สถานการณ์การขับเคลื่อนพระราชบัญญัติควบคุมการส่งเสริมการตลาดอาหารสำหรับทารกและเด็กเล็ก พ.ศ. 2560 โดยบุคลากรกรมอนามัยในระดับเขตสุขภาพ ในปี พ.ศ.2561

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจสถานการณ์การขับเคลื่อนพระราชบัญญัติควบคุมการส่งเสริมการตลาดอาหารสำหรับทารกและเด็กเล็ก พ.ศ.2560 ในระดับเขตสุขภาพในระยะเวลาหนึ่งปีแรกหลังกฎหมายมีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 8 กันยายน พ.ศ.2560 วิธีการศึกษาเป็นการวิจัยแบบผสมสาน (Mixed-methods study) ทำการเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยวิธีการสนทนากลุ่มและการสัมภาษณ์เชิงลึก และเก็บข้อมูลพื้นฐานของกลุ่มตัวอย่างด้วยแบบสอบถาม กลุ่มตัวอย่างจำนวน 35 คนเป็นบุคลากรที่ปฏิบัติงานในศูนย์อนามัยเขต 12 แห่งและสถาบันพัฒนาสุขภาวะเขตเมือง สังกัดกรมอนามัย ซึ่งได้รับมอบหมายจากผู้บริหารในหน่วยงานให้ทำหน้าที่ขับเคลื่อนการบังคับใช้กฎหมายในพื้นที่ ผลการศึกษาพบ 3 ประเด็นสำคัญได้แก่ 1) ทรัพยากรในการขับเคลื่อนกฎหมายมีอย่างจำกัด ทั้งบุคลากรและสิ่งสนับสนุน โดยบุคลากรที่ได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่ขับเคลื่อนกฎหมายไม่ได้รับการแต่งตั้งเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ตามที่กฎหมายรับรอง 2) กระบวนการขับเคลื่อนกฎหมาย ยังไม่มีแผนการดำเนินงานที่ชัดเจน ผู้ปฏิบัติงานในศูนย์อนามัยเขตส่วนใหญ่ปรับใช้กลไกและเครือข่ายการทำงานด้านอนามัยแม่และเด็กที่มีอยู่ในพื้นที่เป็นกลไกสำหรับถ่ายทอดนโยบายเกี่ยวกับกฎหมายให้แก่บุคลากรในระดับจังหวัด และ 3) ผลลัพธ์การดำเนินงานในช่วงปีแรก เน้นการสื่อสารสร้างความเข้าใจให้แก่เจ้าหน้าที่สาธารณสุขผ่านการประชุมชี้แจง และการอบรมเชิงปฏิบัติการ ข้อเสนอแนะที่สำคัญจากการศึกษานี้คือ กรมอนามัยควรปรับปรุงการแต่งตั้งพนักงานเจ้าหน้าที่ให้ครอบคลุมผู้ปฏิบัติงานจริงในพื้นที่ สร้างกลไกการสื่อสารเพื่อสร้างความเข้าใจให้แก่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง และเปิดกว้างให้ประชาชนมีส่วนร่วม รวมทั้งพัฒนาระบบเฝ้าระวังการละเมิดกฎหมายให้ทันสมัย และผู้บริหารกรมอนามัยส่วนภูมิภาคควรกำหนดแผนการดำเนินงานขับเคลื่อนกฎหมายในระดับเขตให้ชัดเจนและมีการกำกับติดตามอย่างสม่ำเสมอ