การพัฒนารูปแบบการจัดการองค์กรและการปรับภารกิจด้านปฐมภูมิของสำนักงานสาธารณสุขอำเภอหลังการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการองค์กรและการปรับภารกิจด้านปฐมภูมิของสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ หลังการถ่ายโอนภารกิจโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จังหวัดร้อยเอ็ด แบ่งเป็น 3 ระยะ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้บริหารสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด องค์การบริหารส่วนจังหวัด บุคลากรสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล และอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จำนวน 549 คน โดยการคัดเลือกแบบเจาะจง ใช้เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล เครื่องมือเชิงคุณภาพ 3 ชุด ตรวจสอบคุณภาพโดยผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 3 คน และเครื่องมือเชิงปริมาณ 4 ชุด ตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาโดยใช้ค่าดัชนีความสอดคล้องและค่าความเชื่อมั่นโดยการหาค่าสัมประสิทธิ์อัลฟาของครอนบราค ได้ค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.804 เก็บข้อมูลระหว่างเดือนกรกฎาคม 2566 ถึงมิถุนายน 2567 ผลการศึกษาพบว่า 1) การถ่ายโอนภารกิจไปองค์การบริหารส่วนจังหวัดทำให้โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลขาดอัตรากำลัง เนื่องจากบุคลากรที่ไม่ประสงค์ถ่ายโอนได้ย้ายไปปฏิบัติงานที่สำนักงานสาธารณสุขอำเภอ เกิดปัญหาในการประสานงานและส่งผลต่อการพัฒนาภารกิจด้านปฐมภูมิ 2) รูปแบบที่พัฒนาขึ้นโดยการประยุกต์ใช้แนวทางการบริหารงานภาครัฐแบบมีส่วนร่วม ประกอบด้วย 4 ขั้นตอน ได้แก่ (1) ประเมินสถานการณ์และพัฒนาความร่วมมือ (2) ขับเคลื่อนตามแนวทาง ROI ET Model (3) การสังเกตการณ์โดยการติดตามความก้าวหน้าในการพัฒนาซึ่งใช้รูปแบบการสร้างเสริมพลังอำนาจ และ (4) สะท้อนผลลัพธ์ โดยการจัดประชุมถอดบทเรียนและคืนข้อมูล 3) ผลการพัฒนารูปแบบฯ พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีส่วนร่วมอยู่ในระดับสูง ค่าเฉลี่ย 1.40  และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.51 ทำให้ลดช่องว่างการดำเนินงานภารกิจด้านปฐมภูมิในพื้นที่ ส่งผลให้ผลงานตัวชี้วัดร่วมด้านปฐมภูมิที่กำหนดขึ้นมีความครอบคลุมสูงกว่าช่วงเวลาก่อนถ่ายโอนภารกิจโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จำนวน 14 ตัวชี้วัด หรือร้อยละ 66.66 ชี้ให้เห็นว่าประชาชนได้รับบริการจากระบบสุขภาพปฐมภูมิครอบคลุมเพิ่มขึ้น สามารถแก้ไขปัญหาสุขภาพในระดับพื้นที่อย่างเหมาะสม ซึ่งเป็นการสะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงและยืนยันผลลัพธ์ที่ชัดเจนของรูปแบบที่พัฒนาขึ้น