This is an outdated version published on 2024-05-01. Read the most recent version.

ภูมิปัญญาการผดุงครรภ์ไทย

ผู้แต่ง

  • ณัฐรดา บุรุษเลี่ยม แพทย์แผนไทย

บทคัดย่อ

การผดุงครรภ์ไทย ในอดีตมีบทบาทในการในการดูแลสุขภาพมารดาและทารก ตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์ จนถึง หลังคลอด รวมทั้งการดูแลด้านจิตใจ สร้างความอบอุ่นใจให้แก่มารดา เป็นการดูแลเหมือนเครือญาติ มีความเป็นกันเอง จนกลายเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิต โดยเป็นความรู้ที่สืบทอดต่อกันมาในแต่ละท้องถิ่น เป็นศาสตร์และศิลป์ที่เชื่อมโยงประเพณีและวัฒนธรรม ผู้ที่ทำหน้าที่ผดุงครรภ์ไทย เรียกว่า “หมอตำแย” (คำว่า ตำแย มาจาก มหาเถรตำแย ผู้เขียนตำราว่าด้วยวิชาทำคลอด) ซึ่งแต่ละภาคจะเรียก หมอตำแย ต่างกัน เช่น ภาคเหนือ เรียกว่า “แม่ช่าง” ชาวไทใหญ่ เรียกว่า “แม่เก็บ” ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เรียกว่า “หมอตอบหมอบ” ภาคใต้ เรียกว่า “หมอแม่ทาน”  ชาวไทยมุสลิม เรียกว่า “โต๊ะบิแด” เนื่องจากแต่ละภูมิภาคของประเทศไทยมีสภาพภูมิประเทศแตกต่างกัน จึงทำให้ภูมิปัญญาการดูแลสุขภาพมารดาและทารกแตกต่างกันไปในบางรายละเอียด แต่มีจุดมุ่งหมายเดียวกัน

ประวัติผู้แต่ง

ณัฐรดา บุรุษเลี่ยม, แพทย์แผนไทย

โรงพยาบาลชลบุรี

เอกสารอ้างอิง

พรทิพย์ เติมวิเศษ. บรรณาธิกา. การดูแลสุขภาพหญิงหลังคลอดด้วยการแพทย์แผนไทย. กลุ่มงานพัฒนาวิชาการแพทย์แผนไทยและสมุนไพร สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข. กรุงเทพฯ : องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์ ; 2548.

พรทิพย์ เทียนทองดี, กันทิมา สิทธิธัญกิจ. ตำราภูมิปัญญาการผดุงครรภ์ไทย. กลุ่มงานวิชาการเวชกรรมและผดุงครรภ์แผนไทย สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข. กรุงเทพฯ : จุฑาเจริญทรัพย์ ; 2560.

เบญญาภา ธิติมาพงษ์, ศศิธร พุมดวง, จัณทร์ปภัสร์เครือแก้ว, โสเพ็ญ ชูนวล,และวิไลพร สมานกสิกรณ์.การพยาบาลมารดา ทารกและการผดุงครรภ์ 1 (เล่ม 1). คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์. [อินเทอร์เน็ต].2563 [เข้าถึงเมื่อ 22 มี.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก :https://www.nur.psu.ac.th/nur/file_web/ตำราการพยาบาลมารดาทารกและการผดุงครรภ์ 1เล่ม 1.pdf.

แนวทางการออกกำลังกายสำหรับว่าที่คุณแม่. ศูนย์กายภาพบำบัด คณะกายภาพบำบัด มหาวิทยาลัยมหิดล. 23 พฤษภาคม 2560 [อินเทอร์เน็ต].2560 [เข้าถึงเมื่อ 22 มี.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก : https://pt.mahidol.ac.th/ptcenter/knowledge-article/แนวทางการออกกำลังกายสำ/

ฐิติพร ตระกูลศรี. ผลของการออกก ผลของการออกกำลังกายท่าฤาษีดัดตนที่มีต่อคุณภาพการนอนหลับและสุขสมรรถนะของผู้สูงอายุ.[วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต]. สาขาวิชาวิทยาศาสตร์การกีฬาและการออกกำลังกาย, บัณฑิตวิทยาลัย, กรุงเทพมหานคร : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ; 2563 [อินเทอร์เน็ต].2563 [เข้าถึงเมื่อ 22 มี.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก : https://digital.car.chula.ac.th/cgi/viewcontent.cgi?article=4675&context=chulaetd

