การให้บริการทันตกรรมโดยทันตาภิบาล ที่ผ่านหลักสูตรระยะสั้น 4 เดือน ทันตกรรมผู้สูงอายุ ปี 2562

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อติดตามผลการให้บริการทันตกรรมในกลุ่มเป้าหมายโดยทันตาภิบาลที่ผ่านหลักสูตรระยะสั้น 4 เดือนทันตกรรมผู้สูงอายุ ปี 2562 เปรียบเทียบผลให้บริการทันตกรรมในผู้สูงอายุในพื้นที่ที่มีทันตาภิบาลผ่านหลักสูตรก่อนและหลังศึกษาจากข้อมูลทุติยภูมิบริการทันตกรรมจากคลังข้อมูลสุขภาพ (HDC) ของศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารกระทรวงสาธารณสุข และจากระบบฐานข้อมูลของสำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย ในการคัดกรองรอยโรคเสี่ยงมะเร็งและมะเร็งช่องปาก วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการแจกแจงความถี่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติเปรียบเทียบจับคู่กลุ่มทดสอบ (Paired t-test ) พบว่าผู้สูงอายุในพื้นที่ที่มีผู้ผ่านการฝึกเรียนได้รับบริการทันตกรรมเพื่อการรักษาและทันตกรรมส่งเสริมป้องกันเพิ่มขึ้นจากก่อนฝึกเรียน ได้แก่ อุดฟันปี 2561จำนวน 7,757 ครั้ง (ค่าเฉลี่ย=861.89) เพิ่มในปี2563 เป็น 8,391 ครั้ง(ค่าเฉลี่ย=1,482.00) จำนวนครั้งการขูดหินน้ำลายเพิ่มขึ้นจาก 17,479 ครั้ง(ค่าเฉลี่ย=104.04)เป็น 22,295 ครั้ง(ค่าเฉลี่ย=208.44) และกลุ่มติดบ้านติดเตียงได้รับการคัดกรองและประเมินสุขภาพช่องปากจาก 191 ราย (ค่าเฉลี่ย=153.83) เป็น316ราย(ค่าเฉลี่ย =174.96) ด้านทันตกรรมป้องกันการทา/เคลือบฟลูออไรด์เพื่อป้องกันรากฟันผุและสูญเสียฟันจำนวน 1,959 ราย (ค่าเฉลี่ย=5.35)หลังเรียน เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญจากก่อนฝึกเรียน 546 ราย(ค่าเฉลี่ย=2.27) (p < 0.05) ข้อมูลการคัดกรองรอยโรคมะเร็งช่องปากพบว่า ผู้สูงอายุได้รับการคัดกรองปัจจัยเสี่ยงและเนื้อเยื่อในช่องปากเพิ่มจาก 4,769ราย (ค่าเฉลี่ย=107.54) เป็น 5,424 ราย(ค่าเฉลี่ย=164.93) โดยสรุปผู้สูงอายุได้รับบริการทันตกรรมจากทันตาภิบาลที่ผ่านการเรียนหลักสูตรระยะสั้นเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญในการบริการทันตกรรมป้องกัน ได้แก่ การทา/เคลือบฟลูออไรด์ และการอุดฟันด้วยวัสดุสีเหมือนฟัน (p< 0.05) ส่วนผู้สูงอายุในพื้นที่ที่ทันตาภิบาลไม่ผ่านการเรียนการสอน การได้รับบริการในปี 2561 และปี 2563 ไม่แตกต่างกัน