การใช้บริการสุขภาพช่องปากในเด็กไทย อายุ 0-14 ปี : การวิเคราะห์ข้อมูลการสำรวจอนามัย และสวัสดิการ พ.ศ.2562

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงวิเคราะห์นี้ต้องการอธิบายการใช้บริการสุขภาพช่องปากของเด็กไทยอายุ 0-14 ปีด้วยความสัมพันธ์กับปัจจัยด้านสังคมประชากรจากฐานข้อมูลการสำรวจอนามัยและสวัสดิการ พ.ศ. 2562 จำนวน 27,960 ครัวเรือนและถ่วงนํ้าหนักให้เป็นประชากรประเทศตามโครงสร้างอายุ เพศ และเขตการปกครอง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนาและการวิเคราะห์ถดถอยพหุเชิงเส้น ดำเนินการระหว่างเดือนมีนาคมถึงเดือนธันวาคม พ.ศ. 2563 เด็กกลุ่มนี้ใช้บริการสุขภาพช่องปากในรอบปีที่ผ่านมา 12.20 คนต่อประชากร 100 คน บริการที่ใช้ครั้งสุดท้ายเป็นการทาฟลูออไรด์ในสัดส่วนมากที่สุด สถานพยาบาลที่เด็กอายุ 0-3 และ 4-14 ปีใช้บริการในสัดส่วนมากที่สุดคือ หน่วยบริการปฐมภูมิที่มีทันตบุคลากรให้บริการและโรงเรียน โดยร้อยละ 14.30 ไม่ได้ใช้สิทธิสวัสดิการที่มี และมีเด็กร้อยละ 0.35 ของเด็กทั้งหมดไม่ได้รับการรักษาทั้งที่มีความจำเป็นและต้องการบริการ จำนวนการใช้บริการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคของเด็ก การมีอาชีพ ด้านการเกษตรและประมง และจำนวนครั้งของการใช้บริการสุขภาพช่องปากของหัวหน้าครัวเรือนมีความสัมพันธ์กับจำนวนการใช้บริการสุขภาพช่องปากของเด็กอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยมีค่าสัมประสิทธิ์เท่ากับ + 0.86, - 0.33 และ + 0.24 ตามลำดับ ตัวแปรที่มีความสัมพันธ์กับจำนวนครั้งของการใช้บริการส่งเสริมสุขภาพช่องปากและป้องกันโรค ได้แก่ การมีสิทธิ UCS ของหัวหน้าครัวเรือน การอาศัยในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และจำนวนการใช้บริการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคของหัวหน้าครัวเรือน โดยมีค่าสัมประสิทธิ์เท่ากับ - 0.66, +0.28 และ +0.13 ตามลำดับ จึงควรมีมาตรการปรับปรุงกระบวนการจัดบริการสุขภาพชอ่ งปากในสถานพยาบาลเพื่อลดระยะเวลารอคอย ควบคูไ่ ปกับมาตรการเพิ่มความครอบคลุมบริการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคโดยบูรณาการการบริการที่บ้านตามบริบทของครอบครัวซึ่งช่วยลดอุปสรรคของครอบครัวได้ด้วย