ผลของโปรแกรมการชะลอไตเสื่อมในผู้ป่วยโรคเบาหวาน เขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านวังหิน ตำบลเถินบุรี อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง
บทคัดย่อ
บทนำ: ภาวะโรคไตวายเรื้อรัง (Chronic Kidney Disease : CKD) ที่พบในผู้ป่วยเบาหวานเกิดจากระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงขึ้นอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน ส่งผลทำให้หลอดเลือดที่ไปทำหน้าที่เลี้ยงไตค่อย ๆ เสื่อมลงจนไตสูญเสียหน้าที่ ทำให้ไตมีอัตราการกรองของเสียลดลง (Glomerular Filtration Rate : GFR) จนเข้าสู่ภาวะไตวาย ซึ่งเป็นปัญหาทางด้านสาธารณสุขที่สำคัญของประเทศไทย โดยเป็นโรคเรื้อรังที่ไม่สามารถรักษาให้หายขาด จำเป็นต้องรักษาต่อเนื่อง และมีค่าใช้จ่ายสูงมากโดยเฉพาะเมื่อโรคดำเนินมาในระยะสุดท้าย
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการชะลอไตเสื่อมในผู้ป่วยโรคเบาหวาน เขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านวังหิน ตำบลเถินบุรี อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง
วิธีการศึกษา: การวิจัยแบบกึ่งทดลอง (Quasi-experimental research) ในผู้ป่วยโรคเบาหวาน และป่วยด้วยโรคไตวายเรื้อรั้งในระยะที่ 2 ที่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านวังหิน จำนวน 30 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย โปรแกรมการชะลอไตเสื่อม ในผู้ป่วยโรคเบาหวาน และแบบสอบถามความรู้และพฤติกรรมเสี่ยงเกี่ยวกับโรคไตวาย วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนา และ paired t-test
ผลการศึกษา: ระดับความรู้ พฤติกรรมเสี่ยง และค่าปริมาณของสารโปรตีนอัลบูมินในปัสสาวะ หลังการทดลองดีกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value <0.001) โดยผลการศึกษาด้านความรู้ พบว่า ก่อนการทดลอง ส่วนใหญ่มีความรู้อยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 53.34 คะแนนเฉลี่ยความรู้เท่ากับ 7.87 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 1.97 หลังการทดลอง พบว่า มีความรู้อยู่ในระดับสูงเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 73.33 คะแนนเฉลี่ยความรู้เท่ากับ 10.00 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 1.56 ระดับพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดโรคไตวาย พบว่า ก่อนการทดลองส่วนใหญ่มีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดโรคไตวายอยู่ในระดับเสี่ยงสูงมากที่สุด ร้อยละ 56.67 คะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดโรคไตวาย เท่ากับ 15.80 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 4.18 หลังการทดลอง พบว่า มีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดโรคไตวาย อยู่ในระดับเสี่ยงปานกลาง ร้อยละ 60.00 คะแนนเฉลี่ยพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดโรคไตวาย เท่ากับ 12.20 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 3.93 และระดับค่าปริมาณของสารโปรตีนอัลบูมินในปัสสาวะ พบว่า ก่อนการทดลองส่วนใหญ่ตรวจไม่พบโปรตีน มากที่สุดร้อยละ 60.00 และหลังการทดลอง พบว่า ส่วนใหญ่ตรวจไม่พบโปรตีนเช่นกัน มากที่สุด ร้อยละ 70.00
คำสำคัญ: ผลของโปรแกรมการชะลอไตเสื่อมในผู้ป่วยโรคเบาหวาน เขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านวังหิน ตำบลเถินบุรี อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง
เอกสารอ้างอิง
สมาคมเบาหวานแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน. กรุงเทพฯ: ศรีเมืองการพิมพ์; 2566.
กรมควบคุมโรค. ฐานข้อมูลโรคไตวาย [อินเทอร์เน็ต]. 2565 [เข้าถึงเมื่อ 2 มิถุนายน 2566]. เข้าถึงได้จาก https://www. nephrothai.org
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดลำปาง. รายงานจำนวนผู้ป่วยโรคไต [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ 2 มิถุนายน 2566]. เข้าถึงได้จาก: https://lpg.hdc.moph. go.th/hdc/main/index.php
Kanfer F., Gaelick L. Self-Management Methods. In: F. Kanfer, AP. Goldstein
(Eds.).Helping People Change. A Textbook of Methods. 4th ed. New York: Pergamon Press; 1991. pp.305-60.
รัญชนา หอมสุวรรณ. ผลของการใช้โปรแกรมชะลอไตเสื่อมในผู้ป่วยเบาหวาน ศูนย์สุขภาพชุมชนเมือง โรงพยาบาลพระนารายณ์มหาราช สาขาเทศบาลตำบลทาศาลา. โรงพยาบาลสิงห์บุรีเวชสาร 2561;27(1):55-64.
กล้าเผชิญ โชคบำรุง. แบบประเมินระดับพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดโรคไตเสื่อม.วารสารพยาบาลและสุขภาพ 2555; 35(1):1-97 .
ชลาภัทร คำพิมาล, พัฒนชัย รัชอินทร์. ผลของโปรแกรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมชะลอไตเสื่อมของผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูง ที่มีภาวะไตเสื่อมระยะ ที่ 1 ถึง 3 ตำบลดงขวาง อำเภอเมือง จังหวัดนครพนม 2560;4(2):42-9.
สุรัตน์ อนันทสุข. โปรแกรมการพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพเพื่อชะลอภาวะไตเสื่อมในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดไม่พึ่งอินซูลิน ในโรงพยาบาลส่งเสริม สุขภาพตำบลบางพูน อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวัดปทุมธานี [วิทยานิพนธ์ปริญญาคหกรรมศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์]. ปทุมธานี: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ราชมงคลธัญบุรี; 2564.
พรรณทิวา บุญมี, ขนิษฐา วิศิษฏ์เจริญ, ศุภวรรณ ใจบุญ, ดวงรัตน์ กวีนนทชัย. ผลของโปรแกรมการจัดการตนเองเพื่อชะลอภาวะไตเสื่อมของผู้ป่วยเบาหวานในโรงพยาบาลฝาง จังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชะนี สรรพสิทธิ์ประสงค์ 2567; 8(2): e271095.
สุวิมล เหลืองศิริ, เดือนฉาย วงนวนตา, สรศักดิ์ ตันทอง, นุชรี ธรรมขันธ์. ประสิทธิ ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อชะลอการเสื่อมของไตในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในเขตตำบลเวียงคุก อำเภอเมืองหนองคาย จังหวัดหนองคาย [อินเตอร์เน็ต]. 2566. [เข้าถึงเมื่อ 2 พฤษภาคม 2566]. เข้าถึงได้จาก: https:// nkhospital.moph.go.th/doc/journal/73.pdf
