การประเมินผลการเข้าถึงบริการสุขภาพปฐมภูมิของระบบหลักประกันสุขภาพ 3 ระบบ

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลการเข้าถึงบริการสุขภาพปฐมภูมิของระบบหลักประกันสุขภาพ 3 ระบบ ได้แก่ ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ระบบประกันสังคม และระบบสวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการ โดยประเมินผลในมุมมองของการออกแบบและการเข้าถึงสิทธิประโยชน์ของกองทุนหลักประกันสุขภาพทั้ง 3 ระบบที่สอดคล้องกับ พระราชบัญญัติระบบสุขภาพปฐมภูมิ พ.ศ.2562 และประกาศคณะกรรมการระบบสุขภาพปฐมภูมิเรื่องบริการสุขภาพปฐมภูมิที่บุคคลมีสิทธิได้รับ พ.ศ.2563 โดยการศึกษารูปแบบและปริมาณการให้บริการสุขภาพปฐมภูมิใน แต่ละกองทุน รวมทั้งสังเคราะห์ข้อเสนอเชิงนโยบายสำหรับการพัฒนาระบบสุขภาพปฐมภูมิ เป็นวิธีการศึกษาแบบ ผสมวิธี ใช้ข้อมูลเชิงคุณภาพจากเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการบริหารและกลไกการจ่ายสำหรับบริการสุขภาพปฐมภูมิ และข้อมูลเชิงปริมาณ การมารับบริการ แบ่งออกเป็น 3 ส่วนย่อย คือ (1) บริการผู้ป่ วยนอกของ 3 ระบบ (2) บริการ ในรายการที่จัดว่าเป็นบริการสุขภาพปฐมภูมิของระบบสวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการและระบบประกันสังคม โดยใช้ฐานข้อมูลการเบิกจ่ายของกองทุนประกันสุขภาพ พ.ศ. 2564 คัดเฉพาะตัวอย่างประเด็นบริการผู้ป่ วยนอก บริการส่งเสริมสุขภาพป้ องกันโรค การดูแลระยะกลาง และการดูแลระยะยาว และ (3) บริการในรายการที่จัดว่าเป็น บริการสุขภาพปฐมภูมิของระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ใช้ข้อมูลจากรายงานการสร้างระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2564 คัดเฉพาะตัวอย่างประเด็นบริการผู้ป่ วยนอก บริการสร้างเสริมสุขภาพ และป้ องกันโรค การดูแลผู้ป่ วยระยะกลางและผู้ป่ วยระยะยาว และการบริการป้ องกันโรคเอชไอวี ผลการศึกษา พบว่า ระบบหลักประกันสุขภาพ 3 ระบบ มีรูปแบบการจ่ายทีแตกต่างกัน และยังมีการจ่ายไม่ครบถ้วนตามรายการบริการของ ่ ประกาศคณะกรรมการระบบสุขภาพปฐมภูมิ อีกทั้งมีปริมาณการใช้บริการที่แตกต่างกัน โดยอัตราการมารับบริการ ผู้ป่ วยนอกมากที่สุดคือ ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ 3.44 ครั้งต่อคนต่อปี รองลงมาคือ ระบบสวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการ 2.88 ครั้งต่อคนต่อปี และระบบประกันสังคม 2.49 ครั้งต่อคนต่อปี สำหรับข้อเสนอแนะ ระยะกลาง เห็นควรให้สำนักสนับสนุนระบบสุขภาพปฐมภูมิ ประสานกับกองทุนประกันสุขภาพภาครัฐ เพื่อสร้าง เป้ าหมายของระบบที่มุ่งเน้นคุณค่า และเป็นหน่วยงานหลักร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องพัฒนาชุดข้อมูลมาตรฐานด้าน บริการสุขภาพปฐมภูมิและกำหนดตัวชี้วัดผลลัพธ์ทางสุขภาพ เพื่อนำไปสู่กลไกการจ่ายแบบมุ่งเน้นคุณค่า และยกระดับ ประสิทธิผลของการบริการสุขภาพปฐมภูมิ