Development of Using Alberta Stroke Program Early CT Score (ASPECTS) in Acute Ischemic Stroke Patients Yasothon Hospital
Keywords:
ASPECTS, acute ischemic stroke, Stroke, Fast Track, โรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดเฉียบพลัน, ระบบบริการช่องทางด่วนโรคหลอดเลือดสมองAbstract
การพัฒนาการใช้ Alberta Stroke Program Early CT Score (ASPECTS) ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดเฉียบพลัน โรงพยาบาลยโสธร
อนิลธิตา พรมณี*, ลักษณาวดี มหิวรรณ
กลุ่มงานรังสีวิทยา โรงพยาบาลยโสธร
หลักการและวัตถุประสงค์: โรคหลอดเลือดสมองเป็นสาเหตุสำคัญของความทุพพลภาพและเสียชีวิตทั่วโลก การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองเป็นขั้นตอนสำคัญในการประเมินผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดเฉียบพลัน การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแนวทางการใช้ภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์โดยใช้ Alberta Stroke Program Early CT Score (ASPECTS) ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดเฉียบพลันที่เข้าระบบ Stroke Fast Track
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาและพัฒนา ทำการศึกษาในโรงพยาบาลยโสธร มีขั้นตอนการวิจัย 3 ขั้นตอนคือ ขั้นตอนที่ 1 ทบทวนข้อมูลเวชระเบียนและภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองย้อนหลังผู้ป่วยที่เข้าระบบ Stroke Fast Track เดือนมกราคม-มิถุนายน 2561 มีผู้ป่วยทั้งหมด 120 ราย ขั้นตอนที่ 2 พัฒนาแนวทางการใช้ ASPECTS ในผู้ป่วย และทดลองใช้ในเดือนมกราคม-มีนาคม 2562 มีผู้ป่วยทั้งหมด 72 ราย โดยมีแพทย์เพิ่มพูนทักษะ 14 ราย และอายุรแพทย์ 7 ราย เป็นผู้ดำเนินกิจกรรมตามแนวทางการพัฒนา และขั้นตอนที่ 3 ประเมินผลการทดลองใช้แนวทางการพัฒนา
ผลการศึกษา: การทบทวนข้อมูลพบว่า มัธยฐานระยะเวลาตรวจและแปลผลเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองเท่ากับ 29 นาที ซึ่งนานกว่าเป้าหมายตามแนวทางการรักษาของ American Heart Association/ American Stroke Association (AHA/ASA) มัธยฐานระยะเวลาแปลผลภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองเท่ากับ 36 นาที กลุ่ม Better ASPECTS จะมีความรุนแรงและผลลัพธ์ของโรคหลอดเลือดสมองก่อนจำหน่ายดีกว่ากลุ่ม Worse ASPECTS อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และกลุ่มที่พบ Hyperedense MCA sign พบผลการรักษาที่ไม่ดี หลังทดลองตามแนวทางที่พัฒนาพบว่า ความสอดคล้องการให้คะแนน ASPECTS ระหว่างรังสีแพทย์กับแพทย์เพิ่มพูนทักษะอยู่ในระดับดี (ICC=0.820, 95% CI=0.712-0.887) ระยะเวลาตรวจและแปลผลภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง ระยะเวลาแปลผลภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองลดลงกว่าก่อนพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ความคิดเห็นส่วนมากของแพทย์เพิ่มพูนทักษะและอายุรแพทย์ต่อการพัฒนาอยู่ในระดับมากและมากที่สุด
สรุป: การพัฒนาการใช้ ASPECTS ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดเฉียบพลันช่วยให้ระยะเวลาตรวจและแปลผลด้านรังสีวิทยาดีขึ้น มีแนวทางการรายงานผลภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์โรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดเฉียบพลัน บุคลากรผู้เกี่ยวข้องเห็นด้วยต่อการพัฒนาการในระดับมากและมากที่สุด
Background and Objective: Stroke is a health problem and major cause of disability and death worldwide. Computed tomography (CT) of the brain is importance for evaluate acute ischemic stroke patients. The aimed of this study was to develop guideline of using CT images by Alberta Stroke Program Early CT Score (ASPECTS ) in acute ischemic stroke patients in Stroke Fast Track.
Method: This research and development study was performed in Yasothon hospital. There were three phases of study. Phase 1: Reviewed medical records and CT images of the brain in acute ischemic stroke from January-June 2018 in Stroke Fast Track of 120 patients. Phase 2: Develop guideline of using ASPECTS in patients and trial in January-March 2019 of 72 patients by 14 interns and 7 internists who conducted activities according to the development guideline. Phase 3: Evaluate the post test of development guideline.
