ประสิทธิผลของโปรแกรมเสริมสร้างพลังอำนาจต่อพฤติกรรมการดูแลเท้าด้วยตนเองของผู้ป่วยโรคเบาหวาน ศูนย์สุขภาพชุมชนโรงพยาบาลกันตัง อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-experiment research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการเสริมสร้างพลังอำนาจต่อการดูแลเท้าผู้ป่วยโรคเบาหวาน ใช้รูปแบบการวิจัยแบบหนึ่งกลุ่มวัดผลก่อนและหลัง (One group pre-posttest design) กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยโรคเบาหวานจำนวน 30 คน ที่เข้ารับการรักษาที่ศูนย์สุขภาพชุมชนโรงพยาบาลกันตัง อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างด้วยวิธีการสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาประกอบด้วย เครื่องมือที่ใช้ในการทดลองคือโปรแกรมการเสริมสร้างพลังอำนาจต่อการดูแลเท้าผู้ป่วยโรคเบาหวาน และเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามความรู้ พฤติกรรมการดูแลเท้า และแบบประเมินสภาวะเท้า เก็บรวบรวมข้อมูลตั้งแต่เดือนมกราคมถึงเดือนมีนาคม พ.ศ.2564 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา และสถิติ Wilcoxon (Matched paired) signed ranks test ผลการวิจัย พบว่า หลังเข้าร่วมโปรแกรมการเสริมพลังอำนาจผู้ป่วยโรคเบาหวานมีค่าเฉลี่ยพฤติกรรมการดูแลเท้าเพิ่มสูงขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Z = 4.691, p-value <0.001) มีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้ในการดูแลเท้า และสภาวะเท้า เพิ่มสูงขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value <0.001) เห็นได้ว่า โปรแกรมการเสริมพลังอำนาจสามารถพัฒนาพฤติกรรมการดูแลเท้าและส่งผลให้ผู้ป่วยเบาหวานมีสภาวะเท้าดีขึ้น ดังนั้น หน่วยบริการสุขภาพปฐมภูมิควรประยุกต์และส่งเสริมการใช้โปรแกรมดังกล่าวในการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานและถ่ายทอดสู่ชุมชนอื่นเพื่อเป็นแนวทางในการดูแลเท้าและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่เท้าในผู้ป่วยโรคเบาหวานต่อไป
เอกสารอ้างอิง
International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas.8th Edition. [internet]. 2017 [cited July 2020]. Available from : https://doi.org/10.1111/1753-0407.12644
World Health Organization. Noncommunicable diseases. [internet]. 2021 [cited July 2020]. Available from : https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. รายงานสถานการณ์โรค NCDs [อินเทอร์เน็ต]. 2562 เข้าถึงเมื่อ กรกฎาคม 2563. เข้าถึงได้จาก : https://www.thaincd.com/2016/media-detail.php?id=13865&tid= &gid=1-015-005
สุภาพรโอภาสานนท์. แผลเบาหวาน (Diabetic Foot) และการดูแลเท้า [อินเทอร์เน็ต]. 2554 เข้าถึงเมื่อ กรกฎาคม 2563. เข้าถึงได้จาก : https://www.si.mahidol.ac.th/th/healthdetail.asp?aid=915
สำนักงานสาธารณสุขเชียงใหม่, สถาบันวิจัยและประเมินเทคโนโลยีทางการแพทย์ กรมการแพทย์, สำนักโรคไม่ติดต่อ, แผนกเวชศาสตร์ฟื้นฟู คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, สถาบันราชประชาสมาสัย. แนวทางการตรวจคัดกรองและดูแลรักษาภาวะแทรกซ้อนที่เท้าในผู้เป็นเบาหวาน [อินเทอร์เน็ต]. 2560 เข้าถึงเมื่อ กรกฎาคม 2563. เข้าถึงได้จาก : http://110.164.147.155/kmhealth_new/Documment/ diabetes/knowledge/2.pdf
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดตรัง. สถิติการป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อที่สำคัญ [อินเทอร์เน็ต]. 2557 เข้าถึงเมื่อ กรกฎาคม 2563. เข้าถึงได้จาก : จาก http://www.tro.moph.go.th/data/data.htm
มัตถก ศรีคล้อ. ผลของโปรแกรมส่งเสริมการรับรู้พลังอำนาจตนเองโดยใช้กรอบแนวคิดการเสริมสร้างพลังอำนาจของกิบสันต่อการรับรู้พลังอำนาจของตนเองในการดูแลเท้าและพฤติกรรมการดูแลเท้าของผู้ป่วยเบาหวาน. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี 2558 ; 30 : 68-79.
