การรักษาโรคนิ่วในไตด้วยวิธีการเจาะไตผ่านผิวหนังในท่านอนตะแคงร่วมกับการใช้อัลตราซาวด์ในการเข้าหาตำแหน่งนิ่ว โรงพยาบาลแพร่ ปี 2553-2567
บทคัดย่อ
บทนำ: นิ่วในไตเป็นปัญหาสุขภาพที่พบบ่อยในประเทศไทย โดยเฉพาะในภาคเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือ การรักษานิ่วในไตที่มีขนาดใหญ่ในปัจจุบันแนะนำให้ใช้วิธีการเจาะไตผ่านผิวหนัง (Percutaneous Nephrolithotomy, PCNL) ซึ่งเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพสูง
วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินผลของการรักษานิ่วไตด้วยวิธี PCNL ในท่านอนตะแคงร่วมกับการใช้อัลตราซาวด์ในการเข้าหาตำแหน่งนิ่วที่โรงพยาบาลแพร่
วิธีการศึกษา: การศึกษาย้อนหลังเชิงพรรณา (Retrospective Descriptive Study) กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาโดยวิธี PCNL ในท่านอนตะแคงที่โรงพยาบาลแพร่ระหว่างปี พ.ศ. 2553 ถึง 2567 จำนวน 171 คน รวบรวมข้อมูลทั่วไปของผู้ป่วย ลักษณะของนิ่ว และผลการรักษา วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา
ผลการศึกษา: พบว่า ผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นเพศชาย ร้อยละ 70.18 มีอายุเฉลี่ย 56.10±9.07 ปี นิ่วที่พบมากที่สุด คือ นิ่ว Partial Staghorn ร้อยละ 38.01 ระยะเวลาการผ่าตัดเฉลี่ย 67.33±35.48 นาที และระยะเวลาการนอนโรงพยาบาลเฉลี่ย 8.72±4.44 วัน อัตราการกำจัดนิ่วได้อย่างสมบูรณ์ (Stone-free rate) ร้อยละ 51.46 โดยนิ่วที่กำจัดได้อย่างสมบูรณ์มากที่สุด คือ นิ่วที่ตำแหน่ง UPJ ร้อยละ 94.12 และ Pelvic Stone ร้อยละ 74.47
สรุป: การทำ PCNL ในท่านอนตะแคงร่วมกับการใช้อัลตราซาวด์ในการเข้าหาตำแหน่งนิ่ว เป็นวิธีการรักษานิ่วในไตที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัย แม้ว่าจะมีข้อจำกัดในการรักษานิ่วประเภท Partial staghorn และ Staghorn แต่ผลลัพธ์โดยรวมยังคงอยู่ในระดับที่น่าพอใจ
คำสำคัญ: โรคนิ่วในไต, การเจาะไตผ่านผิวหนัง, ท่านอนตะแคง, การใช้อัลตราซาวด์นำทาง
เอกสารอ้างอิง
Romero V, Akpinar H, Assimos DG. Kidney stones: a global picture of prevalence, incidence, and associated risk factors. Rev Urol 2010;12(2-3):e86-96.
Stamatelou K, Goldfarb DS. Epidemiology of kidney stones. Healthcare (Basel) 2023; 11(3): 424.doi:10.3390/healthcare 11030424.
สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. สรุปรายงานการป่วย ปี พ.ศ. 2565 [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: กองยุทธศาสตร์และแผนงานสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2567 [เข้าถึงเมื่อ 10 กรกฎาคม 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://spd.moph.go.th/wpcontent/uploads/2024/01/ill_2023_full_30012567.pdf
Keddis MT, Rule AD. Nephrolithiasis and loss of kidney function. Curr Opin Nephrol Hypertens 2013;22(4):390-6.
Shoag J, Halpern J, Goldfarb DS, Eisner BH. Risk of chronic and end-stage kidney disease in patients with nephrolithiasis. J Urol 2014;192(5):1440-5.
Akram M, Jahrreiss V, Skolarikos A, Geraghty R, Tzelves L, Emilliani E, Davis NF, Somani BK. Urological guidelines for kidney stones: overview and comprehensive update. J Clin Med 2024;13(4):1114. doi: 10.3390/ jcm13041114.