Result: Reviewing of data revealed median of CT initiation and CT interpretation time was 29 minutes which longer than the goal according to the American Heart Association/ American Stroke Association (AHA/ASA) treatment guideline. Median of Door to CT interpretation time was 36 minutes. The Better ASPECTS group had severity and stroke outcome at discharge better than the Worse ASPECTS group it was statistically significant. Group of Hyperdense MCA sign had worse stroke outcome. Post test according to development guideline revealed good concordance between radiologists and interns (ICC=0.820, 95% CI=0.712-0.887). CT initiation and CT interpretation Door to CT interpretation was statistically significant lower than before development. The most opinions of interns and internist for the development were at a high level and the most.
Conclusion: Development of using ASPECTS in acute ischemic stroke patients improved examination time and interpretation of radiology .There was CT interpretation guideline in acute ischemic stroke . The relevant personnel agreement with the development were at a high level and the most.
References
ดิษยา รัตนากร, ชาญพงศ์ ตังคณะกุล, สามารถ นิธินันทน์, นิจศรี ชาญณรงค์ สุวรรณเวลา, สุชาติ หาญไชยพิบูลย์กุล, ยงชัย นิลนนท์. Current Practical Guide to Stroke Management. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร: สมาคมโรคหลอดเลือด สมองไทย; 2554.
สมศักดิ์ เทียมเก่า. Stroke Fast Trackไม่ยากอย่างที่คิด. วารสารสมาคมประสาทวิทยาศาสตร์ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 2556; 4: 94-8.
Jauch EC, Saver JL, Adams HP, Bruno A, Connors JJ, Demaerschalk BM, et al. Guidelines for the early management of patients with acute ischemic stroke: A guideline for healthcare professionals from the American Heart Association/ American Stroke Association. Stroke 2013; 44: 870-947.
Zanzmera P, Srivastava P, Garg A, Bhatia R, Singh M, Tripathi M, et al. Prediction of stroke outcome in relation to Alberta Stroke Program Early CT Score(ASPECTS) at admission in acute ischemic stroke: A prospective study from tertiary care hospital in north India. Neurology Asia 2012; 17: 101-7.
Powers WJ, Rabinstein AA, Ackerson T, Adeoye OM, Bambakidis NC, Becker K, Biller J, et al. 2018 Guidelines for the Early Management of Patients With Acute Ischemic Stroke: A Guideline for Healthcare Professionals From the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke 2018; 49: 46-110.
Jeremy Jones, Haris Sair. Alberta stroke program early CT score (ASPECTS). 2008. [cite 2018 Nov 20]. Available from http:// radiopaedia.org/
อาภรณ์ คําก้อน. การตรวจทางระบบ ประสาท. [อินเตอร์เน็ต]. 2553. [เข้าถึงเมื่อ 23 พย 2561]. เข้าถึงได้จาก http://www. ns.mahidol.ac.th/english/th/departments/MN/th/km_Nervous_system1. Html
Sulter G, Steen C, De Keyser J. Use of the Barthel index and modified Rankin scale in acute stroke trials. Stroke 1999; 30: 1538-41.
กรรณิการ์ คงบุญเกียรติ, สมศักดิ์ เทียมเก่า. Guidelines for the early management of patients with acute ischemic stroke. วารสารสมาคมประสาทวิทยาศาสตร์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 2557; 9: 56-67.
Dzialowski I, Hill MD, Coutts SB, Demchuk AM, Kent DM, Wunderlich O,et al. Extent of early ischemic changes on computed tomography (CT) before thrombolysis: prognostic value of the Alberta Stroke Program Early CT Score in ECASS II. Stroke 2006; 37: 973-8.
สุภัชชา จันทร์ปรีดา, วรินทร์ พุทธรักษ์, วรานนท์ มั่นคง.การประเมินผลเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ที่ไม่ฉีดสารทึบรังสีก่อนได้รับการรักษาโดยใช้ Alberta stroke program early CT scoreกับการพยากรณ์ความสามารถในการทำงานของร่างกายผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองชนิดขาดเลือดเฉียบพลันภายหลังการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำในโรงพยาบาลชุมแพ จังหวัดขอนแก่น. วารสารสมาคมประสาทวิทยาศาสตร์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 2558; 10: 42-72.
