ประสิทธิผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อลดระดับไขมันชนิดเลวในกลุ่มผู้ที่มารับบริการตรวจสุขภาพในคลินิกตรวจสุขภาพ โรงพยาบาลเชียงคำ จังหวัดพะเยา
บทคัดย่อ
บทนำ: ภาวะไขมันในเลือดสูงเป็นปัจจัยที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังต่าง ๆ เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง เป็นต้น พบว่าสาเหตุการเสียชีวิตของคนไทยด้วยโรคหลอดเลือดสมอง และโรคหัวใจขาดเลือด เท่ากับ 48.7 และ 32.3 ต่อประชากรแสนคน ซึ่งเป็นสาเหตุการเสียชีวิต 5 อันดับแรกของการเสียชีวิต ในปี 2559
วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของระดับไขมันชนิดเลวในกลุ่มผู้ที่มารับบริการตรวจสุขภาพก่อนและหลังการได้รับโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
วิธีการศึกษา: การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียววัดผล 2 ครั้ง วัดผลก่อนและหลังการได้รับโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม โดยการสนทนาแบบสร้างแรงจูงใจในกลุ่มผู้ที่มารับบริการตรวจสุขภาพ กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ที่มารับบริการตรวจสุขภาพและมาตรวจตามนัด 3 ครั้ง เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง จำนวน 781 คน เก็บรวบรวมข้อมูลตามแบบบันทึกการตรวจสุขภาพ ในระหว่างวันที่ 1 ตุลาคม 2560–30 กันยายน 2561 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ย ใช้ Pair t-test
ผลการศึกษา: กลุ่มตัวอย่างทั้งหมด 781 คน ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงร้อยละ 64.5 เพศชายร้อยละ 35.5 อายุระหว่าง 25-88 ปี อายุเฉลี่ย 57.54 ปี มีค่าเฉลี่ยของระดับไขมันชนิดเลวก่อนการได้รับโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม และหลังได้รับโปรแกรม (6 เดือน) 131.36 และ 128.42 มก./ดล.ตามลำดับ จากการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของระดับไขมันชนิดเลวของ ผู้ที่มารับบริการตรวจสุขภาพก่อนและหลังการเข้าร่วมโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ในระยะเวลา 6 เดือน พบว่าค่าเฉลี่ยของระดับไขมันชนิดเลว หลังเข้าร่วมโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ต่ำกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 (p-value=0.043)
สรุป: การจัดกิจกรรมกลุ่ม และการสนทนาแบบสร้างแรงจูงใจสำหรับผู้ที่มารับบริการตรวจสุขภาพเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพควรกระทำอย่างต่อเนื่อง ให้เกิดความตระหนักและเห็นความสำคัญในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเพื่อลดการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังต่าง ๆ
คำสำคัญ: โปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม, การสนทนาแบบสร้างแรงจูงใจ, ไขมันชนิดเลว, ตรวจสุขภาพ
