ระบบประกันสุขภาพผู้มีปัญหาสถานะและสิทธิกับการใช้บริการผู้ป่วยใน: กรณีศึกษาจังหวัดระนอง

บทคัดย่อ

นโยบายประกันสุขภาพผู้มีปัญหาสถานะและสิทธิได้ดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรีตั้งแต่วันที่ 23 มี.ค. 2553เพื่อส่งเสริมการเข้าถึงบริการและลดภาระทางการเงินจากการใช้บริการของผู้มีปัญหาสถานะและสิทธิ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลกระทบของนโยบายดังกล่าวในด้านการใช้บริการผู้ป่วยใน ความรุนแรงของโรคจำนวนวันนอน และค่าใช้จ่ายที่ผู้ป่วยต้องจ่ายเพื่อการใช้บริการผู้ป่วยใน ผ่านกรณีศึกษรพ.กระบุรีและรพ.ระนอง จังหวัดระนอง การศึกษานี้ใช้ข้อมูลทุติยภูมิผู้ป่วยใน 12 แฟ้มมาตรฐานในช่วงปีงบประมาณ 2552 ถึง 2555 และ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีทางเศรษฐมิติ คือ (1) Difference-in-Difference model สำหรับวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงของการใช้บริการ จำนวนวันนอนและความรุนแรงของโรค และ (2) Two-part model สำหรับวิเคราะห์รายจ่ายของผู้ป่วยเฉพาะที่รพ.กระบุรีซึ่งมีข้อมูลเพียงพอ ผลการศึกษาพบว่านโยบายประกันสุขภาพผู้มีปัญหาสถานะและสิทธิผลเพิ่มการใช้บริการผู้ป่วยใน 0.14 ครั้ง /คน/ปีที่รพ.กระบุรี และ 0.02 ครั้ง/คน/ปีที่ รพ.ระนองโดยไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ และไม่มีผลเปลี่ยนแปลงความรุนแรงของโรคอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ทั้งสองโรงพยาบาล จำนวนวันนอนของผู้ป่วยที่รพ.ระนองเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญที่ 1 วัน/ครั้งของการใช้บริการ อย่างไรก็ตามนโยบายนี้ ลดโอกาสการจ่ายเพื่อการบริการสุขภาพของผู้ป่วยอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยลดรายจ่ายของผู้ป่วยได้เฉลี่ย 552บาทต่อการใช้บริการแต่ละครั้งที่ รพ.กระบุรี โดยสรุป นโยบายนี้ยังไม่มีผลชัดเจนในเรื่องการส่งเสริมการเข้าถึงบริการโดยเฉพาะการทำให้ผู้ป่วยไปโรงพยาบาลตั้งแต่ช่วงแรกของการเกิดโรค แต่มีผลชัดเจนด้านการลดรายจ่ายเพื่อการใช้บริการของผู้ป่วย การพัฒนากลไกระดับพื้นที่ในด้านงานส่งเสริมป้องกัน และการรณรงค์ให้ผู้ป่วยตระหนัก ถึงสิทธิในสุขภาพของตน จึงเป็นเรื่องสำคัญในการทำให้นโยบายนี้ได้นำไปใช้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป