ความรู้ ทัศนคติ และการปฏิบัติงานกับยาเคมีบำบัดของบุคลากรทางการแพทย์ในโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

Abstract

Knowledge, Attitudes and Practices of Health Workers Handling Cytotoxic Drugs: A Study in a University Hospital in Northeastern Thailand

Chokan Rittidet,  Naesinee Chaiear^*

Division of Occupational Medicine, Department of Community medicine, Faculty of Medicine, Khon Kaen University.

Received: 21 January 2021 / Accepted: 1 April 2021  / Publish online:

Corresponding author: Naesinee Chaiear, Division of Occupational Medicine, Department of Community medicine, Faculty of Medicine, Khon Kaen university. E-mail: naesinee@kku.ac.th

หลักการและวัตถุประสงค์ ยาเคมีบำบัดเป็นยาอันตรายดังนั้นผู้ที่ปฏิบัติงานสัมผัสยากลุ่มนี้ต้องมีความรู้และทัศนคติที่ดี ตลอดจนปฏิบัติงานได้อย่างถูกต้อง งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับความรู้ ทัศนคติ และการปฏิบัติงานกับยาเคมีบำบัดในบุคลากรของโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

วิธีการศึกษา รูปแบบการศึกษาเชิงพรรณนา ประชากรศึกษาได้แก่ บุคลากรที่ปฏิบัติงานในหน่วยงานซึ่งมีกิจกรรมเสี่ยงสัมผัสยาเคมีบำบัด 253 ราย ระหว่างพฤษภาคม-มิถุนายน พ.ศ. 2563 เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสอบถามชนิดตอบเอง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่ามัธยฐาน พิสัยระหว่างควอไทล์ การแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละและไคว์สแควร์ ตั้งนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ p≤0.05

ผลการศึกษา อัตราการตอบกลับร้อยละ 86.6 (219/253) เป็นเพศหญิงร้อยละ 89.5 ส่วนใหญ่เป็นบุคลากรฝ่ายการพยาบาล (ร้อยละ 78.1) ทำกิจกรรมบริหารและให้ยาเคมีบำบัดร้อยละ 47.9 มีความรู้เกี่ยวกับยาเคมีบำบัดในระดับเพียงพอร้อยละ 55.7  ความรู้เรื่องอุปกรณ์คุ้มครองความปลอดภัยมีสัดส่วนคะแนนเฉลี่ยน้อยที่สุด (ร้อยละ 44.6) อาสาสมัครที่มีทัศนคติระดับดีร้อยละ 67.1 แต่มีเพียงร้อยละ 39.3 ที่มีระดับการปฏิบัติงานอยู่ในระดับดี และมีอาสาสมัครสวมถุงมือไม่ถูกต้องมากถึงร้อยละ 64.1

สรุป อาสาสมัครส่วนใหญ่มีทัศนคติที่ดี (ร้อยละ 67.4) แต่มีระดับความรู้เพียงพอเกินกึ่งหนึ่งเพียงเล็กน้อย (ร้อยละ 55.7) และยังปฏิบัติงานกับยาเคมีบำบัดได้ไม่ปลอดภัยนักเนื่องจากใช้อุปกรณ์คุ้มครองความปลอดภัยส่วนบุคคลไม่ถูกต้อง ดังนั้นควรจัดอบรมความรู้และฝึกขั้นตอนปฏิบัติงานกับยาเคมีบำบัดอย่างปลอดภัยในทุกกิจกรรมเสี่ยงอย่างต่อเนื่องต่อไป

คำสำคัญ: ความรู้; ทัศนคติ; การปฏิบัติงานกับยาเคมีบำบัด; บุคลากรทางการแพทย์

Background and objective: Adequate knowledge and proper attitudes alongside correct practice can reduce risk of occupational exposure performing activities related to cytotoxic drugs. This study aimed to assess level of knowledge, attitude and practice of health workers handling cytotoxic drugs at a university hospital in north-eastern Thailand.

Methods: A descriptive study was conducted during May – June 2020. Validated questionnaires were distributed to 253 health workers. The data were analyzed into median, interquartile range, frequency, percentage and Chi-Square. p≤0.05 was considered statistically significant.

Results: The response rate was 86.6% (219/253) and mostly were female (89.5%).  Most were nursing health workers (78.1%) and almost half (47.9%) performed chemotherapy administration. The results showed that 55.7% of participants had satisfactory level of knowledge regarding antineoplastic agents. Answering on the correct personal protective equipment while handling these hazardous drugs was the category of questions with the lowest score (44.6%). More than two-third (67.1%) of participants had a good attitude toward handling cytotoxic drugs, nevertheless only 39.3% had a skilful level and 64.1% reported wearing gloves inappropriately.

Conclusions: Most respondents had a good attitude (67.4%) but, slightly more than half had sufficient knowledge (55.7%) and the overall practice was fair to poor. Incorrect personal protective equipment is the most problematic issue. Hence, educational program and training on safety procedure in all chemotherapy related activities continually are recommended.

Keywords: knowledge; attitude; handling cytotoxic drugs; health workers