การติดเชื้อมัยโคแบคทีเรียที่ไม่ใช่เชื้อวัณโรคในโรงพยาบาลบ้านโป่ง

บทคัดย่อ

ปัญหาการติดเชื้อมัยโกแบคทีเรียที่ไม่ใช่เชื้อวัณโรคในประเทศไทย มีเพิ่มมากขึ้นทั้งในกลุ่มผู้ติดเชื้อและ ไม่ติดเชื้อภูมิคุ้มกันบกพร่อง ซึ่งมีลักษณะทางคลินิกและระบาดวิทยาของโรคแตกต่างกันไป ส่วนใหญ่เป็น รายงานการศึกษาจากโรงพยาบาลโรงเรียนแพทย์ การศึกษาย้อนหลังนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอข้อมูลทางระบาดวิทยา ลักษณะทางคลินิกที่สำคัญและน่าสนใจของการติดเชื้อมัยโคแบคทีเรียที่ไม่ใช่เชื้อวัณโรคในโรงพยาบาลบ้านโป่ง โดยการทบทวนข้อมูลสิ่งส่งตรวจเพาะเชื้อวัณโรคและเวชระเบียนผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อมัยโคแบคทีเรียที่ไม่ใช่เชื้อวัณโรค จำนวน 33 ราย ศึกษาตั้งแต่เดือนตุลาคม 2541 ถึงเดือนกันยายน 2551 การศึกษาพบมีการติดเชื้อมัยโคแบคทีเรียที่ไม่ใช่เชื้อวัณโรคจากสิ่งส่งตรวจเพาะเชื้อวัณโรค ร้อยละ 7.3 ผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นชาย 23 ราย หญิง 10 ราย อายุระหว่าง 7-82 ปี เฉลี่ย 44.6 ปี โรคและความผิดปรกติที่พบร่วมเป็น ส่วนมากคือการติดเชื้อภูมิคุ้มกันบกพร่อง (15, 45.4%) รองลงมา คือ เบาหวาน (6, 15.8%) และภาวะโลหิตจาง (4, 10.6%) ไข้เป็นอาการนำที่มาโรงพยาบาลมากที่สุด ร้อยละ 51.5 รองลงมา คือ อาการไอเรื้อรังและไอเป็นเลือด ร้อยละ 36.4 ลักษณะการติดเชื้อพบเป็นแบบเฉพาะที่ปอดมากที่สุด (22, 66.7%) ในผู้ป่วยทุกกลุ่มขณะที่การติดเชื้อแบบแพร่กระจาย พบได้บ่อยในกลุ่มที่มีการติดเชื้อภูมิคุ้มกันบกพร่องร่วมด้วย ผลการเอกซเรย์ปอดพบความผิดปรกติแบบ alveolar infiltration บ่อยที่สุด (18, 54.5%) โดยส่วนมากมิได้แยกสายพันธุ์ของเชื้อก่อโรคอย่างชัดเจน (24, 72.8%) กลุ่มที่มีการแยกเชื้อได้แน่นอนพบเกิดจาก Mycobacterium avium complex มากที่สุด (7, 21.2%) Mycobacterium marinum และ Mycobacterium chelonae อย่างละ 1ราย ผู้ป่วยที่น่าสนใจมี 3 ราย ซึ่งมีการกลับเป็นซ้ำและยังต้องติดตาม ขณะที่ผู้ป่วยส่วนใหญ่เสียชีวิต (14, 42.5%) การติดเชื้อมัยโคแบคทีเรียที่ไม่ใช่เชื้อวัณโรคยังเป็นปัญหาสำคัญของโรงพยาบาลทั่วไปของกระทรวงสาธารณสุขทั้งในด้านการวินิจฉัย การแยกสายพันธุ์เชื้อก่อโรคที่ชัดเจน และการรักษาที่เหมาะสม ซึ่งแพทย์ผู้รักษาควรตระหนักในการตรวจวินิจฉัย เพื่อส่งตรวจวินิจฉัยแยกเชื้อที่แน่นอนและเลือกใช้ยาปฏิชีวนะที่เหมาะสมในการรักษา รวมทั้งการติดตามเพื่อเฝ้าระวังการกลับเป็นซ้ำ