ประสิทธิผลของโปรแกรมเสริมสร้างพลังอำนาจต่อพฤติกรรมการดูแลเท้าด้วยตนเองของผู้ป่วยโรคเบาหวาน ศูนย์สุขภาพชุมชนโรงพยาบาลกันตัง อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง

ผู้แต่ง

  • เสาวนีย์ โปษกะบุตร คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ
  • ธิดารัตน์ เอียงเอื้อ คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ
  • กัลยากร สามารถ คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ
  • จุฑาทิพย์ เสนีย์ โรงพยาบาลกันตัง
  • สิวริศร์ ภูวกรพิพัตน์ โรงพยาบาลกันตัง
  • ราตรี ลี่เป้ว โรงพยาบาลกันตัง
  • ปัทมา รักเกื้อ คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-experiment research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการเสริมสร้างพลังอำนาจต่อการดูแลเท้าผู้ป่วยโรคเบาหวาน ใช้รูปแบบการวิจัยแบบหนึ่งกลุ่มวัดผลก่อนและหลัง (One group pre-posttest design) กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยโรคเบาหวานจำนวน 30 คน ที่เข้ารับการรักษาที่ศูนย์สุขภาพชุมชนโรงพยาบาลกันตัง อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างด้วยวิธีการสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาประกอบด้วย เครื่องมือที่ใช้ในการทดลองคือโปรแกรมการเสริมสร้างพลังอำนาจต่อการดูแลเท้าผู้ป่วยโรคเบาหวาน และเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามความรู้ พฤติกรรมการดูแลเท้า และแบบประเมินสภาวะเท้า เก็บรวบรวมข้อมูลตั้งแต่เดือนมกราคมถึงเดือนมีนาคม พ.ศ.2564 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา และสถิติ Wilcoxon (Matched paired) signed ranks test  ผลการวิจัย พบว่า หลังเข้าร่วมโปรแกรมการเสริมพลังอำนาจผู้ป่วยโรคเบาหวานมีค่าเฉลี่ยพฤติกรรมการดูแลเท้าเพิ่มสูงขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Z = 4.691, p-value <0.001)  มีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้ในการดูแลเท้า และสภาวะเท้า เพิ่มสูงขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value <0.001) เห็นได้ว่า โปรแกรมการเสริมพลังอำนาจสามารถพัฒนาพฤติกรรมการดูแลเท้าและส่งผลให้ผู้ป่วยเบาหวานมีสภาวะเท้าดีขึ้น ดังนั้น หน่วยบริการสุขภาพปฐมภูมิควรประยุกต์และส่งเสริมการใช้โปรแกรมดังกล่าวในการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานและถ่ายทอดสู่ชุมชนอื่นเพื่อเป็นแนวทางในการดูแลเท้าและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่เท้าในผู้ป่วยโรคเบาหวานต่อไป 

ประวัติผู้แต่ง

ธิดารัตน์ เอียงเอื้อ, คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ

นิสิตหลักสูตร ส.บ.สาธารณสุขชุมชน

กัลยากร สามารถ, คณะวิทยาการสุขภาพและการกีฬา มหาวิทยาลัยทักษิณ

นิสิตหลักสูตร ส.บ.สาธารณสุขชุมชน

จุฑาทิพย์ เสนีย์, โรงพยาบาลกันตัง

นักวิชาการสาธารณสุขปฏิบัติการ

สิวริศร์ ภูวกรพิพัตน์, โรงพยาบาลกันตัง

พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ

ราตรี ลี่เป้ว, โรงพยาบาลกันตัง

นักวิชาการสาธารณสุข

เอกสารอ้างอิง

International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas.8th Edition. [internet]. 2017 [cited July 2020]. Available from : https://doi.org/10.1111/1753-0407.12644

World Health Organization. Noncommunicable diseases. [internet]. 2021 [cited July 2020]. Available from : https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases

กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. รายงานสถานการณ์โรค NCDs [อินเทอร์เน็ต]. 2562 เข้าถึงเมื่อ กรกฎาคม 2563. เข้าถึงได้จาก : https://www.thaincd.com/2016/media-detail.php?id=13865&tid= &gid=1-015-005

สุภาพรโอภาสานนท์. แผลเบาหวาน (Diabetic Foot) และการดูแลเท้า [อินเทอร์เน็ต]. 2554 เข้าถึงเมื่อ กรกฎาคม 2563. เข้าถึงได้จาก : https://www.si.mahidol.ac.th/th/healthdetail.asp?aid=915

