แพ้ยาและการเฝ้าระวังการแพ้ยากลุ่มเดียวกัน

ผู้แต่ง

  • ศุลักษณ์ สุนทรส กลุ่มงานเภสัชกรรม

บทคัดย่อ

“Drug Allergy” หรือ “อาการแพ้ยา” เป็นอาการไม่พึงประสงค์ที่เกิดจากปฏิกิริยาทางภูมิคุ้มกันของร่างกายต่อยาที่ได้รับ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ Adverse Drug Reaction (ADR) หมายถึงอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาที่เกิดขึ้นระหว่างการรักษา และได้รับการประเมินแล้วว่ามีความสัมพันธ์กับการใช้ยา ADR ส่วนใหญ่ที่พบบ่อยเป็น อาการข้างเคียงจากยา [Type A (Augmented) ADR] ซึ่งเป็นฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่สามารถทำนายได้ พบได้บ่อย มักไม่ค่อยรุนแรง อาการสัมพันธ์กับขนาดยาที่ใช้ ส่วนอาการแพ้ยา [Type B (Bizarre) ADR] เป็นผลจากปฏิกิริยาทางระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายซึ่งแต่ละคนแตกต่างกัน ไม่สัมพันธ์กับขนาดยาที่ใช้ ไม่สามารถทำนายได้ แต่อย่างไรก็ตามปัจจุบันมีข้อมูลทางเภสัชพันธุศาสตร์สามารถตรวจหาความแปรผันทางพันธุกรรม ที่ทำให้ผู้ที่ได้รับยาเข้าสู่ร่างกายมีการตอบสนองต่อการแพ้ยาบางชนิดได้  อาการแพ้ยา พบไม่บ่อย อาการไม่สัมพันธ์กับขนาดยาที่ใช้ มีโอกาสเกิดอาการเล็กน้อยจนถึงรุนแรงถึงแก่ชีวิตได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากได้รับยาที่มีประวัติแพ้แล้วเกิดอาการแพ้ยาซ้ำหรือแพ้ยาในกลุ่มเดียวกัน

ประวัติผู้แต่ง

ศุลักษณ์ สุนทรส , กลุ่มงานเภสัชกรรม

โรงพยาบาลชลบุรี

เอกสารอ้างอิง

ธิดา นิงสานนท์, จันทิมา โยธาพิทักษ์, บรรณาธิการ. แนวทางปฏิบัติในการทำงานติดตามอาการไม่พึง

ประสงค์จากการใช้ยา. กรุงเทพ: สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาลแห่งประเทศไทย; 2559.

ธิดา นิงสานนท์, จันทิมา โยธาพิทักษ์, บรรณาธิการ. ตรงประเด็น ADR. กรุงเทพฯ: สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาลแห่งประเทศไทย; 2555.

ชลภัทร สุขเกษม. เอกสารประกอบการประชุมหลักสูตรอบรมเภสัชพันธุศาสตร์และการแพทย์แบบแม่นยำ สำหรับผู้ประกอบวิชาชีพเภสัชกรรมทั่วไป.สภาเภสัชกรรม. 31 มกราคม 2567.

Uzzaman A, Cho SH. Chapter 28: Classification of hypersensitivity reactions. Allergy Asthma Proc. 2012;33 Suppl 1:96-9.

Pichler WJ, Adam J, Daubner B, Gentinetta T, Keller M, Yerly D. Drug hypersensitivity reactions: pathomechanism and clinical symptoms. The Medical clinics of North America. 2010;94(4):645-64, xv.

งานบริบาลเภสัชกรรม กลุ่มงานเภสัชกรรม. Pharmacy Drug Tip No. 56-59. โรงพยาบาลชลบุรี; 2566.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-01-01 — อัปเดตเมื่อ 2025-01-05