การพัฒนารูปแบบกลไกดูแลช่วยเหลือวัยรุ่นที่ตั้งครรภ์ ให้ได้รับสิทธิตามพระราชบัญญัติการป้องกันและแก้ไข ปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ. 2559

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบกลไกดูแลช่วยเหลือวัยรุ่นที่ตั้งครรภ์ให้ได้รับสิทธิตามพระราชบัญญัติการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ. 2559 โดยแบ่งการศึกษาเป็น 4 ระยะ คือ 1) ศึกษาข้อมูลเบื้องต้น ทบทวนเอกสารที่เกี่ยวข้อง และวิเคราะห์กลไกการดูแลช่วยเหลือวัยรุ่นที่ตั้งครรภ์ที่มีอยู่เดิม 2) การพัฒนากลไกการดูแลช่วยเหลือวัยรุ่นที่ตั้งครรภ์แบบมีส่วนร่วมให้ได้รับสิทธิตาม พ.ร.บ. มี 2 ขั้นตอน คือ (1) ระดมสมองผู้เกี่ยวข้อง จากพื้นที่วิจัยที่คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง ได้แก่ พระนครศรีอยุธยา สระบุรี และนครนายก จำนวน 40 คน (2) นำข้อมูลมาวิเคราะห์โดยผู้เชี่ยวชาญและนักวิชาการ จำนวน 5 คน เพื่อหาข้อสรุป 3) การนำกลไกที่พัฒนาขึ้น ทดลองใช้ในจังหวัดนำร่อง คือ อุตรดิตถ์ 4) ประเมินผลการดำเนินงาน โดยเครื่องมือวิจัยประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์เชิงลึกและสนทนากลุ่ม และแบบสอบถามความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ โดยการหาร้อยละ ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยการจำแนกและจัดกลุ่มข้อมูล ผลการศึกษา พบว่า วัยรุ่นยังไม่รับรู้ว่ามีกลไกการดูแลช่วยเหลือวัยรุ่นที่ตั้งครรภ์ องค์ประกอบสำคัญของกลไกการดูแลช่วยเหลือวัยรุ่นระดับจังหวัด ควรประกอบด้วย คณะทำงานดูแลช่วยเหลือวัยรุ่นตั้งครรภ์ระดับจังหวัด ช่องทางรับเรื่องที่หลากหลายเข้าถึงง่าย ไม่มีค่าใช้จ่ายหรือมีค่าใช้จ่ายน้อย มีคลินิกวัยรุ่น (YFHS) ที่ทำงานเชิงรับและเชิงรุก เพื่อให้วัยรุ่นเข้าถึงการปรึกษาทางเลือกและสามารถตัดสินใจได้ด้วยตนเอง มีการติดตามผลอย่างเป็นระบบ และต้องได้รับความร่วมมือจากผู้ปกครอง ซึ่งกลไกนี้ทำให้ผู้ที่เกี่ยวข้อง มีความพึงพอใจระดับสูง (ร้อยละ 82.5) ข้อเสนอแนะจากการศึกษาครั้งนี้ ทุกจังหวัดควรมีกลไกการดูแลช่วยเหลือวัยรุ่นที่ตั้งครรภ์ที่เกิดจากการมี ส่วนร่วมของภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้เกิดการยอมรับ มีแนวปฏิบัติที่ชัดเจน เป็นระบบ สามารถช่วยเหลือและติดตามวัยรุ่นที่ตั้งครรภ์ให้ได้รับสิทธิตาม พ.ร.บ.