ผู้ช่วยดูแลผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

ผู้ช่วยดูแลผู้สูงอายุเป็นต้องการของสังคมไทยเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากครอบครัวมีความสามารถในการดูแล ผู้สูงอายุที่เจ็บป่วยหรือมีภาวะพึ่งพาลดลง การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร (documentary research) โดย มีวัตถุประสงค์เพื่อทบทวนวรรณกรรมและสังเคราะห์องค์ความรู้เกี่ยวกับระบบผู้ช่วยดูแลผู้สูงอายุในประเทศแคนาดา สหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักรและไทย เพื่อให้ได้ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายและเชิงปฏิบัติ และเพื่อได้มาซึ่งคำถามการวิจัยเป็นแนวทางในการศึกษาวิจัยต่อไป

ผู้ช่วยดูแล (care assistant) หมายถึงผู้ดูแลที่เป็นทางการแต่ไม่ใช่วิชาชีพที่ผ่านการฝึกอบรม เช่น ในประเทศแคนาดา ต้องผ่านหลักสูตรประกาศนียบัตรผู้ช่วยการดูแลต่อเนื่องหรือหลักสูตรที่ประเมินความรู้เดิมและให้การยอมรับอย่างเป็นทางการ มีระบบการขึ้นทะเบียนและกำกับดูแล สามารถทำงานได้ทั้งที่บ้านผู้ป่วยและสถานดูแลระยะยาวภายใต้การดูแลของพยาบาลวิชาชีพ พยาบาลจิตเวช หรือผู้ช่วยพยาบาลที่ได้รับใบอนุญาตในสหรัฐอเมริกา ต้องผ่านหลักสูตรฝึกอบรมอย่างน้อย 75 ชั่วโมง หรือหลักสูตรการศึกษาทางไกลทาง อินเตอร์เน็ต ใช้เวลาเรียน 6-8 สัปดาห์ และผ่านการสอบเพื่อให้ได้การรับรอง สามารถทำงานในโรงพยาบาลคลินิก ที่บ้านผู้ป่วยและสถานบริการสุขภาพอื่นๆ ในสหราชอาณาจักร จะต้องผ่านหลักสูตรฝึกอบรมระหว่างทำงาน การเรียนในสถานศึกษาแบบเปิด การเรียนทางอินเตอร์เน็ต หรือการเรียนในวิทยาลัย เป็นระยะเวลา 2อาทิตย์ ถึง 2 ปี ต้องสอบวุฒิบัตรด้านการอาชีพแห่งชาติและขึ้นทะเบียน ทำงานภายใต้ผู้ประกอบวิชาชีพด้าน สุขภาพ ในสถานบริการระดับปฐมภูมิ โรงพยาบาล บ้านพักคนชราและการดูแลที่บ้าน ส่วนในไทยมีหลักสูตรฝึกอบรมที่หลากหลาย มีเกณฑ์การประเมินแตกต่างกัน ยังไม่มีระบบการประกันคุณภาพ การตั้งสถานฝึกอบรมต้องขออนุญาตจากกระทรวงศึกษาธิการ ปัจจุบันมีการพัฒนาหลักสูตรในระดับอนุปริญญา ปัญหา ที่พบก็คือ ยังขาดการรับรองจากองค์กรวิชาชีพ กิจกรรมการดูแลบางอย่างอาจขัดต่อพระราชบัญญัติวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์

ข้อเสนอแนะ คือ ควรจัดทำบทบัญญัติกิจกรรมการดูแลให้ชัดเจน กำหนดองค์กรจัดทำหลักสูตรและอนุมัติหลักสูตรที่เหมาะสมและสอดคล้องกับความต้องการของสังคม ควรมีระบบการรับรองคุณภาพ จัดทำระบบสวัสดิการผู้ช่วยดูแล ส่งเสริมการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องและโอกาสทางการศึกษาการศึกษาวิจัยที่ควรทำต่อไปเช่น การศึกษาข้อมูลพื้นฐาน ประเมินคุณภาพการศึกษา การปรับปรุงหลักสูตร และการแบ่งระดับผู้ช่วยดูแลรวมทั้งการขึ้นทะเบียนผู้ช่วยดูแลเป็นต้น