การพัฒนาระบบบริการตรวจมะเร็งปากมดลูกเชิงรุก โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนศูนย์สุขภาพ ชุมชนเมืองแก

บทคัดย่อ

การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนาระบบบริการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมคลูกเชิงรุก โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนศูนย์สุขภาพชุมชนเมืองแก มีผู้ร่วมวิจัย 386 คน ประกอบด้วยสตรีกลุ่มเป้าหมาย ผู้ให้บริการจากศูนย์สุขภาพชุมชนเมืองแก และผู้ให้การสนับสนุนบริการในชุมชน ดำเนินการ วิจัยระหว่างเดือนตุลาคม 2550 ถึง กุมภาพันธ์ 2551 การวิจัยมี 3 ระยะ ระยะที่ 1 การวิเคราะห์สถานการณ์โดยใช้ SWOT Analysis เก็บข้อมูลโดยบันทึกการประชุม วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิเคราะห์แบบเนื้อหาแบบมีกรอบระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบการดำเนินงานโดยการทดลองปฏิบัติ สะท้อนการปฏิบัติ เก็บข้อมูลจากการ สังเกตและบันทึกการประชุมกลุ่ม การสนทนากลุ่ม และบันทึกภาคสนาม แล้วนำมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ระยะ ที่ 3 การประเมินระบบบริการเชิงปริมาณโดยใช้ ทะเบียนผู้รับบริการ แบบประเมินความพึงพอใจ และเชิง คุณภาพเก็บข้อมูลโดยการสนทนากลุ่ม และแบบสัมภาษณ์ และบันทึกการสะท้อนการปฏิบัติ ข้อมูลเชิงปริมาณวิเคราะห์ข้อมูลโดยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ และข้อมูลเชิงคุณภาพใช้วิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา การ วิจัยพบว่า การพัฒนาระบบมี 3 ด้านได้แก่ 1) ด้านปัจจัยนำเข้าที่สำคัญคือ นโยบายที่เน้นการมีส่วนร่วมของ ทุกฝ่ายในชุมชน กำหนดบทบาทหน้าที่รับผิดชอบที่ชัดเจน การประยุกต์ใช้เทคโนโลยี 2) ด้านกระบวนการดำเนินงานเชิงรุกตามบทบาทหน้าที่ที่กำหนดร่วมกัน พัฒนาศักขภาพและให้การสนับสนุนการทำงาน การนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ และ 3) ด้านผลลัพธ์พบว่า ได้แก้ปัญหาและอุปสรรคในการพัฒนาระบบบริการ เช่นได้เทคโนโลยีที่เหมาะสมในการออกบริการเชิงรุก วิธีการสร้างความรู้ ความเข้าใจ และความร่วมมืออันดีโดยใช้สื่อโฆษณา ประชาสัมพันธ์ที่เหมาะสมในพื้นที่ การปรับช่วงเวลาของการทำงานของเจ้าหน้าที่ให้เหมาะสมสอดคล้องกับวิถีชีวิตและความต้องการของชุมชน กลุ่มเป้าหมายเข้ารับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก ร้อยละ 87.34 อัตราความพึงพอใจคิดเป็นร้อยละ 100 ข้อค้นพบนี้ชี้นำว่า การพัฒนาระบบบริการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกควรพัฒนาให้ครบทั้ง 3 ด้าน ไปพร้อมกันอย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้ผู้บริหารควรเห็นความสำคัญและกำหนดเป็นเป้าหมาย กระบวนการทำงานควรเน้นการมีส่วนร่วมของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง และควรมีคณะกรรมการรับผิดชอบงานตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกในชุมชน เพื่อติดตามและสนับสนุนการดำเนินงานตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกในโอกาสต่อไป