การประเมินรูปแบบการดำเนินงานกระจายยาสมุนไพร จากโรงงานผลิตยาสมุนไพรของรัฐ ในจังหวัดแพร่

บทคัดย่อ

จังหวัดแพร่ มีแหล่งผลิตยาสมุนไพรของรัฐที่ได้รับการพัฒนาสู่มาตรฐาน WHO-GMP จำนวน 2 แห่ง ได้แก่ โรงพยาบาลสอง และโรงพยาบาล
สมเด็จพระยุพราชเด่นชัย ซึ่งคณะกรรมการบริหารการเงินการคลังสุขภาพระดับจังหวัด สนับสนุนงบประมาณในการผลิตยาและกระจายยาสมุนไพรจากโรงพยาบาลแหล่งผลิต ให้กับโรงพยาบาลรัฐในจังหวัด ตั้งแต่ปีงบประมาณ 2557 โดยใช้ชื่อการดำเนินงานกระจายยาสมุนไพรรูปแบบนี้ว่า
Phrae Model จากการดำเนินงาน
ที่ผ่านมา มีทั้งจุดแข็ง จุดอ่อน ปัญหา อุปสรรค แสดงถึงความจำเป็นที่ต้องอาศัยกลไกการบริหารจัดการการดำเนินงานอย่างเป็นระบบ กลไกที่สำคัญ
คือการประเมินผล เพื่อให้ได้ข้อมูลในการปรับปรุง และพัฒนางานอย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้น ผู้วิจัยจึงได้สนใจทำการศึกษาเรื่องการประเมินรูปแบบการดำเนินงานกระจายยาสมุนไพรจากโรงงานผลิตยาสมุนไพรของรัฐ ในจังหวัดแพร่ เพื่อรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลการดำเนินงาน โดยผลการวิจัยครั้งนี้
จะนำไปเป็นแนวทางในการพัฒนาการดำเนินงานกระจายยาสมุนไพรจากโรงงานผลิตยาสมุนไพรของรัฐ ในจังหวัด รวมถึงการบริหารจัดการยาสมุนไพรจังหวัดแพร่ ให้มีประสิทธิภาพ และบรรลุเป้าหมายการวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน ระหว่างการวิจัยเชิงคุณภาพ และการวิจัยเชิงปริมาณ
การเก็บรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้อง แบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ ข้อมูลปฐมภูมิ เป็นข้อมูลเชิงคุณภาพ เลือกผู้ให้ข้อมูลสำคัญแบบเฉพาะเจาะจง ซึ่งพิจารณาจากบทบาทและการมีส่วนรวมของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง โดยใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา เพื่ออธิบายลักษณะและความคิดเห็นของกลุ่มตัวอย่าง และข้อมูลทุติยภูมิ เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาจากการรวบรวมข้อมูลเชิงปริมาณย้อนหลัง ศึกษาข้อมูลโดยการค้นคว้าและรวบรวมข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าความถี่, ร้อยละ, ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัย พบว่า การประเมินรูปแบบการดำเนินงานกระจายยาสมุนไพรจากโรงงานผลิตยาสมุนไพรของรัฐ ในจังหวัดแพร่ ตามรูปแบบการประเมิน CIPP Model มีการดำเนินการในระดับมาก ( = 81.30, SD = 348.20) ส่วนผลการดำเนินงานย้อนหลัง 5 ปี (2561–2565) จังหวัดแพร่มีอัตราร้อยละของผู้ป่วยนอกทั้งหมดที่ได้รับบริการการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สูงกว่าภาพรวมเขต และภาพรวมประเทศ และจังหวัดแพร่ ยังมีอัตราร้อยละของมูลค่าการสั่งใช้ยาสมุนไพรจากมูลค่าการสั่งใช้ยาทั้งหมดเพิ่มขึ้น