การประเมินผลการจัดบริการส่งเสริมป้องกันสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการปฐมภูมิ ปี 2549

บทคัดย่อ

การศึกษาเชิงพรรณนาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบจัดบริการส่งเสริมทันดสุขภาพและป้องกันโรคในช่องปากในหน่วยบริการปฐมภูมิคู่สัญญา ศึกษาผลการจัดบริการบูรณาการของทันตาภิบาลในศูนย์ - สุขภาพชุมชน รวมทั้งศึกษาปัจจัยเอื้อและปัญหาอุปสรรคในการจัดบริการบูรณาการ สุ่มเก็บข้อมูลจาก ทันตแพทย์ในสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดทุกแห่ง ทันตแพทย์ในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข 450แห่ง ทันตาภิบาลที่ปฏิบัติงานประจำในศูนย์สุขภาพชุมชน 450 แห่ง และหัวหน้าศูนย์สุขภาพชุมชนที่ไมมีทันตบุคลากร 450 แห่ง กระจายใน 75 จังหวัด ด้วยแบบสอบถามที่ทีมวิจัยพัฒนาขึ้น เก็บข้อมูลในช่วงเวลาเดือนเมษายน - พฤษภาคม 2550 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และร้อยละ ผลการศึกษาพบว่า ในปี 2549 ศูนย์สุขภาพชุมชน ร้อยละ 64.1 ไม่มีการจัดบริการสุขภาพช่องปาก เป็นบริการโดยทันตาภิบาลประจำร้อยละ 23.5 และบริการในรูปของหน่วยเคลื่อนที่ร้อยละ 12.5 การจัดบริการส่งเสริม ป้องกันทันตสุขภาพในงานบริการพื้นฐาน ทั้งในโรงพยาบาลและศูนย์สุขภาพชุมชนที่มีทันตาภิบาลปฏิบัติประจำที่ครอบคลุมกว่าร้อยละ 90 คืองานบริการในคลินิกฝากครรภ์ คลินิกเด็กดี และงานอนามัยโรงเรียน กิจกรรมบริการส่วนใหญ่ คือ การตรวจ การให้ความรู้ การฝึกทักษะการแปรงฟัน การบริการทันตกรรมป้องกันและบำบัดรักษา ผู้ให้บริการส่วนใหญ่คือ ทันตาภิบาล ขณะที่บริการในการเยี่ยมบ้านและคลินิกโรคเรื้อรังส่วน-ใหญ่ไม่มีการให้บริการ ดังนั้น เพื่อให้การจัดบริการส่งเสริมป้องกันในหน่วยบริการปฐมภูมิส่วนภูมิภาค สามารถดำเนินการได้อย่างครอบคลุมและมีประสิทธิภาพ จำเป็นต้องพัฒนาระบบการสนับสนุนการดำเนินงานใน ส่วนภูมิภาคในเรื่องการวางแผนส่งเสริมป้องกันทันตสุขภาพระดับพื้นที่ การสนับสนุนงบประมาณ การ พัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อการกำกับติดตามและประเมินผล และพัฒนาศักยภาพของทีมงานสุขภาพ