Pearle MS, Goldfarb DS, Assimos DG, Curhan G, Denu-Ciocca CJ, Matlage MR, et al. Medical management of stones: AUA guideline. J Urol 2014;192(2):316-24. doi: 10.1016/j.juro.2014.05.006.
Skolarikos A, Jung H, Neisius A, Petřík A, Somani B, Tailly T, et al. EAU guidelines on urolithiasis. Eur Assoc Urol Guidel 2023:1–20.
Assimos D, Krambeck A, Miller NL, Monga M, Murad MH, Nelson CP, et al. Surgical management of stones: American Urological Association/ Endourological Society guideline, part II. J Urol 2016;96: 1161.
Manski D. Percutaneous nephrolithotomy: Surgical steps and complications. Urology-Texbook.com. [cited 2024 Sep 2]. Available from: https://www.urology-textbook.com/ percutaneous-nephrolithotomy.html
Karaolides T, Moraitis K, Bach C, Masood J, Buchholz N. Positions for percutaneous nephrolithotomy: Thirty-five years of evolution. Arab J Urol 2012;10(3):307-16. doi: 10.1016/j.aju.2012.06.005.
Lertkachatarn S. Percutaneous nephrolithotomy (PCNL) for Staghorn Calculi in lateral position. J Prapokklao Hosp Clin Med Educat Center 2008;25(Suppl):S35-43.
Nualyong C, Sathidmangkang S, Woranisarakul V, Taweemonkongsap T, Chotikawanich E. Comparison of the outcomes for retrograde intrarenal surgery (RIRS) and percutaneous nephrolithotomy (PCNL) in the treatment of renal stones more than 2 centimeters. Thai J Urol 2019;40(1):9-14.
Osman MM, Alfano Y, Kamp S, Haecker A, Alken P, Michel MS, Knoll T. 5-year follow-up of patients with clinically insignificant residual fragments after extracorporeal shockwave lithotripsy. Eur Uro. 2005; 47(6):860-4.
Zhang J, Gu X. Percutaneous nephrolithotomy combined with B-mode ultrasound-guided renal access in the lateral decubitus flank position for complex renal calculi. Arch Esp Urol 2023;76(1): 84-9.doi: 10.56434/j.arch.esp.urol.20237601.8.
Atmoko W, Birowo P, Rasyid N. Factors affecting stone-free rate of primary percutaneous nephrolithotomy on staghorn calculi: A single center experience of 15 years. F1000Res2016;5:2106.doi:10.12688/f1000research.9509.2.
Soucy F, Ko R, Duvdevani M, Nott L, Denstedt JD, Razvi H. Percutaneous nephrolithotomy for staghorn calculi: A single center's experience over 15 years. J Endourol 2009;23(10):1669-73. doi: 10.1089/end.2009.1534.
El-Nahas AR, Eraky I, Shokeir AA, Shoma AM, El-Assmy AM, El-Tabey NA, et al. Percutaneous nephrolithotomy for treating staghorn stones: 10 years of experience of a tertiary-care centre. Arab J Urol 2012;10(3):324–9. doi: 10.1016/j.aju.2012. 03.002.
Pitujaturont K, Choonhaklai V. Early experience of supine PCNL in Rajavithi Hospital. Thai J Urol 2014;35(2):1-11.
Ali S, Kumar N, Baloch U. Outcome of percutaneous nephrolithotomy. J Coll Physicians Surg Pak 2014;24(4):261-4.
Reddy SV, Shaik AB. Outcome and complications of percutaneous nephrolithotomy as primary versus secondary procedure for renal calculi. Int Braz J Urol. 2016; 42(2): 262-9. doi: 10.1590/S1677-5538.IBJU.2014.0619.
Wei Gan JJ, Lia Gan JJ, Hsien Gan JJ, Lee KT. Lateral percutaneous nephrolithotomy: A safe and effective surgical approach. Indian J Urol. 2018;34(1):45-50. doi: 10.4103/iju. IJU_219_17.
Trisakul Y. Percutaneous nephrolithotomy in patients with renal calculi at Yasothorn Hospital during 2012–2013 and Nakhonphanom Hospital during 2017–2019. J Dept Med Ser. 2020;45(3):13-7.
