ผลของโปรแกรมส่งเสริมสมรรถนะของตน ในการออกกำลังกายแบบก้าวตามตาราง ในผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงต่อพฤติกรรมการออกกำลังกายและระดับความดันโลหิต

ผู้แต่ง

  • วิราพร สืบสุนทร คณะพยาบาลศาสตร์
  • สุพัตรา เชาว์ไวย คณะพยาบาลศาสตร์
  • กิติพงษ์ เรือนเพ็ชร คณะพยาบาลศาสตร์
  • นงพิมล นิมิตรอานันท์ คณะพยาบาลศาสตร์

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ เป็นการศึกษากึ่งทดลองแบบสองกลุ่ม วัดผลก่อนและหลังการทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมสมรรถนะของตน ในการออกกำลังกายแบบก้าวตามตาราง ในผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงต่อพฤติกรรมการออกกำลังกาย และระดับความดันโลหิต โดยมีกลุ่มตัวอย่างจำนวน 60 คน สุ่มเป็นกลุ่มทดลองจำนวน 30 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ 30 คน ระยะเวลาเข้าร่วมกิจกรรม    7 สัปดาห์ กลุ่มทดลองได้รับการส่งเสริมสมรรถนะของตนในการออกกำลังกายแบบก้าวตามตาราง โดยผู้วิจัยประยุกต์แนวคิดการส่งเสริมสมรรถนะของตน ของ แบนดูรา 4 วิธีการ จากการใช้ประสบการณ์ชีวิต การเรียนรู้จากบุคคลต้นแบบในการกระตุ้น การสร้างแรงจูงใจ เพื่อให้เกิดพฤติกรรมการออกกำลังกายในผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง และสะท้อนผลลัพธ์ระดับความดันโลหิต เก็บข้อมูลในช่วงเดือน มิถุนายน ถึง เดือนสิงหาคม 2565 โดยรวบรวมข้อมูลจากแบบสัมภาษณ์ข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามพฤติกรรมการออกกำลังกาย และการวัดค่าระดับความดันโลหิต ที่ได้ผ่านการตรวจสอบความตรงตามเนื้อหาจากผู้ทรงคุณวุฒิ 5 คน มีค่าความเชื่อมั่นของแบบสอบถามพฤติกรรมการออกกำลังกาย เท่ากับ 1   วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติที (Dependent t -test)

ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีค่าคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการออกกำลังกาย และค่าเฉลี่ยระดับความดันโลหิตดีขึ้นกว่าก่อนการทดลอง และดีขึ้นกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ จากการวิจัยครั้งนี้ ผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะว่า ทีมสุขภาพที่มีบทบาทในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในชุมชน        ควรสนับสนุนการส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุที่ยังไม่เป็นโรค ผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรค และผู้สูงอายุกลุ่มโรคเรื้อรัง ให้มีพฤติกรรมการดูแลสุขภาพที่เหมาะสม โดยการใช้สื่อสุขภาพที่เป็นวิถีชีวิตเดิมของชุมชน ของคนในพื้นที่ เช่นการใช้เพลงประจำจังหวัด เพลงพื้นบ้าน ในการนำมาออกแบบกิจกรรมที่สอดคล้องกับปัญหาสุขภาพ เพื่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพแบบค่อยเป็นค่อยไปในวิถีชีวิต และวัฒนธรรมที่ไม่แตกต่างจากเดิม ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดแรงจูงใจในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุง่ายขึ้น

ประวัติผู้แต่ง

วิราพร สืบสุนทร, คณะพยาบาลศาสตร์

มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา

สุพัตรา เชาว์ไวย, คณะพยาบาลศาสตร์

มหาวิทยาลัยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

กิติพงษ์ เรือนเพ็ชร, คณะพยาบาลศาสตร์

มหาวิทยาลัยเวสเทิร์น บุรีรัมย์

นงพิมล นิมิตรอานันท์, คณะพยาบาลศาสตร์

มหาวิทยาลัยคริสเตียน

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงสาธารณสุข. อัตราป่วยด้วยโรคเบาหวาน [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 2 มกราคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://hdcservice.moph.go.th

กรมควบคุมโรค. โรคความดันโลหิตสูง (Hypertension) [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 17 มกราคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://ddc.moph.go.th/diseasedetail.php?d=52

สมาคมความดันโลหิตสูงแห่งประเทศไทย. แนวทางรักษาโรคความดันโลหิตสูง ในเวชปฏิบัติทั่วไป [อินเทอร์เน็ต]. 2562. [เข้าถึงเมื่อ 19 ธันวาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: http://www.thai hypertens ion. org/hypertension detail.php?id=44

ณัฐพงษ์ ปานบุต, ชุลีกร ด่านยุทธศิลป์. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมการรับรู้ความสามารถ ตนเองต่อพฤติกรรมออกกำลังกาย ระดับความดันโลหิต และค่าดัชนีมวลกาย ของกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูงที่มีน้ำหนักเกิน จังหวัดสุโขทัย. [วิทยานิพนธ์]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2565.

