ผลการพัฒนาระบบการดูและผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ต่อการรับผู้ป่วยในซ้าใน 28 วัน: กรณีศึกษา โรงพยาบาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช จังหวัดตาก

บทคัดย่อ

ปัญหาโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังหรือโรค COPD เป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุขไทย ที่โรงพยาบาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช จังหวัดตาก มีจำนวนผู้ป่วยในโรคปอดอุดกั้นเรือรังติดลำดับหนึ่งในห้าของผู้ป่วยในทั้งหมดแผนกอายุรกรรมของโรงพยาบาลจึงได้เริ่มพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังขึ้น ซึ่งเน้นความ ร่วมมือระหว่างทีมสหสาขาวิชาชีพในการปรับปรุงระบบบริการและปรับพฤติกรรมผู้ป่วย COPD ให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นการศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลของระบบการดูแลผู้ป่วยดังกล่าว โดยมีตัวชี้วัดคือ การลดการ รับผู้ป่วยในโรค COPD ซ้ำใน 28 วัน ระเบียบวิธีวิจัยใช้ข้อมูลภาคตัดขวาง ของข้อมูลผู้ป่วยในที่รับไว้ในแผนกอายุรกรรมของโรงพยาบาล ระหว่างวันที่ 1 ตุลาคม 2552 ถึง 30 มิถุนายน 2558 จำนวน 36,360 คน การวิเคราะห์ใช้สถิติเชิงพรรณนา ในรูปแบบค่าเฉลี่ย ร้อยละ และสถิติเชิงอนุมาน เช่น interrupted time series analysis (Prais-Winsten regression) และ multiple logistic regression with marginal effects ผลการศึกษาพบว่า อัตราการรับผู้ป่วยในซ้ำของผู้ป่วย COPD มีค่าร้อยละ 24.0 สูงกว่าผู้ป่วยในทั่วไปซึ่งมีอัตราการรับซ้ำอยู่ที่ร้อยละ 13.0โครงการยังมีผลช่วยลดการรับผู้ป่วยในโรค COPD ซ้ำได้ประมาณ 10 รายต่อไตรมาส การวิเคราะห์ผู้ป่วยรายบุคคลพบว่าโครงการช่วยลดโอกาสการรับไว้ในโรงพยาบาลซ้ำได้ร้อยละ 2.6 ในผู้ป่วย COPD ทั่วไป และร้อยละ 8.4 ในผู้ป่วย COPD ที่เคยมีประวัตินอนโรงพยาบาลซ้ำตั้งแต่ 2 ครั้งขึ้นไป การศึกษานี้มีข้อจำกัดที่สำคัญบางประการ เช่น การขาด ข้อมูลความเสี่ยงโรค COPD ของแต่ละบุคคล และช่วงเวลาของการเก็บข้อมูลที่ค่อนข้างสั้น การพัฒนาปรับปรุงโครงการโดยให้ความสำคัญกับการคัดกรองโรคร่วมกลุ่มไม่ติดต่อเรื้อรังมากขึ้น และขยายกิจกรรมของโครงการไปสู่โรงพยาบาลชุมชนเครือข่าย น่าจะช่วยทำให้อัตราการรับผู้ป่วยใน COPD ซ้ำลดลงและเพิ่มคุณภาพชีวิตผู้ป่วย COPD ดีขึ้นต่อไป