สำนักงานสาธารณสุขเชียงใหม่, สถาบันวิจัยและประเมินเทคโนโลยีทางการแพทย์ กรมการแพทย์, สำนักโรคไม่ติดต่อ, แผนกเวชศาสตร์ฟื้นฟู คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, สถาบันราชประชาสมาสัย. แนวทางการตรวจคัดกรองและดูแลรักษาภาวะแทรกซ้อนที่เท้าในผู้เป็นเบาหวาน [อินเทอร์เน็ต]. 2560 เข้าถึงเมื่อ กรกฎาคม 2563. เข้าถึงได้จาก : http://110.164.147.155/kmhealth_new/Documment/ diabetes/knowledge/2.pdf

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดตรัง. สถิติการป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อที่สำคัญ [อินเทอร์เน็ต]. 2557 เข้าถึงเมื่อ กรกฎาคม 2563. เข้าถึงได้จาก : จาก http://www.tro.moph.go.th/data/data.htm

มัตถก ศรีคล้อ. ผลของโปรแกรมส่งเสริมการรับรู้พลังอำนาจตนเองโดยใช้กรอบแนวคิดการเสริมสร้างพลังอำนาจของกิบสันต่อการรับรู้พลังอำนาจของตนเองในการดูแลเท้าและพฤติกรรมการดูแลเท้าของผู้ป่วยเบาหวาน. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี 2558 ; 30 : 68-79.

วรรณศิริ ประจันโน. ผลโปรแกรมส่งเสริมการดูแลเท้าตนเองของผู้ป่วยเบาหวานในชุมชนบ้านคลองเหล็กบน อําเภอท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี.วารสารศูนย์การศึกษาแพทยศาสตร์คลินิก โรงพยาบาลพระปกเกล้า. 2558 ; 32 : 127-134

จุฑารัตน์ รังษา. ผลของโปรแกรมการเสริมสร้างพลังอำนาจของผู้ดูแลและผู้ป่วยสูงอายุโรคเบาหวาน อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม. วารสารศรีนครินทร์. 2559 ; 31 : 377-383

Gibson C.H. A study of empowerment in mothers of chronically ill children. Dissertations, Boston: Boston college ; 1993

อรุณ จิรวัฒน์กุล. สถิติทางวิทยาศาสตร์สุขภาพเพื่อการวิจัย. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพ : วิทยพัฒน์จำกัด; 2552

โสมนัส ว่องไววุฒิกุลเดช. เปรียบเทียบผลของโปรแกรมการเรียนรู้ด้วยกระบวนการกลุ่มและการให้ความรู้เป็นรายบุคคลต่อความรู้ พฤติกรรมการดูแลสุขภาพเท้าและสภาพเท้าของทหารที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาการพยาบาลเวชปฏิบัติชุมชน, กรุงเทพ มหานคร: มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ ; 2551

สุปรียา เสียงดัง. พฤติกรรมการดูแลเท้าของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในคลินิกเบาหวานโรง พยาบาลสิงหนคร อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา. วารสารสาธารณสุขและวิทยาศาสตร์สุขภาพ. 2562 ; 2 : 1-15

ลักษณา พงษ์ภุมมา. ความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ตำบลบางทราย อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี. วารสาร มฉก.วิชาการ 2560 ; 20: 68-76

สำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร. วิธีการดูแลเท้าในผู้ป่วยเบาหวานในชุมชน [อินเทอร์เน็ต]. 2554 เข้าถึงเมื่อ กรกฎาคม 2563. เข้าถึงได้จาก : http://203.155.220.217/phpd/Media/HandBook/ PHND/55/Foot %20Care.pdf

สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. คู่มือบริหารกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติเล่ม 4 การบริหารงบบริการควบคุมป้องกันและรักษาโรคเรื้อรัง (บริการควบคุมป้องกันและรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพ : ธนาเพรส จำกัด ; 2558

แก้วรี กฤตสัมพันธ์. ผลการเสริมสร้างพลังอำนาจต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองและการควบ คุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารสมาคมพยาบาลสาขาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. 2557 ; 27 : 41-45

ทัศพร ชูศักดิ์. ผลการใช้โปรแกรมการดูแลเท้าเพื่อป้องกันการถูกตัดขาของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ตำบลสำโรงชัย อำเภอไพศาลี จังหวัดนครสวรรค์. เวชสารแพทย์ทหารบก. 2561 ; 71 : 105-111

สุมาลี เชื้อพันธ์. ผลของโปรแกรมการดูแลเท้าแบบบูรณาการต่อพฤติกรรมดูแลเท้าสภาวะเท้าและระดับ HbA1c ของผู้ป่วยเบาหวานความเสี่ยงสูงต่อการเกิดแผลที่เท้า. วารสารพยาบาลศาสตร์. 2559 ; 31 : 111-123

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2022-08-31