ปัจจัยด้านการได้รับข่าวสารความรู้ที่สัมพันธ์ กับพฤติกรรมดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

การศึกษาเชิงวิเคราะห์ มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินการได้รับข่าวสารความรู้ดูแลสุขภาพช่องปาก การนำความรู้ไปปฏิบัติประจำ และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมดูแลสุขภาพช่องปากที่เหมาะสมของผู้สูงอายุ ข้อมูลในการวิเคราะห์มาจากส่วนหนึ่งของการประเมินแผนงานทันตสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุประเทศไทยระยะที่ 1 พ.ศ. 2559 – 2561 กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไป จำนวน 1,050 ราย คัดเลือกโดยการสุ่มแบบแบ่งชั้น สุ่มเลือกจังหวัดจากสี่ภาค ได้แก่ เชียงราย พิจิตร สิงห์บุรี กาญจนบุรี ปราจีนบุรี จันทบุรี บุรีรัมย์ นครพนม พัทลุง สุราษฎร์ธานี เก็บข้อมูลด้วยแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติอนุมานใช้การวิเคราะห์ความถดถอยโลจิสติค ผลการศึกษาพบว่า ข่าวสารความรู้ที่ผู้สูงอายุได้รับมากที่สุด คือเรื่องการแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง และการแปรงฟันก่อนนอน คิดเป็นร้อยละ 89.9 และ 85.8 ตามลำดับ ความรู้ที่ได้รับน้อยที่สุดคือการใช้อุปกรณ์เสริมในการทำความสะอาดฟัน เช่น ไหมขัดฟัน พบร้อยละ 26.6 ส่วนพฤติกรรมหรือการปฏิบัติเป็นประจำทุกวัน พบการแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้งร้อยละ 71.8 การแปรงฟันก่อนนอนร้อยละ 68.8 การไปตรวจช่องปากปีละครั้งร้อยละ 23.7 พฤติกรรมการดูแลทันตสุขภาพแตกต่างกันระหว่างผู้ที่ได้รับข่าวสารความรู้กับผู้ที่ไม่เคยได้รับข่าวสารความรู้ในเรื่องนั้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) ช่องทางและสื่อในการได้รับข่าวสารความรู้ ได้แก่ โทรทัศน์ร้อยละ 55.0 โปสเตอร์/แผ่นพับร้อยละ 24.3 วิทยุร้อยละ 14.5 ช่องทางที่ผู้เข้าถึงน้อยที่สุดคือสื่อออนไลน์ ร้อยละ 5.4 การไปรับบริการทันตกรรมในรอบปีพบร้อยละ 66.3 ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมทันตสุขภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่การแปรงฟันก่อนนอนเป็นประจำสัมพันธ์กับการได้รับข่าวสารความรู้เรื่องการแปรงฟันก่อนนอน (p=0.018) การไปรับบริการทันตกรรมในรอบปีสัมพันธ์กับการรับรู้เกี่ยวกับสถานบริการสาธารณสุข (p= 0.001) และประสบการณ์รับบริการทันตกรรมที่สถานบริการในพื้นที่ (p=0.008)