ปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อการเสียชีวิตของผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อ โรงพยาบาลห้วยยอดจังหวัดตรัง

บทคัดย่อ

วัณโรคเป็นโรคติดเชื้อที่เป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับหนึ่งในปี 2557 กระทรวงสาธารณสุขกําหนดเป้าหมายการเสียชีวิตไม่เกินร้อยละ 5.00 โรงพยาบาลห้วยยอดจังหวัดตรังมีอัตราการเสียชีวิตของผู้ป่วยวัณโรคอยู่ที่ร้อยละ 5.00-8.00 ต่อปี ซึ่งสูงกว่าเป้าหมาย การศึกษานี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อการเสียชีวิตในผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อโรงพยาบาลห้วยยอด จังหวัดตรัง ศึกษาย้อนหลังแบบมีกลุ่มควบคุม (unmatched case controlstudy) ตั้งแต่ปีพุทธศักราช 2556 ถึงปี 2560 มีผู้ป่วยลงทะเบียนวัณโรค 353 คนเป็นผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อทั้งสิ้น 206 คน เลือกผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อเสียชีวิต 13 คนเป็นกลุ่มศึกษา และเลือกกลุ่มเปรียบเทียบ 52 คน วิเคราะห์ปัจจัยการเสียชีวิตในผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อ เปรียบเทียบระหว่างกลุ่มที่เสียชีวิต และรอดชีวิตด้วย Chi square หรือ Fisher’s exact test โดยนําปัจจัยที่มีค่า p-value น้อยกว่า 0.05 มาวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยแบบหลายตัวแปรด้วยสถิติถดถอยพหุลอจิสติก ผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเสียชีวิตในผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อคือ จํานวนครั้งการตรวจพบเชื้อในเสมหะ 2 ครั้งหรือ 3 ครั้งมีความเสี่ยงเป็น 113เท่า (p=0.003) อายุเท่ากับหรือมากกว่า 74 ปี มีความเสี่ยงเป็น 34 เท่า (p=0.012) การมีโรคประจําตัว มีความเสี่ยงเป็น 19 เท่า (p=0.002) และนํ้าหนักน้อยกว่าหรือเท่ากับ 45 กิโลกรัม มีความเสี่ยงเป็น 11 เท่า (p=0.014) ดังนั้นเพื่อเฝ้าระวังการเสียชีวิตในผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อต้องดูแลผู้ป่วยวัณโรคปอดกลุ่มที่มีปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้อย่างใกล้ชิด