ปริมาณน้ำฝนรายเดือนและความรุนแรงของโรคเมลิออยโดสิ ที่จังหวัดนครพนม ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย

บทคัดย่อ

การศึกษาย้อนหลังเชิงวิเคราะห์ผู้ป่วยเมลิออยโดสิสที่วินิจฉัยจากการเพาะเชื้อ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2544-2549จำนวนทั้งหมด 340 ราย ที่โรงพยาบาลนครพนม ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย โดยมีความชุกของผู้ป่วยในจังหวัด 9.97 รายต่อแสนประชากร พบว่า ปริมาณน้ำฝนรายเดือนทั้งหมดที่ตกในจังหวัดมีความสัมพันธ์แบบเส้นตรงกับจำนวนผู้ป่วยที่เพิ่มขึ้นในแต่ละปีอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r = 0.633, p < 0.05), (r = 0.622, р < 0.05), (r = 0.804, Р <0.01), (r=0.734, Р < 0.01), (1 = 0.844, Р < 0.01), (r = 0.884, P < 0.01) ตามลำดับ] ผู้ป่วยร้อยละ 73.27 พบในช่วงฤดูฝนตั้งแต่เดือน มิถุนายน-พฤศจิกายน ผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลจำนวน 321 รายพบมากในช่วงอายุ 41-60 ปี (51.71%) ผู้ป่วยร้อยละ 72.27 มีโรคประจำตัวอยู่ก่อนแล้ว ซึ่งพบบ่อยได้แก่ เบาหวาน และไตวายเรื้อรัง ผู้ป่วยมักจะมีอาการทางคลินิกด้วยปอดอักเสบ (30.84%) และติดเชื้อในกระแสเลือด (30.22%) จากการวิเคราะห์ปัจจัยที่เป็นเหตุแห่งการเสียชีวิตขึ้นอยู่กับภาวะการหายใจลัมเหลวเฉียบพลัน adjusted odd ratio 21.83 (95%CI 8.09,58.92) p<0.001, Septic shock 4.39 (1.77,10.87) p<0.01, การได้รับยาฆ่าเชื้อไม่ถูกต้อง 3.20 (1.34,7.63) p<0.01, Tachycardia 2.69 (1.20,6.07) p<0.05, White blood cell count <5,000 cells/mm³ 6.85 (1.84,25.42) p<0.01, Platelet count < 100,000 cells/mm³ 3.78 (1.59,9.03) p<0.01, Band form of polymorpho- nuclear ≥1% 3.67(1.75,7.72) P<0.01, NaHCO₃ < 15 meq/L 3.59 (1.81,7.14) p<0.001 เมลิออย-โดสิส เป็นโรคติดเชื้อที่สำคัญในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย และมีความชุกในจังหวัดนครพนมมากที่สุดเท่าที่เคยมีรายงานในประเทศ การให้การวินิจฉัยที่รวดเร็วและการรักษาที่ถูกต้อง ในผู้ป่วย ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรค สามารถลดอัตราการเจ็บป่วยและอัตราการตายของผู้ป่วยลงได้ ควรศึกษาการ ป้องกันโรคและการให้การวินิฉัยแยกโรคให้รวดเร็ว โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน เพื่อลดการเกิดโรคเมลิออยโดสิสต่อไป