ผลของโปรแกรมการประยุกต์ทฤษฎีการสร้างเสริมพลังอำนาจของกิบสันของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ต่อการสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุติดเตียง ตำบลพังเทียม อำเภอพระทองคำ จังหวัดนครราชสีมา
บทคัดย่อ
การวิจัยกึ่งทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการประยุกต์ทฤษฎีการสร้างเสริมพลังอำนาจของกิบสันของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านต่อการสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุติดเตียง ตำบลพังเทียม อำเภอพระทองคำ จังหวัดนครราชสีมา กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จำนวน 35 คน เป็นกลุ่มทดลอง โดยได้รับโปรแกรมการประยุกต์ทฤษฎีการสร้างเสริมพลังอำนาจของกิบสันที่สร้างขึ้นและอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จำนวน 35 คน เข้าร่วมกิจกรรมเป็นกลุ่มควบคุม ได้รับโปรแกรมตามปกติ โดยการสุ่มอย่างง่าย ระยะเวลา 12 สัปดาห์ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ โปรแกรมการประยุกต์ทฤษฎีการสร้างเสริมพลังอำนาจของกิบสัน แบบสอบถาม และแบบประเมินทักษะ การวิเคราะห์ข้อมูลโดยหาค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ทดสอบค่าที (Paired samples t-test และ Independent sample t-test)
ผลการศึกษาพบว่า
1) ภายหลังการได้รับโปรแกรมการสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุติดเตียงอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน กลุ่มทดลอง มีความรู้ความเข้าใจ มีทักษะการสร้างเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค และมีทักษะการจัดสิ่งแวดล้อมสูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 ค่า t – test เท่ากับ 10.97, 19.84 และ 8.66 ตามลำดับ
2) ภายหลังการได้รับโปรแกรมการสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุติดเตียง อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน กลุ่มทดลอง มีความรู้ความเข้าใจ มีทักษะการสร้างเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค และมีทักษะการจัดสิ่งแวดล้อมสูงกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 ค่า t – test เท่ากับ 14.94, 18.40 และ 8.32 ตามลำดับ
ข้อเสนอแนะ สามารถนำโปรแกรมดังกล่าวไปขยายผลอบรมให้ความรู้บุคคลที่เกี่ยวข้อง เช่น ครอบครัว ชุมชน เพื่อดูแลผู้สูงอายุ และมีการติดตาม การจัดการความรู้และทักษะอย่างต่อเนื่อง เพื่อการดูแลผู้สูงอายุติดเตียงอย่างมีคุณภาพ
คำสำคัญ : การสร้างเสริมพลังอำนาจ, อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน, การสร้างเสริมสุขภาพ, ผู้สูงอายุติดเตียง
เอกสารอ้างอิง
United Nations. International Day of Older Persons [Internet]. 2021 [cited 2022 December 09]. Available from: https://www.un.org/en/ observances/older-persons-day
WHO. 50 facts: Global health situation and trends 1955-2025 [Internet]. 2009 [cited 2022 October 20]. Available from: http://www.who.int/whr/1998/media_centre/50facts/en/.
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2563. นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล; 2564.
มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2564. นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล; 2565.
กรมกิจการผู้สูงอายุ. สถิติผู้สูงอายุ เมษายน 2567. [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ 30 พฤษภาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.dop.go.th/th/statistics_page?cat=1&id=2552
กัญนิกา อยู่สําราญ, ศรีสกุล ชนะพันธ์, พานิช แก่นกาญจน์. ความเครียดและการเผชิญความเครียดของผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงอําเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 2565;16(1):1-16.
กรมอนามัย. สมุดบันทึกสุขภาพผู้สูงอายุ [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 13 ธันวาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://bluebook.anamai.moph.go.th/.
ณปภา ประยูรวงษ์. สถานการณ์แนวโน้มและการดูแลส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุกลุ่มติดเตียงประเทศไทย. วารสารศาสตร์สาธารณสุขและนวัตกรรม 2565;2(2):14-25.
