เทคนิคและผลลัพธ์ของการผ่าตัดวางสายนำน้ำยาล้างไตทางช่องท้องสำหรับผู้ป่วยไตวายระยะสุดท้าย: ประสบการณ์โรงพยาบาลศูนย์

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิธีการผ่าตัดวางสายนำน้ำยาล้างไตทางช่องท้อง และผลลัพธ์ของการวางสายน้ำยาล้างไตทางช่องท้อง ในโรงพยาบาลศูนย์ เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาเก็บข้อมูลย้อนหลัง จากประสบการณ์ในการทำผ่าตัดวางสาย Tenckhoff catheter ในผู้ป่วยไตวายที่รับบริการล้างไตผ่านทางช่องท้องอย่างต่อเนื่อง (Continuous Ambulatory Peritoneal Dialysis: CAPD) ในโรงพยาบาลพุทธชินราช พิษณุโลก ย้อนหลัง 3 ปี (ปีงบประมาณ 2551-2553) จำนวน 205 ราย และศึกษาผลลัพธ์การวางสายน้ำยาล้างไตทางช่องท้องในผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย จำนวน 195 ราย แหล่งข้อมูลในการศึกษาคือเวชระเบียนผู้ป่วย และฐานข้อมูลลงทะเบียนผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรังที่รับการบำบัดทดแทนไตด้วยวิธีล้างไตทางช่องท้องต่อเนื่องการวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการศึกษาพบว่าการผ่าตัดวางสายด้วยการคมยาสลบโดยศัลยแพทย์ทั่วไป ได้ผลดี ใช้ระยะเวลาในการทำเพียง 20 นาที หลังจากผ่าตัดใช้ระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลเฉลี่ย 2 วัน ในระยะเริ่มต้นภายใน 30 วันแรกหลังวางสาย Tenckhoff ผู้ป่วยเกิดอาการแทรกซ้อนเนื่องมาจากกลไกการผ่าตัด จำนวน 11 คน (5.4%) ส่วนใหญ่เกิดการอุดตันจาก Omentum plug ของสาย 6 คน รองลงมาคือ ตำแหน่งของสายไม่ดี จำนวน 3 คน และน้ำยารั่ว 1 คน ภาวะแทรกซ้อนเนื่องมาจากกลไกการผ่าตัดในระยะหลัง 30 วันขึ้นไปหลังวางสาย Tenckhoff เกิดขึ้น 17 คน (8.3%)จากการอุดตันของสายจาก Omentum plug 8 คน ตำแหน่งของสายไม่ดี 5 คน น้ำยารั่ว 3 คนและ Omentum wrap 1 คน ระยะเวลาการคงอยู่ของสาย Tenckhoff ค่อนข้างสั้น เฉลี่ย 11.5 เดือน โดยภาพรวมทั้ง 3 ปี ผู้ป่วย CAPD มีอัตราการติดเชื้อสูงกว่าเกณฑ์มาตรฐานคือ ในเวลา 9.87 เดือน มีการติดเชื้อ 1 ครั้ง จากผลการ ศึกษาสรุปได้ว่าการผ่าตัดวางสายแบบเปิดทางหน้าท้องพบภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัดวางสายนำ น้ำยาล้างไตทางช่องท้องต่ำ แต่การติดเชื้อในช่องท้อง หลังผ่าตัดวางสายตั้งแต่ 30 วันขึ้นไปยังคงเป็นภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญ จึงควรทบทวนและพัฒนาระบบการให้คำปรึกษาและการสอนผู้ป่วยและญาติเรื่องการปฏิบัติตัวเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นขณะล้างไตทางช่องท้องแบบต่อเนื่องให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น และควรมีการศึกษาเปรียบเทียบผลลัพธ์ของการผ่าตัดวางสาย 2 วิธีขึ้นไป