สถานการณ์การศึกษาวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์การแพทย์ขั้นสูงในประเทศไทย: ปัจจุบันและอนาคต

บทคัดย่อ

ด้วยความเจริญทางด้านวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีก่อให้เกิดนวัตกรรมทางการแพทย์ในการรักษาโรคและเพิ่ม คุณภาพชีวิตของผู้ป่ วย ผลิตภัณฑ์การแพทย์ขั้นสูง (advanced therapy medicinal products, ATMPs) เป็นนวัตกรรม การรักษาทีมีการใช้เซลล์ ยีน เนื้อเยื่อ และแบบผสมผสาน เพื่อการรักษาโรคและฟื้ นฟูความเสื่อมสลายของร่างกายมนุษย์ ่ อย่างไรก็ตาม ข้อมูลการศึกษาวิจัยผลิตภัณฑ์การแพทย์ขั้นสูงในประเทศไทยยังมีอยู่น้อยมากตั้งแต่การวิจัยพัฒนา งานวิจัย ทางคลินิก ไปจนถึงการผลิตเชิงอุตสาหกรรม ดังนั้น การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจและศึกษาสถานการณ์ การวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ ATMPs ในประเทศไทย ผู้วิจัยได้ส่งแบบสอบถามไปยังหน่วยงานที่คาดว่าจะมีการวิจัย หรือใช้งานผลิตภัณฑ์ ATMPs รวมทั้งสิ้น 172 หน่วยงาน โดยสอบถามผ่านทางระบบ Google forms วิเคราะห์และ รายงานผลด้วยวิธีแจกแจงความถี่ พบว่า มีผู้ตอบแบบสอบถาม 24 หน่วยงาน (ร้อยละ 14.0) มีการทำวิจัยในสาขา ที่เกี่ยวข้องกับ ATMPs จำนวน 102 งาน ส่วนใหญ่เป็นงานในกลุ่ม engineered human cells มากที่สุดร้อยละ 21.6 ตามด้วย non-embryonic (adult) stem cells และ scaffold/tissue repair เท่ากันคือร้อยละ 10.8 ส่วนใหญ่เป็นงาน วิจัยพื้นฐาน ร้อยละ 48.4 ด้านบุคลากรมีหน่วยงานทีขาดแคลนมากถึงร้อยละ 83.3 และโครงสร้างพื้นฐานไม่เพียงพอ ่ ร้อยละ 62.5 อย่างไรก็ตามสถานการณ์ในประเทศไทยนับว่ายังประสบปัญหาในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ATMPs หลาย ประการ จึงจำเป็นต้องดำเนินนโยบายส่งเสริมให้มีการบริการทางการแพทย์ด้วย ATMPs ควบคู่ไปกับการผลักดัน งานวิจัยจากห้องปฏิบัติการให้ก้าวขึ้นสู่งานวิจัยทางคลินิก นอกจากนี้ยังต้องพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานทีได้มาตรฐานสากล ่ การสร้างเครือข่ายห้องปฏิบัติการและมีหน่วยงานที่ปรึกษาเชิงวิชาการ ควบคู่ไปกับการส่งเสริมธุรกิจแบบรับจ้างผลิต อันจะช่วยเพิ่มศักยภาพในการเพิ่มปริมาณผลิตภัณฑ์ออกสู่ท้องตลาด เพิ่มโอกาสในการแข่งขัน ลดการนำเข้าผลิตภัณฑ์ จากต่างประเทศ และส่งเสริมเศรษฐกิจและคุณภาพชีวิตของคนไทยทั้งทางตรงและทางอ้อม