การพัฒนารูปแบบการสื่อสารความเสี่ยงในภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขของประเทศไทย: กรณีการเกิดโรคระบาดสำคัญ

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการสื่อสารความเสี่ยงในภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขของประเทศไทย และต่างประเทศกรณีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 และพัฒนารูปแบบการสื่อสารความเสี่ยงใน ภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขกรณีการเกิดโรคระบาด ใช้รูปแบบการวิจัยและพัฒนาด้วยการศึกษาเชิงคุณภาพ ดำเนิน การใน 4 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 การสังเคราะห์และบูรณาการองค์ความรู้ ประกอบด้วยการวิจัยเอกสาร การสัมภาษณ์ เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม ผู้ให้ข้อมูลหลักประกอบด้วย ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งภาครัฐ เอกชน จำนวน 149 คน ระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบการจัดการการสื่อสารความเสี่ยงในภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขของประเทศไทย ระยะที่ 3 การนำรูปแบบการสื่อสารความเสี่ยงฯ ที่พัฒนาไปตรวจสอบความเหมาะสมกับผู้ทรงคุณวุฒิทางด้านการสื่อสาร จำนวน 9 คน และผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จำนวน 200 คน และระยะที่ 4 การปรับปรุงรูปแบบการสื่อสารความเสี่ยงฯ ผลการศึกษาพบว่า การสื่อสารความเสี่ยงในภาวะวิกฤตช่วงการระบาดโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 เน้นสร้างความ เข้าใจร่วมกันระหว่างผู้ส่งสารและผู้รับสาร โดยมีการเตรียมการสื่อสารล่วงหน้าและใช้ช่องทางการสื่อสารที่เหมาะสม เช่น สื่อสังคมออนไลน์ การพบกับสื่อมวลชน และส่งเสริมให้ประชาชนตัดสินใจและกระทำในลักษณะที่เหมาะสมเพื่อ รับมือกับความเสี่ยงเกิดขึ้นได้ดี ผู้วิจัยจึงเสนอรูปแบบการสื่อสารความเสี่ยงในภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขชื่อว่า CAT-D model มี 4 องค์ประกอบได้แก่ (1) การจัดให้มีหน่วยงานสื่อสารความเสี่ยงระดับจังหวัดแบบเป็นโครงสร้าง ทางการ และมีหน่วยงานสื่อสารความเสี่ยงในภาคส่วนอื่นๆ การเตรียมโฆษกที่มีความเชี่ยวชาญในการสื่อสารความ เสี่ยงพร้อมใช้ และมีแผนปฏิบัติการที่เชื่อมต่อจากระดับจังหวัดไปจนถึงส่วนกลาง (2) การสร้างความผูกพันกับกลุ่ม ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ทั้งภาครัฐ เอกชน ประชาสังคม (3) การใช้เทคโนโลยี เครื่องมือ และนวัตกรรมต่างๆ ในการ สื่อสาร รวมทั้งดำเนินการเมื่อมี infodemic เกิดขึ้น และ (4) การจัดตั้งระบบเก็บข้อมูลพร้อมใช้ที่มีการตรวจสอบ ความถูกต้อง ทั้งนี้ต้องทำงานร่วมกับ Joint Information Center: JIC เมื่อมีภาวะวิกฤติ โดยมีการดำเนินงานสำคัญ คือ การเตรียมความพร้อมในระยะก่อนวิกฤต การตอบสนองต่อภาวะวิกฤต และการฟื้ นฟูจากภาวะวิกฤต