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. รายงานผลการขับเคลื่อนการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม ประจำปีงบประมาณ 2564 [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 9 ธันวาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก:
พวงเพ็ญ เผือกสวัสดิ์, นิสาชล นาคกุล, วิชญา โรจนรักษ์. สถานการณ์ ปัญหา และความต้องการการดูแลผู้ป่วยเรื้อรังกลุ่มติดบ้านติดเตียง ในชุมชนเขตเทศบาลนคร สุราษฎร์ธานี. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข 2559 ; 26 : 54-64.
ขวัญตา บุญวาศ, ธิดารัตน์ สุภานันท์, อรุณี ชุนหบดี, นิมัศตูรา แว. ความเครียดและความต้องการของผู้ดูแลผู้พิการติดเตียง. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้ 2560;4:205-16.
จำปาพงษ์ พิณทิพย์. การพัฒนากระบวนการดูแลผู้สูงอายุติดเตียงโดยพยาบาลครอบครัวและการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน ตำบลบางปะกง อำเภอบางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา. ฉะเชิงเทรา: โรงพยาบาลบางปะกง; 2561.
ช่อทิพย์ จันทรา. ปัญหาและความต้องการของผู้ดูแลหลักในการดูแลด้านโภชนาการและการป้องกันการเกิดแผลกดทับในผู้สูงอายุติดเตียง. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ 2559;8:41-50.
กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. หลักสูตรอาสาสมัครประจำครอบครัว (อสค.). นนทบุรี: กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ; 2560.
กระทรวงสาธารณสุข. จำนวนผู้สูงอายุในเขตพื้นที่รับผิดชอบ จำแนกตามความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวัน [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 9 ธันวาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก:https://hdcservice.moph.go.th/hdc/main/index.php
กลุ่มพัฒนาการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ เขตสุขภาพที่ 9. รายงานผลการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุเขตสุขภาพที่ 9
ประจำปีงบประมาณ 2564 [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 9 ธันวาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก:
http://203.157.71.139/group_sr/allfile/1620725563.pdf
สำนักงานสาธารณสุขอำเภอพระทองคำ. รายงานสถานการณ์ผู้สูงอายุ สำนักงานสาธารณสุขอำเภอพระทองคำ อำเภอพระทองคำ จังหวัดนครราชสีมา; 2565.
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลพังเทียม. รายงานสถานการณ์ผู้สูงอายุ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลพังเทียม ตำบลพังเทียม อำเภอพระทองคำ จังหวัดนครราชสีมา; 2565.
Cohen. Statistic power analysis for behavioral sciences. New York: Academic Press; 1969.
อรุณ จิรวัฒน์กุล. สถิติทางวิทยาศาสตร์สุขภาพเพื่อการวิจัย [อินเทอร์เน็ต]. 2555 [เข้าถึงเมื่อ 9 ธันวาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://home.kku.ac.th/phlib/ebooks/StatHealthSciRes.pdf
Kuder GF, Richardson MW. The theory of the estimation of test reliability. Psychometrika 1937;2:151-60.
เยาวดี วิบูลย์ศรี. การวัดผลและการสร้างแบบสอบผลสัมฤทธิ์. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2551.
ณัฐพร มีสุข, วรัญญ์ศิชา ทรัพย์ประเสริฐ, เจนจิรา ทองทับทิม, ดวงลดา บุญประเสริฐ, ธนัญญา ขวัญเมือง, บุพชาติ แสงทอง, และคณะ. ผลของโปรแกรมพัฒนาสมรรถนะผู้ดูแลผู้สูงอายุติดเตียงตำบลหนองไม้แดง อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยปทุมธานี 2565;14:92-106.
มะลิ โพธิพิมพ์, วลัญช์ชยา เขตบำรุง, จุล หน่อแก้ว, จิรวุฒิ กุจะพันธ์. ประสิทธิผลของโปรแกรมสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพต่อความรู้ทัศนคติ และการปฏิบัติสร้างเสริมสุขภาพ ในสมาชิกชมรมผู้สูงอายุ จังหวัดนครราชสีมา. วารสารสาธารณสุขมหาวิทยาลัยบูรพา 2562;14:119-30.
นงนุช หอมเนียม. ผลของโปรแกรมการพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในการดูแลผู้ป่วย ติดบ้าน ติดเตียง ตำบลชุมเห็ด อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารการแพทย์ โรงพยาบาลอุดรธานี 2562;14:119-30.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
บท
การอนุญาต
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพิ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสารโรงพยาบาลชลบุรี