การประเมินนโยบายชายหาดปลอดบุหรี่ ภาคตะวันออกของประเทศไทย

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยประเมินผล มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษากระบวนการและ (2) ผลการดำเนินงาน ตามนโยบายชายหาดปลอดบุหรี่ ภาคตะวันออกของประเทศไทย ทำการศึกษาเฉพาะกรณี โดยเลือกในพื้นทีที่ ประกาศ เป็นชายหาดนำร่องในภาคตะวันออก ที่อยู่ภายใต้การบริหารขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และยินยอมให้ทำการ ศึกษา จำนวน 4 แห่ง เก็บข้อมูลเอกสารดำเนินงานที่เกี่ยวข้อง ใช้แบบสังเกต แบบสัมภาษณ์ และแบบประเมินผล กลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลักเป็นผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับการนำนโยบายสู่การปฏิบัติในระดับพื้นที่ 17 คน วิเคราะห์เชิงเนื้อหา และเก็บข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้แบบสอบถามจากกลุ่มตัวอย่างนักท่องเที่ยวที่สุ่มแบบบังเอิญ จำนวน 261 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยค่าเฉลี่ย ร้อยละ และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการศึกษา พบว่า (1) ทั้ง 4 พื้นที่สามารถสรุป การดำเนินงานได้ 3 รูปแบบ คือ รูปแบบที่ 1พื้นที่ที่มีการปฏิบัติที่ดี รูปแบบที่ 2 พื้นที่กำลังพัฒนา และรูปแบบที่ 3 พื้นที่ที่ดำเนินงานพื้นฐาน สำหรับรูปแบบที่ 1 พื้นที่ที่มีการปฏิบัติที่ดี นั้นเริ่มจากผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เป็นผู้ที่ให้ความสำคัญกับนโยบายชายหาดปลอดบุหรี่ กำหนดเป้ าหมายการดำเนินงาน กำกับติดตาม และสั่งการเพื่อ ให้เกิดการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง มีเครือข่ายที่สำคัญประกอบด้วยพี่เลี้ยงวิชาการ เครือข่ายตรวจเตือนและ บังคับใช้กฎหมาย เครือข่ายภาคประชาสังคมและร้านค้าริมหาด มีบทบาทในการเฝ้าระวังและประชาสัมพันธ์แจ้งเตือน ในพื้นที มีการกำหนดและใช้มาตรการทางสังคม มีการระดมทุนจากภาครัฐและเอกชน มีการประชาสัมพันธ์หลากหลาย ช่องทาง มีการจัดสถานที่จัดเขตปลอดบุหรี่อย่างเพียงพอ มีการจัดสถานที่สูบบุหรี่ครอบคลุมตามกฎหมาย (2) ด้าน ผลผลิต พบว่าผลการดำเนินงานทั้งสามรูปแบบมีค่าคะแนนด้านการตักเตือน มาตรการทางสังคม การบังคับใช้กฎหมาย น้อยสุด สำหรับผลลัพธ์พบว่า รูปแบบที่ 1 มีการรับรู้และทัศคติต่อนโยบายในระดับมาก และ ประสบการณ์การกระ ทำผิด อยู่ในระดับน้อย ในขณะที่รูปแบบที่ 2 มีการรับรู้ อยู่ในระดับปานกลางและทัศคติต่อนโยบายในอยู่ระดับน้อย และประสบการณ์การกระทำผิด ในระดับปานกลาง และรูปแบบที 3 มีการรับรู้ อยู่ในระดับน้อย และทัศคติต่อนโยบาย ่ ในอยู่ระดับปานกลาง และประสบการณ์การกระทำผิด ในระดับปานกลาง ปัจจัยความสำเร็จที่สำคัญของพื้นที่ที่มีการ ปฏิบัติที่ดีคือความมุ่งมั่นในการทำงานของผู้นำการมีส่วนร่วมของเครือข่าย ชุมชน ร้านค้า สถานประกอบการ และ ภาครัฐ ข้อเสนอแนะในการดำเนินงานเริ่มจากผู้นำยอมรับต่อนโยบาย หน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้การสนับสนุนและช่วย พัฒนาบุคลากรสามารถดำเนินงานและบังคับใช้กฎหมายได้ต่อเนื่อง