การระบาดของโรคอาหารเป็นพิษในโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนแห่งหนึ่ง อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก พฤษภาคม 2557

บทคัดย่อ

รายงานนี้ได้นำเสนอผลการสอบสวนการระบาดของโรคอาหารเป็นพิษในโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนแห่งหนึ่งในเขตอำเภอแม่สอด จังหวัดตาก เมื่อเดือนพฤษภาคม 2557 การสอบสวนประกอบด้วยการรวบรวม ข้อมูลผู้ป่วยที่มารับบริการที่โรงพยาบาลแม่สอด และการค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมในโรงเรียน การศึกษาเพื่อค้นหาอาหารหรือน้ำที่อาจเป็นแหล่งแพร่โรค การสำรวจสุขาภิบาลและสิ่งแวดล้อมในโรงเรียนที่เกิดการระบาด และในบ้านหรือสถานที่ปรุงอาหารที่สงสัยเป็นแหล่งแพร่โรค การเก็บตัวอย่างส่งตรวจทางห้องปฏิบัติเพื่อตรวจหาสารพิษและเชื้อก่อโรคจากการสอบสวนโรคพบผู้ป่วยรวมทั้งสิ้น 65 ราย โดยเป็นผู้ป่วยที่มาโรงพยาบาลรวม 57 ราย (ร้อยละ 87.7)และผู้ป่วยที่ค้นหาในชุมชนรวม 8 ราย (ร้อยละ 12.3) ไม่พบผู้ป่วยเสียชีวิต ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีอาการอาเจียน (ร้อยละ 89.2) รองลงไป คือ คลื่นไส้ (ร้อยละ 81.5) และปวดท้อง (ร้อยละ 66.2) พบเชื้อ Staphylococcus aureus ในอุจจาระของผู้ป่วยร้อยละ 47.4 (9/19 ราย) โดยพบเป็นชนิดที่สร้างสารพิษ enterotoxin A ผู้ป่วยส่วนใหญ่ (ร้อยละ 81.5) มีอาการระหว่างเวลา 16.00-19.00 น. ของวันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 เมื่อจำแนกตามชั้นเรียน พบ อัตราป่วยสูงสุดในเด็กอนุบาล จากการศึกษา case-control study พบว่าข้าวผัดไข่ใส่หมูซึ่งเป็นอาหารที่เด็กกิน มื้อกลางวันของวันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ กับการป่วยด้วยโรคอาหารเป็นพิษ โดยมีค่า odds ratio = 6.96 ซึ่งเมื่อทำการวิเคราะห์ด้วย multiple logistic regression เพื่อควบคุมตัวแปรหรือปัจจัยเสี่ยงอื่นที่อาจมีผลต่อการป่วย ก็พบว่าข้าวผัดไข่ใส่หมูเป็นอาหารที่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการป่วยด้วยโรคอาหารเป็นพิษเช่นเดียวกัน ตัวอย่างข้าวผัดไข่ใส่หมูตรวจพบเชื้อ Staphy-lococcus aureus ซึ่งพบเป็นชนิดที่สร้างสารพิษ enterotoxin A แบบเดียวกับเชื้อที่พบในผู้ป่วย ซึ่งข้าวผัดไข่ใส่หมูมีการเตรียมไว้นานหลายชั่วโมงก่อนผู้ป่วยได้กิน ผลการสอบสวนนี้แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการประกอบอาหารที่ถูกสุขลักษณะทุกขั้นตอน และผู้บริโภคควรกินอาหารภายหลังการปรุงมาไม่นาน