ประสิทธิผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพทางโภชนาการร่วมกับการฝึกสติที่มีต่อพฤติกรรมการฉันภัตตาหารของสามเณรตามหลักโภชเนมัตตัญญุตา

บทคัดย่อ

ภาวะโภชนาการเกินส่งผลกระทบต่อสามเณรทั้งด้านสุขภาพ พัฒนาการ และการเรียนรู้ตลอดจนการใช้ชีวิตตามหลักธรรมสำหรับสามเณรที่อยู่ในวิถีทางศาสนาซึ่งการมีสุขภาพดีเป็นส่วนสำคัญในการปฏิบัติธรรมและการเจริญสติ การศึกษานี้ใช้แนวคิดความรอบรู้ทางสุขภาพและแนวคิดการฝึกสติในการศึกษา ทำการวิจัยแบบกึ่งทดลองมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพทางโภชนาการร่วมกับการฝึกสติในกลุ่มสามเณรจำนวน 70 คน สุ่มกลุ่มตัวอย่าง เข้ากลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมกลุ่มละ 35 คน เครื่องมือที่ใช้ในการทดลองได้แก่โปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพทางโภชนาการร่วมกับการฝึกสติ และแบบสอบถามพฤติกรรมการฉันภัตตาหารตามหลักโภชเนมัตตัญญุตา วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวัดความแปรปรวนทางเดียวแบบวัดซ้ำ ผลการศึกษาพบว่า การเปรียบเทียบพฤติกรรมการฉันภัตตาหารฯ ในระยะหลังการทดลองและระยะติดตามผล กลุ่มทดลองดีกว่ากลุ่มควบคุมทั้งสองช่วงเวลาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .05 โดยในระยะหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยพฤติกรรมฯ เท่ากับ 29.17 ในขณะที่กลุ่มควบคุม มีค่าเฉลี่ยพฤติกรรมฯ เท่ากับ 20.37 และระยะติดตามผล กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยพฤติกรรมฯ เท่ากับ 28.06 ในขณะที่กลุ่มควบคุม มีค่าเฉลี่ยพฤติกรรมฯ เท่ากับ 23.63 เมื่อเปรียบเทียบภายในกลุ่มพบว่า ในกลุ่มทดลองระยะหลังการทดลอง และระยะติดตามผล มีพฤติกรรมการฉันภัตตาหารฯ ดีขึ้นเมื่อเทียบกับก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ระดับ .05 คือ จากค่าเฉลี่ยพฤติกรรมฯ ก่อนการทดลอง เท่ากับ 20.23 เพิ่มเป็น 29.17 และ 28.06 ในระยะหลังการทดลอง และระยะติดตามผลตามลำดับ ส่วนหลังทดลองและระยะติดตามผล พฤติกรรมการฉันภัตตาหารฯ ไม่แตกต่างกัน สรุป โปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพทางโภชนาการร่วมกับการฝึกสติ สามารถนำไปใช้ในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการฉันภัตตาหารตามหลักโภชเนมัตตัญญุตาของสามเณรได้ สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการดำเนินงานด้านส่งเสริมสุขภาพ ในงานอนามัยโรงเรียนได้