รูปแบบการเฝ้าระวังและควบคุมวัณโรคในเขตเมือง จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

ปัจจุบัน การเฝ้าระวังและควบคุมวัณโรคในเขตเมืองยังมีปัญหาในการรายงานและการค้นหาผู้ป่วยที่ยังไม่ครอบคลุม และมีรายงานยังต่ำกว่าสภาพความเป็นจริง โดยเฉพาะในเขตเมืองขนาดใหญ่ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการเฝ้าระวังและควบคุมวัณโรคในเขตเมือง จังหวัดขอนแก่น ดำเนินการระหว่างเดือนตุลาคม 2558 ถึงกันยายน 2559 กลุ่มเป้าหมายได้แก่ ผู้เกี่ยวข้องในงานควบคุมวัณโรคจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด สำนักงานป้องกันควบคุมโรค โรงพยาบาลจังหวัด โรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลสังกัดกระทรวงกลาโหม โรงพยาบาลมหาวิทยาลัย เทศบาล เรือนจำกลาง ผู้ประกอบกิจการรถสาธารณะในเขตเมือง กระบวนการวิจัยแบ่งออกเป็น 4 ระยะได้แก่ (1) การทบทวน วิเคราะห์สถานการณ์ บริบท ปัญหาการดำเนินงานเฝ้าระวังป้องกันควบคุมวัณโรคในเขตเมือง (2) ร่วมสร้างรูปแบบเพื่อหาแนวทางการดำเนินงานร่วมกันกับเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง (3) ดำเนินการตามรูปแบบที่กำหนดและ (4) ติดตามประเมินผลการดำเนินงาน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบบันทึกข้อมูลและการสนทนากลุ่ม ทำการ วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนาและเชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบการเฝ้าระวังและควบคุมวัณโรคในเขตเมือง โรงพยาบาลจังหวัดได้กำหนดให้มีผู้ประสานงานวัณโรคที่ชัดเจนเพื่อขึ้นทะเบียนผู้ป่วยและประสานงาน กับเครือข่ายในการส่งต่อ โรงพยาบาลเอกชนทุกแห่งมีการจัดระบบรายงานและรายงานผลการติดตามผู้ป่วยวัณโรคมายังสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด ในชุมชนมีการคัดกรองกลุ่มเสี่ยงวัณโรคโดย primary care cluster และเรือนจำมีระบบการคัดกรองวัณโรคในผู้ต้องขังและตรวจสุขภาพประจำปีโดยการเอกซเรย์ปอดในผู้ที่มีอาการสงสัยวัณโรค ผู้ประกอบ กิจการรถขนส่งสาธารณะให้ความร่วมมือในการคัดกรองผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการป่วยเป็นวัณโรค ทำให้สามารถค้นหา ผู้ป่วยเข้าสู่ระบบเพื่อควบคุมโรค โดยสรุป รูปแบบการเฝ้าระวัง คัดกรองและควบคุมวัณโรคในเขตเมือง โดยการกำหนดบทบาทและแนวทางการดำเนินงานร่วมกันทั้งในภาคส่วนของรัฐ เอกชน สถานประกอบการ และเทศบาล ควรมีการจัด รูปแบบการเฝ้าระวังและควบคุมวัณโรคเพื่อค้นหาผู้ป่วย นำเข้าสู่ระบบการรักษา ติดตาม โดยการประเมินผลการดำเนินงานร่วมกันกับภาคีเครือข่ายจะส่งผลต่อการลดการแพร่เชื้อวัณโรคในชุมชนต่อไป