การศึกษาประสิทธิผลของสารเคมี Deltamethrin และ Cypermethrin ต่อยุงลายบ้านพาหะนำโรคไข้เลือดออกสายพันธุ์ต้านทานและสายพันธุ์ที่ไวต่อสารเคมี

บทคัดย่อ

การศึกษาฤทธิ์ทำให้แมลงหงายท้องและฤทธิ์ในการฆ่าแมลงของสาร deltamethrin และ cypermethrin ที่อัตราการใช้ 0.025, 0.05, 0.1, 0.15 และ 0.2 g a.i./m2ต่อยุงลายบ้านจากจังหวัดระยองและจันทบุรีเปรียบเทียบกับยุงลายบ้านจากห้องปฏิบัติการที่มีความไวต่อสารเคมีด้วยวิธีทดสอบมาตรฐานจากองค์การอนามัยโลก (WHO susceptibility test) เพื่อหาอัตราการใช้ที่เหมาะสมของสาร deltamethrin และ cypermethrin ในการควบคุมยุงลายบ้านที่มีความต้านทานต่อสารเคมีทั้งสองชนิด ผลทดสอบความไวต่อสารเคมีพบว่ายุงลายบ้านทั้งสองพื้นที่มีความต้านทานใน ระดับปานกลางต่อ deltamethrin และมีความต้านทานในระดับสูงต่อ cypermethrin ผลทดสอบฤทธิ์ทำให้แมลงหงายท้องและฤทธิ์ในการฆ่าแมลงของสารเคมีทั้งสองชนิดพบว่า deltamethrin ที่อัตราการใช้ 0.15 และ 0.2 g a.i./m2สามารถทำให้ยุงลายจากจังหวัดระยองและจันทบุรีตายร้อยละ 100.0 สำหรับ cypermethrin ที่อัตราการ 0.15 และ0.2 g a.i./m2สามารถทำให้ยุงลายจากระยองตายร้อยละ 91.3-97.0 แต่ยุงลายจากจันทบุรีตายร้อยละ 89.8-92.4 นอกจากนี้สาร deltamethrin ยังมีฤทธิ์ทำให้ยุงลายทดสอบหงายท้องได้เร็วกว่า cypermethrin ดังนั้น deltamethrin ที่อัตราการใช้ 0.15 และ 0.2 g a.i./m2 ยังคงมีประสิทธิภาพดีในการทำให้ยุงลายบ้านหงายท้องและตาย ซึ่งสามารถนำไปศึกษาเพิ่มเติมในการฉีดพ่นแบบตกค้างบนพื้นผิววัสดุตามแหล่งที่ยุงลายชอบเกาะพักโดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีการระบาดของโรคไข้เลือดออกและยุงลายมีการสร้างความต้านทานต่อสารเคมีกลุ่มไพรีทรอยด์ ซึ่งป็นอีกวิธีหนึ่งที่จะช่วยเสริมให้การควบคุมยุงลายมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นนอกเหนือจากการฉีดพ่นแบบฟุ้ งกระจายกำจัดตัวเต็มวัยและการใช้สารเคมีกำจัดลูกน้ำยุงลาย