การพัฒนาระบบคุณภาพการรับรองความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบด้านสาธารณสุขจาก มาตรฐาน ISO/IEC 17025:2005 สู่มาตรฐาน ISO/IEC 17025:2017

บทคัดย่อ

การรับรองความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบด้านสาธารณสุข ตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 เป็นการประเมินความสามารถของห้องปฏิบัติการที่ครอบคลุมทั้งด้านบริหารคุณภาพและวิชาการ เพื่อเป็นการคุ้มครองผู้บริโภค ทำให้ประชาชนได้รับสินค้าและบริการที่มีคุณภาพ ดังนั้นเมื่อมีการปรับเปลี่ยนมาตรฐานจาก ISO/IEC 17025:2005 เป็น ISO/IEC 17025:2017 จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งกับห้องปฏิบัติการที่ต้องดำเนินการ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาปรับปรุงกระบวนการรับรองความสามารถห้องปฏิบัติการทั้งห้องปฏิบัติการที่ขอการรับรอง และสำนักมาตรฐานห้องปฏิบัติการ โดยวิเคราะห์เปรียบเทียบข้อกำหนดที่เปลี่ยนแปลงอย่างมีนัยสำคัญ เพื่อนำ ข้อมูลที่ได้มาศึกษาถึงแนวโน้มข้อบกพร่องที่พบจากรายงานการตรวจประเมินในช่วงปี พ.ศ. 2561 - พ.ศ. 2563 จำนวน 208 แห่ง วิเคราะห์กระบวนการรับรองโดยใช้ส่วนประสมทางการตลาดมาประยุกต์ใช้ในการรับรอง และประมวลผลการวิเคราะห์โดยใช้แผนที่ความคิด เพื่อสังเคราะห์ข้อมูลของสำนักมาตรฐานห้องปฏิบัติการและห้อง-ปฏิบัติการความสมดุลของความต้องการ พบข้อบกพร่องจำนวน 1,991 ข้อ แบ่งเป็นด้านทั่วไปร้อยละ 6.53 ด้าน-โครงสร้างร้อยละ 3.82 ด้านทรัพยากรร้อยละ 23.66 ด้านกระบวนการร้อยละ 50.23 และด้านระบบบริหารร้อยละ 15.77 ดำเนินการพัฒนาปรับปรุงกระบวนการรับรองโดยใช้แนวคิดการตลาดจำนวน 3 ปัจจัย คือ การส่งเสริมการตลาด บุคลากรและกระบวนการ มีการเพิ่มช่องทางการให้บริการผ่านช่องทางดิจิทัล และเปิดช่องทางการให้บริการด้วยระบบด่วนพิเศษ ส่งผลให้สามารถลดระยะเวลาในการรับรองความสามารถห้องปฏิบัติการในปี พ.ศ. 2562 เหลือ เพียง 140 วันจากเวลาที่กำหนดในปี พ.ศ. 2561 คือ 220 วัน คิดเป็นร้อยละ 63.52 นอกจากนี้ในปี พ.ศ. 2563 กำหนดตัวชี้วัดเรื่องการออกใบรับรองให้กับห้องปฏิบัติการจากระยะเวลาเดิม 15 วันเหลือเพียง 7 วัน โดยสามารถดำเนินการได้ร้อยละ 91.84 ส่งผลให้สามารถตอบสนองต่อความต้องการของผู้ใช้บริการที่นำใบรับรองไปใช้ในการสร้างความเชื่อมั่นและดำเนินการในภาคธุรกิจได้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพเศรษฐกิจในปัจจุบัน