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเข้ารับบริการรักษาพยาบาลเมื่อเจ็บป่วยในสถานพยาบาลและค่าใช้จ่ายที่ผู้ป่วยวัยแรงงานต้องจ่ายเอง ในช่วงเวลาก่อนและระหว่างที่มีการระบาดของโควิด-19 โดยใช้ข้อมูลจากโครงการสำรวจอนามัยและสวัสดิการ พ.ศ. 2562 (n= 6,320) และ 2564 (n= 4,890) สำหรับการวิเคราะห์ในส่วนที่หนึ่งเป็นการศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการตัดสินใจเลือกของวัยแรงงานเมื่อเจ็บป่วยซึ่งมีสามทางเลือกคือ ไม่ได้รักษา ซื้อยามากินเอง และการไปรักษาที่สถานพยาบาล โดยใช้วิธีการถดถอยแบบมัลติโนเมียลลอจิสติก และในส่วนที่สองเป็นการศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับค่าใช้จ่ายที่ผู้ป่วยวัยแรงงานต้องจ่ายเอง โดยใช้แบบจำลองโทบิต

ผลการศึกษาในส่วนที่หนึ่งด้วยวิธีการถดถอยแบบมัลติโนเมียลลอจิสติก กำหนดให้กลุ่มของวัยแรงงานที่ป่วยและไม่รักษาเป็นกลุ่มอ้างอิง ผลการศึกษาพบว่า ในช่วงเวลาก่อนที่มีการระบาดของโควิด-19 การมีโรคประจำตัว มีความสัมพันธ์กับการซื้อยามากินเองเมื่อเจ็บป่วยเมื่อเทียบกับการไม่รักษา รายได้เฉลี่ยต่อคนของครัวเรือน การมีโรคประจำตัว และการมียานพาหนะในครัวเรือนมีความสัมพันธ์กับการเข้ารับบริการรักษาพยาบาลเมื่อเจ็บป่วยในสถานพยาบาลเมื่อเทียบกับการไม่รักษา มีความสัมพันธ์กับการเข้ารับบริการรักษาพยาบาลเมื่อเจ็บป่วยในสถานพยาบาลเมื่อเทียบกับการไม่รักษา

ในช่วงเวลาระหว่างที่มีการระบาดของโควิด-19 สิทธิ์การรักษาของข้าราชการ อาศัยอยู่นอกเขตเทศบาลและการมียานพาหนะในครัวเรือน มีความสัมพันธ์กับการซื้อยามากินเองเมื่อเจ็บป่วยเมื่อเทียบกับการไม่รักษา ประชากรวัยแรงงานภาคตะวันออกเฉียงเหนือ รายได้เฉลี่ยต่อคนของครัวเรือน การมีโรคประจำตัว และการมียานพาหนะในครัวเรือนมีความสัมพันธ์กับการเข้ารับบริการรักษาพยาบาลเมื่อเจ็บป่วยในสถานพยาบาลเมื่อเทียบกับการไม่รักษา

ผลการศึกษาในส่วนที่สองด้วยแบบจำลองโทบิต พบว่า ในช่วงเวลาก่อนที่มีการระบาดของโควิด-19 สิทธิ์การรักษาของประกันสังคมและข้าราชการ ประชากรวัยแรงงานภาคตะวันออกเฉียงเหนือ รายได้เฉลี่ยต่อคนของครัวเรือน การมียานพาหนะในครัวเรือน และโรงพยาบาลของรัฐ มีความสัมพันธ์กับค่าใช้จ่ายที่ผู้ป่วยต้องจ่ายเอง ในช่วงเวลาระหว่างที่มีการระบาดของโควิด-19 สิทธิ์การรักษาของประกันสังคมและข้าราชการ ประชากรวัยแรงงานกรุงเทพมหานคร ภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ รายได้เฉลี่ยต่อคนของครัวเรือน และโรงพยาบาลของรัฐ มีความสัมพันธ์กับค่าใช้จ่ายที่ผู้ป่วยต้องจ่ายเอง