สรัญญา คุ้มไพฑูรย์, สุภาพร ปัญญาวงษ์, และกาญจนา จันทนุย.ประสิทธิผลโปรแกรมฟื้นฟูด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย ต่อน้ำหนัก ขนาดรอบเอว รอบสะโพก น้ำคาวปลา และระดับยอดมดลูกในมารดาหลังคลอด โรงพยาบาลยางสีสุราช. วารสารวิชาการสาธารณสุข. 2564 ; 30 (ฉบับเพิ่มเติม 2) : 262-69 [อินเทอร์เน็ต].2564 [เข้าถึงเมื่อ 22 มี.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก : file:///C:/Users/User/Downloads/10634-Article%20Text-16327-1-10-20210830.pdf

พนิดา มากนุษย์, ปิยะนันต์ ฝาชัยภูมิ, จตุพักตร์ เพชรจตุรภัทร. ประสิทธิผลของการทับหม้อเกลือด้วยศาสตร์แพทย์แผนไทยในหญิงหลังคลอด. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพและการสาธารณสุขชุมชน. 2561 ; 1 (1) : 26-38 [อินเทอร์เน็ต].2561 [เข้าถึงเมื่อ 22 มี.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก : https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jhscph/article/view/197777

iloveveganlongbeach. เมนูอาหาร จากฟักทองน่าอร่อย. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 4 เม.ย. 2567]. เข้าถึงได้จาก : https://iloveveganlongbeach.com/archives/1070

เมนู.net. ดอกกุยช่ายผัดตับ. [อินเทอร์เน็ต].2559 [เข้าถึงเมื่อ 4 เม.ย. 2567]. เข้าถึงได้จาก :

https://xn--q3cp7eza.net//ดอกกุยช่ายผัดตับ/

ปิ่นโต Pinto. แกงบวบปลาแห้งใส่เห็ด (แกงเหนือ) | Facebook. [อินเทอร์เน็ต].2564 [เข้าถึงเมื่อ 4 เม.ย. 2567]. เข้าถึงได้จาก : https://www.facebook.com/watch/?v=657064382127617

ชายศักดิ์ ถนนแก้ว, เลิศชัย จิตต์เสรี, สุวรรณา พาหุสัจจะลักษณ์, สุทิมา ศุกรีเขตร, จิราภรณ์ ม่วงพรวน, ปิลันธนา เลิศสถิตธนกร, และคณะ. การศึกษาประสิทธิผลทางคลินิกของยาประสะไพลแคปซูลต่อการฟื้นฟูสตรีหลังคลอด ในโรงพยาบาลบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. 2559 ; 14 (2) : 34 [อินเทอร์เน็ต].2559 [เข้าถึงเมื่อ 22 มี.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก : http://110-170-189-210.static.asianet.co.th/articles/2649

นิลเนตร วีระสมบัติ, ดิศดนัย อมัตรวงศ์, วิไล ประกอบกิจ, ธิติยา ตันถาวร, โอสรี สวัสดิ์ศรี, ชไมพร มณีรัตนพันธ์, และคณะ. ประสิทธิผลและความปลอดภัยในการเพิ่มน้ำนมของยาปลูกไฟธาตุในหญิงหลังคลอดที่มีน้ำนมน้อย. วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. 2563 ; 18 (2) : 287-97 [อินเทอร์เน็ต].2563 [เข้าถึงเมื่อ 22 มี.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก : http://db.hitap.net/articles/3122

ขวัญตา ทุนประเทือง. เปรียบเทียบประสิทธิผลของยา ดอมเพอริโดนกับยาประสะน้ำนม ในการกระตุ้นการสร้างน้ำนมในมารดาหลังผ่าตัด. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลอุดรธานี. 2560 ; 25 (2) : 130-35 [อินเทอร์เน็ต].2560 [เข้าถึงเมื่อ 22 มี.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก : https://he02.tci-thaijo.org/index.php/udhhosmj/article/view/159010

บริษัท มิ้ด จอห์นสัน นิวทริชัน (ประเทศไทย) จำกัด. อยู่ไฟหลังคลอดจำเป็นไหม? ไม่อยู่ไฟหลังคลอดได้หรือเปล่า? [อินเทอร์เน็ต].2563 [เข้าถึงเมื่อ 20 มี.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก : https://www.enfababy.com/postpartum-confinement

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2024-05-01

เวอร์ชัน