Health Status and Health Behaviors among Elderly in Kham Kwang Sub-district, Warin Chamrap District, Ubon Ratchathani Province
Keywords:
Health Status, Health Behaviors, Elderly, ภาวะสุขภาพ, พฤติกรรมสุขภาพ, ผู้สูงอายุAbstract
ภาวะสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุ ตำบลคำขวาง อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี
มินตรา สาระรักษ์ 1*, ฐิติรัช งานฉมัง 1, นันทยา กระสวยทอง 2
1 กลุ่มวิชาสาธารณสุขศาสตร์ วิทยาลัยแพทยศาสตร์และการสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 34190
2 กลุ่มวิชาแพทยศาสตร์ วิทยาลัยแพทยศาสตร์และการสาธารณสุข มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 34190
หลักการและวัตถุประสงค์: พฤติกรรมสุขภาพที่ดี มีผลต่อภาวะสุขภาพกายและจิตใจ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาวะสุขภาพ ระดับพฤติกรรมสุขภาพ และความสัมพันธ์ระหว่างระดับพฤติกรรมสุขภาพและภาวะสุขภาพ ของผู้สูงอายุ ต.คำขวาง อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงสำรวจ ในกลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป โดยการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง จำนวน 200 ราย เครื่องมือที่ใช้คือแบบสัมภาษณ์พฤติกรรมสุขภาพ แบบประเมินสุขภาพจิต GHQ-28 (ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาครอนบาค = 0.79 และ 0.92 ตามลำดับ) และประเมินภาวะสุขภาพกายด้วยการตรวจสุขภาพเบื้องต้น วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา (ความถี่ ร้อยละ) Chi-square test และ Fisher's Exact Test
ผลการศึกษา: พบว่า ผู้สูงอายุมีโรคประจำตัวร้อยละ 50.5 (3 อันดับแรก คือ โรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน และไขมันในเลือดสูง ร้อยละ 30.7, 23.8 และ 8.4 ตามลำดับ) มีภาวะน้ำหนักเกินและภาวะอ้วนลงพุง ร้อยละ 41.1 และ 53.5 ตามลำดับ ภาวะสุขภาพจิตปกติ ร้อยละ 86.5 ระดับพฤติกรรมสุขภาพโดยรวมอยู่ในระดับดี ร้อยละ 88.5 และมีความสัมพันธ์กับภาวะสุขภาพจิตอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value = 0.02) ระดับพฤติกรรมสุขภาพรายด้านที่ควรส่งเสริมสุขภาพคือด้านกิจกรรมทางกายและการจัดการความเครียด
สรุป: ผู้สูงอายุมีระดับพฤติกรรมสุขภาพและภาวะสุขภาพที่ควรได้รับการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคอย่างเป็นรูปแบบ
Background and Objective: Good health behaviors could affect physical and mental health status. This study aimed to explore health status, health behaviors level and the relationship between health behaviors level and health status among elderly in Kham Kwang Sub-district, Warin Chamrap District, Ubon Ratchathani Province.
Method: This was a survey study in a sample of 200 elderly, aged 60 year and older by purposive sampling. Data were collected by an interview form assessing health behaviors in the elderly and Thai GHQ-28 form developed by the Department of Mental Health with the Cornbrach’s alpha of 0.79 and 0.92 respectively, and access physical health status with general health check up. The descriptive statistics (frequency and percentage), Chi-square test and Fisher's Exact Test were used to analyze the data.
Results: Results revealed that the elderly had chronic illness 50.5% (the top 3 were hypertension, diabetes and hyperlipidemia, 30.7%, 23.8% and 8.4% respectively). There were 40.0% of the elderly being overweight and obesity 53.3% , 86.5% had normal metal health.The overall health behaviors were good level (88.5%) and correlated with mental health status statistically significant (p<0.02). Health behaviors regarding physical activity and stress management needed to be improved.
Conclusion: Health behaviors level and health status of the elderly should be promoted in the form of health promotion and disease prevention.
References
พิมพิสุทธิ์ บัวแก้ว, รติพร ถึงฝั่ง. การดูแลสุขภาพและภาวะสุขภาพของผู้สูงอายุไทย . วารสารสมาคมนักวิจัย 2559; 2: 94-109.
อนุสรณ์ เป๋าสูงเนิน, วาริน แนวกลาง, วีรยา ย่อยกระโทก, สมพิศ คามณี, อรอุมา เดชทุ่งคา, อารญา สิมมา. พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุในเขตพื้นที่รับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ตำบลกุดจิก อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา. การประชุมหาดใหญ่วิชาการระดับชาติ ครั้งที่ 6. 26 มิถุนายน 2558. มหาวิทยาลลัยหาดใหญ่ : 1339-49.
วิพาภร สิทธิสาตร์, สุชาดา สวนนุ่ม. พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุในชุมชนเขตความรับผิดชอบของอนามัยบ้านเสาหิน ตำบลวัดพริก อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก. พิษณุโลก: วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พระพุทธชินราช; 2550.
ณัฏฐ์ฐิตตา เทวาเลิศสกุล, วณิฎา ศิริวรสกุล, ชัชสรัญ รอดยิ้ม. แนวทางการพัฒนาผู้สูงอายุจากภาระให้เป็นพลัง กรณีศึกษาเทศบาลนครรังสิต. วารสารสาขามนุษศาสตร์สังคมศาสตร์และศิลปะ มหาวิทยาลัยศิลปากร 2559;1: 529-45.
กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. สถิติผู้สูงอายุของประเทศไทย 77 จังหวัด. [cited 2019 June 22]:Available from http://www.dop.go.th/download/knowledge/th1533055363-125_1.pdf .
ศูนย์ข้อมูลประเทศไทย-Thailand information Center. จังหวัดอุบลราชธานี. [cited 2017 Jan 10]:Available from : http://ubonratchathani.kapook.com/
เอกชัย เพียรศรีวัชรา, วิมล บ้านพวน, สุรเดช ดวงทิพย์สิริกุล, ธีระ ศิริสมุด, แก้วกุล ตันติพิสิฐกุล, ลี่ลี อิงศรีสว่าง และคณะ. รายงานการสำรวจภาวะสุขภาพผู้สูงอายุไทยปี 2556 ภายใต้แผนงานการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุและผู้พิการ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์วัชรินทร์ พี.พี. 2556.
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคำขวาง. ข้อมูลประชากรผู้สูงอายุตำบลคำขวาง พ.ศ.2560. อุบลราชธานี: โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคำขวาง; 2560.
อรุณ จิรวัฒน์กุล. สถิติทางวิทยาศาสตร์สุขภาพเพื่อการวิจัย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: วิทยพัฒน์; 2553.
ธนา นิลชัยโกวิทย์, จักรกฤษณ์ สุขยิ่ง, ชัชวาล ศิลปกิจ. ความเชื่อถือได้และความแม่นตรงของ General Health Questionnaire ฉบับภาษาไทย. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย 2539; 1: 2-17.
วริศา จันทรังสีวรกุล. พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพและภาวะสุขภาพของผู้สูงอายุที่สถานสงเคราะห์คนชรา จังหวัดนครสวรรค์. วารสารวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ 2553; 2: 12-20.
ธนายุส ธนธิติ, กนิษฐา จำรูญสวัสดิ์. การพัฒนาพฤติกรรมการดูแลสุขภาพที่พึงประสงค์ของผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุตำบลบางเตย อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม. วารสารพยาบาลสงขลานครินทร์ 2558; 3: 57-72.
นภาพร ตั้งพูลผลวนิชย์. การสำรวจปัญหาสุขภาพจิตของประชาชนจังหวัดยโสธร. ยโสธรเวชสาร 2542; 3: 178-83.
สุจริต สุวรรณชีพ, นันทนา รัตนากร, กาญจนา วณิชรมณีย์, พรรณี ภานุวัฒน์สุข, นันท์นภัส ประสานทอง. แนวทางการดูแลทางด้านสังคมจิตใจของผู้สูงอายุ เพื่อป้องกันปัญหาสุขภาพจิต (ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 1). พิมพ์ครั้งที่ 4. นนทบุรี: โรงพิมพ์ชุมชนสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย; 2558.
ศิริสุข นาคะเสนีย์. พฤติกรรมการดูแลสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุในกรุงเทพมหานคร.วารสารวิจัยรำไพพรรณี 2561; 1: 39-48.
ไพบูลย์ พงษ์แสงพันธุ์, ยุวดี รอดจากภัย. การมีส่วนร่วมของชุมชนในการส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุในภาคตะวันออกของประเทศไทย. วารสารสาธารณสุขมหาวิทยาลัยบูรพา 2557; 9: 13-20.
กรมสุขภาพจิต. กรมสุขภาพจิตหนุนผู้สูงวัยสร้างสุข 5 มิติ ส่งเสริมสุขภาพจิตดี มีคุณค่า ลดการพึ่งพิง. [ cited 2020 Jan 8] Available from http://www.prdmh.com/ข่าวสาร/ข่าวแจกกรมสุขภาพจิต/1070-กรมสุขภาพจิต-หนุนผู้สูงวัยสร้าง-“สุข-5-มิติ”-ส่งเสริมสุขภาพจิตดี-มีคุณค่า-ลดการพึ่งพิง.html
