ผลของการใช้แนวทางการป้องกันและติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา asparaginase ในผู้ป่วยเด็กโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน

บทคัดย่อ

ที่มาของปัญหา: Asparaginase เป็นยาใช้รักษาโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน (acute lymphoblastic leukemia; ALL) ร่วมกับยาเคมีบำบัดอื่นในสูตร Thai Pediatric Oncology Group (Thai POG) protocol ทำให้เพิ่ม event-free survival และ overall survival แต่ยาทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ได้มาก ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอันตรายถึงชีวิตหรือหมดโอกาสใช้ยา หากไม่มีแนวทางการป้องกันและติดตามอาการอย่างเป็นระบบ

วัตถุประสงค์: ศึกษาผลของแนวทางการป้องกันและติดตามอาการไม่พึงประสงค์ และศึกษาลักษณะของอาการไม่พึงประสงค์ในผู้ป่วยเด็ก ALL ที่ได้ยา asparaginase

วิธีวิจัย: เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา ในผู้ป่วยเด็กโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน ที่ได้รับ asparaginase ในสถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี ก่อนและภายหลังจากมีการใช้แนวทางฯ ช่วง 1 ตุลาคม พ.ศ. 2560 -30 กันยายน พ.ศ. 2563 และ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2563 – 30 กันยายน พ.ศ. 2566 จำนวน 64 และ 61 ราย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและไคสแควร์

ผลการวิจัย: จากการใช้แนวทางฯ พบว่าเภสัชกรค้นหาอาการไม่พึงประสงค์และปรึกษาแพทย์ได้เพิ่มขึ้น จาก 82 ครั้ง (ร้อยละ 51.57) เป็น 105 ครั้ง (ร้อยละ 67.31) มีการให้ยาป้องกันการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ก่อนการให้ asparaginase ในรายที่มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นจาก 204 ครั้ง (ร้อยละ 32.54) เป็น 305 ครั้ง (ร้อยละ 45.59) ผู้ป่วยได้รับการจัดการเพื่อให้ได้รับยาครบตามแผนการรักษาเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 74.39 เป็นร้อยละ 87.62 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value <0.05)

บทสรุป: อาการไม่พึงประสงค์จาก asparaginase มีความหลากหลาย และมีโอกาสเกิดซ้ำได้ แนวทางการป้องกันและติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา ช่วยป้องกันการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ร้ายแรงได้ ทำให้ผู้ป่วยมีความปลอดภัยจากการใช้ยามากขึ้นและเพิ่มอัตราการให้ยาได้ครบตามแผนการรักษา