รูปแบบและความสอดคล้องการใช้ยาปฏิชีวนะก่อนทราบเชื้อก่อโรคในผู้ป่วยปอดอักเสบติดเชื้อตามแนวทางการใช้ยา โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช
คำสำคัญ:
ความสอดคล้อง, ปอดอักเสบติดเชื้อ, แนวทางการเลือกใช้ยาปฏิชีวนะบทคัดย่อ
ความเป็นมา: โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราชประกาศใช้แนวทางการเลือกใช้ยาปฏิชีวนะในโรคติดเชื้อที่พบบ่อยในการรักษาแบบคาดการณ์ (empiric antibiotic in common infection)
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษารูปแบบและความสอดคล้องการสั่งใช้ยากับแนวทางการเลือกใช้ยาปฏิชีวนะแบบคาดการณ์ก่อนทราบเชื้อก่อโรคในผู้ป่วยปอดอักเสบติดเชื้อ
วิธีวิจัย: ศึกษาข้อมูลย้อนหลังของผู้ป่วยอายุรกรรมปอดอักเสบติดเชื้อ 1,120 ราย จากฐานข้อมูลในระบบคอมพิวเตอร์ ตั้งแต่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2565 ถึง 30 มิถุนายน พ.ศ. 2566 แบ่งประเภทผู้ป่วยเป็นปอดอักเสบติดเชื้อจากชุมชนและปอดอักเสบติดเชื้อในโรงพยาบาล วิเคราะห์ผลการศึกษาความถี่ด้วยสถิติพรรณนา และทดสอบความสอดคล้องของการสั่งใช้ยาตามแนวทางฯ กับผลลัพธ์การใช้ยา (อาการทุเลา เสียชีวิต หรืออื่น ๆ) ด้วยสถิติ Pearson chi square
ผลการวิจัย: พบผู้ป่วยปอดอักเสบติดเชื้อส่วนใหญ่ อายุมากกว่า 60 ปี ร้อยละ 70.09 ผู้ป่วยมีโรคร่วม 1 โรค ร้อยละ 39.46 โรคร่วมที่พบมากที่สุดคือความดันโลหิตสูง ร้อยละ 49.02 ผู้ป่วยปอดอักเสบติดเชื้อจากชุมชน มีการสั่งใช้ ceftriaxone และ ceftriaxone + azithromycin ร้อยละ 34.88 และ 25.31 ตามลำดับ สถานะจำหน่ายทุเลาร้อยละ 46.50 เสียชีวิตร้อยละ 39.40 ผู้ป่วยอายุรกรรมปอดอักเสบติดเชื้อในโรงพยาบาล พบการสั่งใช้ piperacillin/tazobactam มากที่สุดร้อยละ 55.41 สถานะจำหน่ายเสียชีวิตร้อยละ 52.03 ทุเลาร้อยละ 29.73 ส่วนเชื้อที่พบในเสมหะมีความแตกต่างจากแนวทางฯ ที่กำหนด ความสอดคล้องการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะแบบคาดการณ์เปรียบเทียบกับแนวทางฯ พบผู้ป่วยปอดอักเสบติดเชื้อจากชุมชนและในโรงพยาบาล มีการสั่งใช้ยาสอดคล้องแนวทางฯ ร้อยละ 61.11 และ 56.75 ตามลำดับ แต่การสั่งใช้ยาตามแนวทางฯ ไม่มีความสอดคล้องกับผลลัพธ์ในการรักษาทั้งผู้ป่วยปอดอักเสบติดเชื้อจากชุมชน (p-value = 0.128) และผู้ป่วยปอดอักเสบติดเชื้อในโรงพยาบาล (p-value = 0.067)
สรุปผล: แนวทางการเลือกใช้ยาปฏิชีวนะควรมีการปรับปรุงให้สอดคล้องกับระบาดวิทยาของเชื้อที่พบ
เอกสารอ้างอิง
กรมควบคุมโรค. สำนักระบาดวิทยา. ประกาศเรื่องการป้องกันโรคและภัยสุขภาพที่เกิดขึ้นในช่วงฤดูหนาวของประเทศไทย ปี 2556 วันที่ 8 พฤศจิกายน 2566 [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: กรมควบคุมโรค; 2566 [สืบค้นเมื่อ 24 เม.ย. 2567]. สืบค้นจาก: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1501520231123052757.pdf
มาลัยพร กัณฑา, หนึ่งฤทัย สุกใส, อรกานต์ หลานวงษ์, จุฬาภรณ์ ลิมวัฒนานนท์. ความสอดคล้องของการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะตามแนวทางการรักษา สำหรับโรคปอดอักเสบจากชุมชนจากเชื้อแบคทีเรีย ในแผนกผู้ป่วยนอก. วารสารเภสัชกรรมไทย [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [สืบค้นเมื่อ 24 เม.ย. 2567];13(3):593-602. สืบค้นจาก: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/TJPP/article/view/241167
Wilke M, Grube RF, Bodmann KF. Guideline-adherent initial intravenous antibiotic therapy for hospital-acquired/ventilator-associated pneumonia is clinically superior, saves lives and in cheaper than non guideline adherent therapy. Eur J Med Res. 2011;16(7):315–23. doi: 10.1186/2047-783X-16-7-315.
โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช. สถิติผู้ป่วยปอดอักเสบติดเชื้อ ปีงบประมาณ 2561-2565. นครศรีธรรมราช: ศูนย์ข้อมูลข่าวสาร โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช; 2567.
คณะทำงานพัฒนาระบบให้มีการใช้ยาอย่างสมเหตุผลและการจัดการเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพ. แนวทางการเลือกใช้ยาปฏิชีวนะในโรคติดเชื้อที่พบบ่อย. นครศรีธรรมราช: โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช; 2565.
Asai N, Sakanashi D, Suematsu H, Kato H, Shiota A, Hagihara M, et al. Observational study in a single institute in Japan: how many community-onset pneumonia patients would have Clostridioides difficile infections after treatment? J Infect Chemother. 2020;26(10):1104-6. doi: 10.1016/j.jiac.2020.03.006.
กุลรวี ทองเนื้อห้า, นวพรรณ สาคร, ลลิตา รัตนะวิลัย. การศึกษารูปแบบและประสิทธิภาพของการรักษาโรคปอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรียในแผนกผู้ป่วยในของโรงพยาบาลแหลมฉบัง จังหวัดชลบุรี [โครงงานวิจัยปริญญาเภสัชศาสตร์บัณฑิต]. ชลบุรี: คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา; 2559.
รัชฏาพร สุนทรภาส, ภิรุญุ มุตสิกพันธุ์, เชิดชัย สุนทรภาส. การแทนยาต้านจุลชีพแบบฉีดด้วยแบบรับประทานในการรักษาปอดอักเสบติดเชื้อแบคทีเรีย ณ โรงพยาบาลศรีนครินทร์. วารสารเภสัชศาสตร์อีสาน. 2563;16(4):40-9. doi: 10.14456/ijps.2020.23
ภริตา บุญรักษา, คมกฤษณ์ ปัญญวัฒนกิจ, ทอม กำภู ณ อยุธยา, วีรวรรณ แก้วทอง, กชกร พงศ์พิศาล, วิน เตชะเคหะกิจ. โรคปอดอักเสบติดเชื้อจากการติดเชื้อในโรงพยาบาลในผู้ใหญ่ สาเหตุและความชุกของการดื้อต่อยาปฏิชีวนะช่วงปี พ.ศ. 2554-2555 โรงพยาบาลสุราษฎร์ธานี. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข [อินเทอร์เน็ต]. 2556 [สืบค้นเมื่อ 24 เมย. 2567];7(2):296-301. สืบค้นจาก: https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/3907?locale-attribute=th
พรวิมล ลี้ทอง. ปอดอักเสบติดเชื้อที่เกิดในโรงพยาบาลและปอดอักเสบที่สัมพันธ์กับเครื่องช่วยหายใจในผู้ป่วยผู้ใหญ่ ที่โรงพยาบาลสมุทรปราการ สาเหตุ ปัจจัยเสี่ยง ผลการรักษาและผลกระทบจากเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพ. วารสารวิชาการแพทย์เขต 11 [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [สืบค้นเมื่อ 24 เมย. 2567];33(2):179-95. สืบค้นจาก: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/Reg11MedJ/article/view/215707
พรพิมล จันทร์คุณาภาส, ไพรำ บุญญะฤทธิ์, นุชน้อย ประภาโส, วรนัดดา ศรีสุพรรณ, ไพทิพย์ เหลืองเรืองรอง. แนวทางการจัดการการดื้อยาต้านจุลชีพในโรงพยาบาล. นนทบุรี: กลุ่มงานพัฒนาระบบสนับสนุนบริการ สำนักบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2559.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
วิธีการอ้างอิง
ฉบับ
บท
การอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 กองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และ ชมรมเภสัชกรโรงพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้อความภายในบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารเภสัชกรรมคลินิกทั้งหมด รวมถึงรูปภาพประกอบ ตาราง เป็นลิขสิทธิ์ของกองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และ ชมรมเภสัชกรโรงพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข การนำเนื้อหา ข้อความหรือข้อคิดเห็น รูปภาพ ตาราง ของบทความไปจัดพิมพ์เผยแพร่ในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ ต้องได้รับอนุญาตจากกองบรรณาธิการวารสารเภสัชกรรมคลินิกอย่างเป็นลายลักษณ์อักษร
กองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และ ชมรมเภสัชกรโรงพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข อนุญาตให้สามารถนำไฟล์บทความไปใช้ประโยชน์และเผยแพร่ต่อได้ โดยอยู่ภายใต้เงื่อนไขสัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอน (Creative Commons License: CC) โดย ต้องแสดงที่มาจากวารสาร – ไม่ใช้เพื่อการค้า – ห้ามแก้ไขดัดแปลง, Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0)
ข้อความที่ปรากฏในบทความในวารสารเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับกองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และ ชมรมเภสัชกรโรงพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข และบุคลากรในกองฯ หรือ ชมรมฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเอง ตลอดจนความรับผิดชอบด้านเนื้อหาและการตรวจร่างบทความเป็นของผู้เขียน ไม่เกี่ยวข้องกับกองบรรณาธิการ