นิยม บุระคร. การประยุกต์ใช้ทฤษฎีการรับรู้ความสามารถแห่งตนเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหารและการออกกำลังกายของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง. ในการประชุมวิชาการเสนอผลงานวิจัยระดับชาติ ครั้งที่ 2; 31 ตุลาคม 2565; [เข้าถึง 1 ธันวาคม 2566] หน้าที่ 429-441.เข้าถึงได้จาก: http://www.journalgrad.ssru.ac. th/index.php/ miniconference/article/view/173

วราภรณ์ แย้มศรี, ปราณี จันทิมา. ผลของโปรแกรมการออกกำลังกายแบบรำวงย้อนยุคต่อความ ดันโลหิตสูงในผู้สูงอายุโรคความดันโลหิตสูง. วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ 2561; 41:58-68.

วิราพร สืบสุนทร, นงพิมล นิมิตรอานันท์, กรรณิการ์ ฉัตรดอกไม้ไพร. ผลของโปรแกรมการ ส่งเสริมสมรรถนะของตน ต่อพฤติกรรมการป้องกันการหกล้มและสมรรถนะทางกายของผู้สูงอายุในชุมชน. วารสารโรงพยาบาลชลบุรี 2562;44:119-28.

รดา สุทธาวาศ, นงพิมล นิมิตรอานันท์, ศศิธร รุจนเวช. ประสิทธิผลของโปรแกรมการสนับสนุนการจัดการตนเองด้านกิจกรรมทางกาย และการออกกำลังกายแบบก้าวตามตารางในสตรีสูงอายุ กลุ่มเสี่ยงโรคข้อเข่าเสื่อม. วารสารพยาบาลตำรวจ 2565;14:127-39.

Ravichandran H, Janakiraman B, Yitayeh A, Sundaram S, Fisseha B. Effects of square-stepping exercise among subjects with Parkinson’s disease: A pilot randomized con-trolled trial. Journal of Geriatric Mental Health 2019;4:54-7.

Pereira J, Gobbi S, Teixeira C, Nascimento C, Corazza D, Vital T, et al. Effects of square-stepping exercise on balance and depressive symptoms in older adults. Motriz, Rio Claro 2014;20:454-60.

นงพิมล นิมิตอานันท์, สุพัตรา เชาว์ไวย, วิราพร สืบสุนทร. การออกกำลังกายแบบก้าวตามตารางเพื่อป้องกันการหกล้มของผู้สูงอายุในชุมชน: การวิเคราะห์วรรณกรรม. วารสารแพทย์นาวี 2564;48:23-36.

Faselis C, Doumas M, Kokkinos JP, Panagiotakos D, Kheirbek R, Sheriff HM, et al. Exercise Capacity and Progression From Prehypertension to Hypertension. Hypertension [Internet]. 2012 [cited 2024 January 17]; 60 : 333-8. Available from: http://hyper.ahajournals.org

Sarinukul C, Janyacharoen T, Donpunha W, Nakmareong S, Ruksapukdee W, Sawanyawisuth K. The effects of stepping exercise on blood pressure, physical performance, and quality of life in female older adults with stage 1 hypertension: a randomized controlled trial. Canadian Geriatrics journal 2023;26:144-9.

กัตติกา ธนะขว้าง, จันตนา รัตนวิฑูรย์. ผลของการรำไม้พลองมองเซิงเมืองน่าน ต่อสมรรถภาพทางกายและคุณภาพชีวิตด้านสุขภาพของผู้สูงอายุหญิงที่ไม่ได้ออกกำลังกายเป็นประจำ. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 2556;40:148-61.

ชัยพัฒน์ ศรีรักษา, เสาวนีย์ นาคมะเริง, พลลพัฏฐ์ ยงฤทธิปกรณ์, วัณทนา ศิริธราธิวัตร, กิตติศักดิ์ สวรรยาวิสุททิ์, ทวีศักดิ์ จรรยาเจริญ. ผลของการรำเซิ้งอีสานต่อสมรรถภาพทางกายในผู้สูงอายุชาวไทย: การศึกษานำร่อง. จุฬาลงกรณ์เวชสาร 2561;62:211-22.

Glanz K, Rimer BK, Viswanath K. (Editors). Health behavior and health education: theory, research, and practice. 4th editions. CA: Jossey-Bass; 2008.

Cohen J. Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. 2nd ed. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates : Publishers; 1988.

เพชรน้อย สิงห์ช่างชัย ศิริพร ขัมภลิขิต และ ทัศนีย์ นะแส. วิจัยทางการพยาบาล: หลักการและกระบวนการ. พิมพ์ครั้งที่ 3. จังหวัดสมุทรสาคร:ไอซ์เน็ต; 2566.

American College of Sports Medicine. ACSM’s Guidelines for exercise testing and prescription. 11th ed. Philadelphia: Wolters Kluwer;2018.

Boa Sorte Silva NC, Petrella AFM, Christopher N, Marriott CFS, Gill DP, Owen AM. The Benefits of High-Intensity Interval Training on Cognition and Blood Pressure in Older Adults With Hypertension and Subjective Cognitive Decline:Results From the Heart & Mind Study. Frontiers in Aging Neuroscience 2021;13:1-17.

Ahn N, Kim K. Can Active Aerobic Exercise Reduce the Risk of Cardiovascular Disease in Prehypertensive Elderly Women by Improving HDL Cholesterol and Inflammatory Markers?. International Journal of Environmental Research and Public Health 2020;17:1-16.

Tsukiyama Y, Ito T, Nagaoka K, Eguchi E, Ogino K. Effects of exercise training on nitric oxide, blood pressure and antioxidant enzymes. Journal of Clinical Biochemistry and Nutrition 2017;60:180-6.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-04-30 — อัปเดตเมื่อ 2025-10-10

เวอร์ชัน