การประเมินระบบการเฝ้าระวังพฤติกรรมที่สัมพันธ์กับการติดเชื้อเอชไอวีในประชากรกลุ่มเป้าหมายต่าง ๆ

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินระบบการเฝ้าระวังพฤติกรรมที่สัมพันธ์กับการติดเชื้อเอชไอวี ในประชากรกลุ่มเป้าหมายต่าง ๆ ตั้งแต่ เดือนตุลาคม 2556-ธันวาคม 2558 ในพื้นที่ 10 จังหวัด คือ จังหวัดสระแก้ว ฉะเชิงเทราราชบุรี เพชรบุรี ขอนแก่น อุดรธานี เชียงราย พะเยา กระบี และจังหวัดพังงา ในกลุ่มเป้าหมาย 6 กลุ่ม คือ นักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปีที่ 2 นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 นักเรียนประกาศนียบัตรวิชาชีพ ปีที่ 2 พนักงานในสถานประกอบการพนักงานบริการ และทหารกองประจำการ รวมทั้งสิ้น 2,587 คน และกลุ่มผู้บริหารและเจ้าหน้าที่ ที่รับผิดชอบงานเฝ้าระวังฯ จำนวน 50 คน จากการศึกษาพบว่า ปัจจัยนำเข้า (Input) ที่ทำให้ระบบเฝ้าระวังพฤติกรรมที่สัมพันธ์กับการ ติดเชื้อเอชไอวีดำเนินการต่อไปได้ ประกอบไปด้วย งบประมาณ กำลังคน โครงการ/ กิจกรรมที่เกี่ยวข้อง กระบวนการ (Process) ที่ทำให้ระบบเฝ้าระวังพฤติกรรมฯ ประสบความสำเร็จคือ การดำเนินการของเครือข่ายการเฝ้าระวังพฤติกรรมฯ การช้อนทับของเครือข่ายการเฝ้าระวังพฤติกรรมฯ การบูรณาการของเครือข่ายการเฝ้าระวังพฤติกรรมฯความครอบคลุมของเครือข่ายเฝ้าระวังพฤติกรรมฯ ผลผลิต (Output) ของระบบการเฝ้าระวังพฤติกรรม ที่สัมพันธ์กับการติดเชื้อเอชไอวีฯ โดยพิจารณาจากการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเสี่ยงในกลุ่มเป้าหมายต่าง ๆ จากการนำข้อมูลไปใช้ในประเด็นของความรู้ ความตระหนัก ทักษะ การประเมินความเสี่ยงและพฤติกรรมการป้องกันโรคเอดส์ พบว่า ความรู้และความตระหนักเรื่องโรคเอดส์ตามตัวชี้วัด GARPR มีเพียงร้อยละ 36.0 ที่ตอบถูกทั้ง 5 ข้อ ในด้านความตระหนักการติดเชื้อเอดส์ และความรู้เกี่ยวกับความเสียงและการป้องกันโรคเอดส์ พบว่า ส่วนใหญ่จะตอบได้ถูกต้องมากที่สุดในข้อควรใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งเมื่อมีเพศสัมพันธ์เพื่อป้องกันเอดส์ ร้อยละ 90.6 รองลงมาคือการมีเพศสัมพันธ์กับ คู่นอนหลายคนเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอดส์ ร้อยละ 90.0 และการตรวจหาเชื้อเอดส์ก่อนแต่งช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอดส์ ร้อยละ 87.3 แนวทางการดำเนินงานที่ส่งเสริมที่มีระบบการเฝ้าระวังพฤติกรรมที่สัมพันธ์กับการ ติดเชื้อเอชไอวีในประชากรกลุ่มเป้าหมายต่าง ๆ ประสบความสำเร็จ คือ ด้านปัจจัยนำเข้า จัดหาส่งเสริมคนทำงานให้มีความเชี่ยวชาญ มีการปรับความรู้ด้านการวิเคราะห์ข้อมูลที่เป็นแนวทางเดียวกัน สามารถสร้างฐานข้อมูลที่มีความถูกต้องครบถ้วน และทันสมัย และมีแนวคิดการทำงาน มีความสามารถในการใช้ข้อมูลและจัดหาเครื่องมือ เช่น แทปเล็ตในการเก็บข้อมูลจากแหล่งทุนต่างๆ กระบวนการ มีวาระประจำของการทำงานเฝ้าระวังที่ระบุไว้ชัดเจน ทำงานเป็นทีม มีการตั้งคำถามและการถามคำถามที่อาศัยผู้เชี่ยวชาญ การเพิ่มลดคำถามควรทำได้ตามบริบท การใช้ประโยชน์ของจังหวัดและควรตอบตัวชีวัดในภาพรวมของประเทศ ที่สอดคล้องกับยุทธศาสตร์เอดส์ของประเทศ ควรมีการ จัดเวทีเพื่อเปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการสะท้อนและปรับปรุงแบบสอบถาม ผลผลิต ควรทบทวนสารสนเทศและข้อมูลเฝ้าระวังพฤติกรรมที่เป็นภาพรวมในพื้นที่และในระดับประเทศ โดยสำนักระบาดวิทยากับพื้นที่ที่เป็นผู้เก็บข้อมูล และมีนำข้อมูลไปใช้ประโยชน์