การคุ้มครองผู้บริโภคในระบบประกันสุขภาพไทย: จุดขาดที่ต้องเติมเต็ม

บทคัดย่อ

            การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประมวลสถานการณ์การคุ้มครองผู้บริโภคในระบบประกันสุขภาพของไทย และจัดทำข้อเสนอแนะเชิงนโยบายเพื่อพัฒนาระบบดังกล่าว ระยะเวลาที่ศึกษาระหว่างวันที่ 1 ตุลาคม 2547 - 15 เมษายน 2548 โดยประเมินการคุ้มครองสิทธิของประชาชนใน 5 ด้านคือ การเข้าถึงบริการสุขภาพที่จำเป็น การได้รับบริการที่มีคุณภาพ การได้รับบริการที่ครบถ้วนตามชุดสิทธิประโยชน์ การเข้าร่วมบริหาร จัดการระบบประกันสุขภาพ และการรับรู้ข้อมูลที่จำเป็น วิธีการศึกษาประกอบด้วย การสนทนากลุ่ม ผู้เกี่ยวข้องและการศึกษาเอกสาร และได้ส่งผลการศึกษาเบื้องต้นไปยังผู้แทนภาคประชาชนในคณะอนุกรรมการหลักประกันสุขภาพประจำจังหวัดเพื่อให้ข้อคิดเห็นเพิ่มเติมเพื่อปรับปรุงรายงานฉบับสมบูรณ์ การศึกษาได้ผลที่สำคัญดังนี้ ประชาชนบางกลุ่มยังไม่สามารถเข้าถึงระบบประกันสุขภาพเนื่องจากไม่มีหลักฐานแสดงสิทธิการเป็นคนไทย ประชาชนกลุ่มเฉพาะได้แก่ ผู้พิการ ผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ และผู้ใช้แรงงานนอกระบบ ไม่ได้รับบริการครบถ้วนตามที่กำหนดในชุดสิทธิประโยชน์ โดยเฉพาะบริการสุขภาพหรือยาที่มีราคาแพง ระบบฐานข้อมูลที่จำเป็นสำหรับประชาชนยังไม่เพียงพอ และการมีส่วนร่วมของประชาชนในการบริหารจัดการระบบประกันสุขภาพอยู่ในระดับต่ำ มีข้อเสนอแนะเชิงนโยบายที่สำคัญได้แก่ 1) การเร่งตรวจสอบเพื่อหากลุ่มคนที่ยังเข้าไม่ถึงระบบประกันสุขภาพเนื่องจากขาดหลักฐานแสดงสิทธิ โดยร่วมมือกับทุกภาคส่วน และจัดสรรงบประมาณไปช่วยเหลือกลุ่มสถานพยาบาลที่ให้บริการคนเหล่านี้ 2) ประชาชนต้องเข้าร่วมในการบริหารจัดการในทุกระดับ ตั้งแต่การกำหนดนโยบาย การมีส่วนร่วมในการบริหารการให้บริการในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติโดยองค์กรประชาชนและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น การติดตามตรวจสอบคุณภาพบริการ ความครบถ้วนของบริการตามชุดสิทธิประโยชน์ 3) เร่งเผยแพร่ข้อมูลที่จําเป็นสู่ประชาชน ได้แก่ ข้อมูลในการเลือกสถานพยาบาล ข้อมูลในการตัดสินใจรับบริการการแพทย์ และข้อมูลเพื่อเพิ่มความรู้ความเข้าใจในระบบประกันสุขภาพและการใช้บริการที่ถูกต้อง