ผลของการพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคอาหารเป็นพิษในโรงเรียนประถมศึกษา เขตสุขภาพที่ 9

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคอาหารเป็นพิษในโรงเรียนประถมศึกษา เขตสุขภาพที่ 9 การศึกษาแบ่งเป็น 3 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 วิเคราะห์สภาพการณ์และบริบทพื้นที่ คำนวณกลุ่มตัวอย่างจากนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 จำนวน 383 คน ระยะที่ 2 พัฒนารูปแบบและทดลองใช้ในโรงเรียนต้นแบบ โดยมีขั้นตอนการทำวิจัยซึ่งประยุกต์ใช้รูปแบบ PAOR คือ ขั้นวางแผนการดำเนินการ (Planning) ขั้นลงมือปฏิบัติ (Action) ขั้นสังเกต (Observation) และขั้นสะท้อนผล (Reflection) ประชากรและกลุ่มตัวอย่างเลือกแบบเจาะจง จำนวน 63 คน เครื่องมือที่ใช้เป็นแนวคำถามในการสนทนากลุ่ม และระยะที่ 3 ประเมินรูปแบบฯ เครื่องมือที่ใช้คือแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติ Paired t-test ข้อมูลเชิงคุณภาพใช้วิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า

1. ความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคอาหารเป็นพิษ โดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 90.1 พฤติกรรมการป้องกันโรคอาหารเป็นพิษ ภาพรวมพฤติกรรมอยู่ในระดับพอใช้ ร้อยละ 70.8 การสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพไม่ควรทำเป็นหลักสูตรการสอนแต่แทรกไปกับกิจกรรมของโรงเรียน ได้แก่ เกม การให้ความรู้ออนไลน์
2. รูปแบบการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคอาหารเป็นพิษ ในโรงเรียนประถมศึกษา เขตสุขภาพที่ 9 มีองค์ประกอบ ดังนี้ 1) การคืนข้อมูลเพื่อร่วมวางแผน 2) การทำงานแบบบูรณาการในรูปแบบคณะทำงานของสถานศึกษา 3) การสร้างและพัฒนาการสื่อสารความเสี่ยงเพื่อสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพให้กับบุคลากรทางการศึกษา 4) การคัดเลือกพื้นที่โรงเรียนประถมศึกษาต้นแบบ 5) การติดตามประเมินผล โดยทำการทดลองใช้โปรแกรมการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพ เป็นเวลา 7 สัปดาห์ กลุ่มตัวอย่างที่เข้าร่วมกิจกรรมตามรูปแบบ จำนวน 52 คน พบว่า หลังการทดลองกลุ่มตัวอย่างมีคะแนนเฉลี่ยความรอบรู้ด้านสุขภาพ มากกว่าก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ p < 0.001 และหลังการทดลองกลุ่มตัวอย่างมีคะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมการป้องกันโรคอาหารเป็นพิษ มากกว่าก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ p < 0.001

          สรุปได้ว่า รูปแบบการสร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันโรคอาหารเป็นพิษสามารถพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันโรคอาหารเป็นพิษให้ดีขึ้นได้