วรรณศิริ ประจันโน. ผลโปรแกรมส่งเสริมการดูแลเท้าตนเองของผู้ป่วยเบาหวานในชุมชนบ้านคลองเหล็กบน อําเภอท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี.วารสารศูนย์การศึกษาแพทยศาสตร์คลินิก โรงพยาบาลพระปกเกล้า. 2558 ; 32 : 127-134
จุฑารัตน์ รังษา. ผลของโปรแกรมการเสริมสร้างพลังอำนาจของผู้ดูแลและผู้ป่วยสูงอายุโรคเบาหวาน อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม. วารสารศรีนครินทร์. 2559 ; 31 : 377-383
Gibson C.H. A study of empowerment in mothers of chronically ill children. Dissertations, Boston: Boston college ; 1993
อรุณ จิรวัฒน์กุล. สถิติทางวิทยาศาสตร์สุขภาพเพื่อการวิจัย. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพ : วิทยพัฒน์จำกัด; 2552
โสมนัส ว่องไววุฒิกุลเดช. เปรียบเทียบผลของโปรแกรมการเรียนรู้ด้วยกระบวนการกลุ่มและการให้ความรู้เป็นรายบุคคลต่อความรู้ พฤติกรรมการดูแลสุขภาพเท้าและสภาพเท้าของทหารที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาการพยาบาลเวชปฏิบัติชุมชน, กรุงเทพ มหานคร: มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ ; 2551
สุปรียา เสียงดัง. พฤติกรรมการดูแลเท้าของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในคลินิกเบาหวานโรง พยาบาลสิงหนคร อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา. วารสารสาธารณสุขและวิทยาศาสตร์สุขภาพ. 2562 ; 2 : 1-15
ลักษณา พงษ์ภุมมา. ความรู้และพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ตำบลบางทราย อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี. วารสาร มฉก.วิชาการ 2560 ; 20: 68-76
สำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร. วิธีการดูแลเท้าในผู้ป่วยเบาหวานในชุมชน [อินเทอร์เน็ต]. 2554 เข้าถึงเมื่อ กรกฎาคม 2563. เข้าถึงได้จาก : http://203.155.220.217/phpd/Media/HandBook/ PHND/55/Foot %20Care.pdf
สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. คู่มือบริหารกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติเล่ม 4 การบริหารงบบริการควบคุมป้องกันและรักษาโรคเรื้อรัง (บริการควบคุมป้องกันและรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพ : ธนาเพรส จำกัด ; 2558
แก้วรี กฤตสัมพันธ์. ผลการเสริมสร้างพลังอำนาจต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองและการควบ คุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารสมาคมพยาบาลสาขาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. 2557 ; 27 : 41-45
ทัศพร ชูศักดิ์. ผลการใช้โปรแกรมการดูแลเท้าเพื่อป้องกันการถูกตัดขาของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ตำบลสำโรงชัย อำเภอไพศาลี จังหวัดนครสวรรค์. เวชสารแพทย์ทหารบก. 2561 ; 71 : 105-111
สุมาลี เชื้อพันธ์. ผลของโปรแกรมการดูแลเท้าแบบบูรณาการต่อพฤติกรรมดูแลเท้าสภาวะเท้าและระดับ HbA1c ของผู้ป่วยเบาหวานความเสี่ยงสูงต่อการเกิดแผลที่เท้า. วารสารพยาบาลศาสตร์. 2559 ; 31 : 111-123
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
บท
การอนุญาต

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพิ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารโรงพยาบาลชลบุรี