ผลของโปรแกรม “แข่วมั่น ขวัญยืน” ส่งเสริมความรอบรู้ด้านทันตสุขภาพร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคมในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการป้องกันโรคปริทันต์ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน

บทคัดย่อ

โรคปริทันต์เป็นสาเหตุของการสูญเสียฟัน อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมสุขภาพของประชาชน การเพิ่มความรอบรู้ทางทันตสุขภาพควบคู่กับแรงสนับสนุนทางสังคมจึงเป็นกลยุทธ์สำคัญในการป้องกันโรคปริทันต์ การวิจัยกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรม “แข่วมั่น ขวัญยืน” ส่งเสริมความรอบรู้ด้านทันตสุขภาพร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคมในการปรับเปลี่ยoพฤติกรรมการป้องกันโรคปริทันต์ กลุ่มตัวอย่าง คือ อสม. จำนวน 64 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง จำนวน 32 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ จำนวน 32 คน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรม “แข่วมั่น ขวัญยืน” ระยะเวลาดำเนินการ 10 สัปดาห์ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถามก่อนและหลังการทดลอง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ Paired t-test ANCOVA และ McNemar’s Chi – Square test ผลการศึกษาพบว่า ภายหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนความรอบรู้ทางทันตสุขภาพ สูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ ด้านการเข้าถึงข้อมูล (X̅_diff = 5.76, 95% CI: 3.49 to 8.04) ด้านความรู้ความเข้าใจ (X̅_diff = 3.21, 95% CI: 2.36 to 4.06) ด้านการสื่อสาร (X̅_diff = 18.71, 95% CI: 16.63 to 20.79) ด้านการตัดสินใจ (X̅_diff = 4.74, 95% CI: 2.54 to 6.94) ด้านการจัดการตนเอง (X̅_diff = 3.57, 95% CI: 1.96 to 5.18) และด้านการรู้เท่าทันสื่อ (X̅_diff = 6.22, 95% CI: 3.93 to 8.52) และกลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนด้านพฤติกรรมการป้องกันโรคปริทันต์สูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (X̅_diff = 4.41, 95% CI: 2.02 to 6.80) และมีค่าสัดส่วนสภาวะปริทันต์ลดลงมากกว่ากลุ่มเปรียบเทียบ (COR=2.82, 95% CI: 1.38-6.20) แสดงให้เห็นว่า โปรแกรม “แข่วมั่น ขวัญยืน” สามารถเสริมสร้างความรอบรู้ด้านทันตสุขภาพ พฤติกรรมการป้องกันโรคปริทันต์ และการมีสภาวะปริทันต์ที่ดีขึ้น เป็นแนวทางในการพัฒนาอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านให้เป็นผู้นำด้านการส่งเสริมสุขภาพช่องปากในชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