ปัจจัยเสี่ยงต่อการติดเชื้อในช่องท้องในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ล้างไตทางช่องท้องภายใน 3 เดือนแรก

บทคัดย่อ

นโยบาย peritoneal dialysis first (PD first) ทำให้ผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่รับการล้างไตทาง ช่องท้อง (chronic ambulatory peritoneal dialysis หรือ CAPD) เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว การติดเชื้อในช่องท้องในผู้ป่วยที่ล้างไตทางช่องท้อง (Infected CAPD) เป็นภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญและพบบ่อย serum albumin level, hemoglobin level (Hb level), เพศหญิง สูบบุหรี่ ผู้สูงอายุ ภาวะอ้วน เบาหวาน (DM), technique of cycle exchange ระยะเวลารักษา ภาวะโปแตสเซียมในเลือดต่ำเป็นปัจจัยเสี่ยงที่มีผู้ศึกษาไว้แล้ว แต่โดยมากเกือบทุกการศึกษาจะตัดภาวะติดเชื้อภายใน 3 เดือนแรกออกไปก่อน และปัจจัยทางด้านสิ่งแวดล้อม (environment factor) และผู้ดูแล (care giver) ยังไม่มีการศึกษาชัดเจนว่าเกี่ยวข้องในแง่ใดบ้าง และช่วงเวลา ที่นำมาศึกษาแตกต่างกัน การศึกษานี้ต้องการหาปัจจัยเสี่ยงต่อการติดเชื้อในช่องท้องในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ล้างไททางช่องท้องภายใน 3 เดือนแรกโดยศึกษาไปข้างหน้า (prospective study) ในกลุ่มผู้ป่วย ที่ไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่รักษาโดยวิธีล้างไตทางช่องท้อง (CAPD) ในโรงพยาบาลหนองคาย ช่วง 1 พฤศจิกายนพ.ศ. 2551 ถึง 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2554 ผู้ป่วยที่ศึกษาทั้งสิ้น189 รายแบ่งเป็นกลุ่มติดเชื้อ (Infected CAPD มีจำนวน 26 ราย และกลุ่มไม่ติดเชื้อ (noninfected CAPD) มีจำนวน 163 ราย แล้วเปรียบเทียบปัจจัยเสี่ยงที่คิดว่าจะมีผลต่อการติดเชื้อ โดยใช้สถิติ Pearson Chi-square test แล้วนำปัจจัยที่มีนัยสำคัญทางสถิติมา วิเคราะห์พร้อมกัน (multiple logistic regression) โดยใช้สถิติ 95% confidence interval และ odds rati ผู้ป่วย 189 ราย เกิด infected CAPD ร้อยละ 13.8 พบว่าปัจจัยที่มีนัยสำคัญทางสถิติคือ ประวัติการเกิดอุบัติเหตุต่อ Tenckhoff catheter ภาวะแวดล้อมที่ไม่ดี ประวัติทำเองโดย care giver ที่ไม่ได้ผ่านการเรียนจากโรงพยาบาลโดยเพิ่มโอกาสติดเชื้อ 20.58, 8.38, 5.46 เท่าตามลำดับ แตกต่างจากการศึกษาอื่นที่ผ่านมา ดังนั้นการระวังไม่ให้เกิดอุบัติเหตุต่อ Tenckhoff catheter การเปลี่ยนน้ำยาโดย care giver ที่ผ่านการเรียนจากโรงพยาบาล การให้คำแนะนำเรื่องการจัดสิ่งแวดล้อมที่ดีหรือมีห้องต้นแบบ น่าจะทำให้ลดการติดเชื้อในช่องท้องในผู้ป่วย CAPD ส่งผลต่อความสำเร็จของโครงการ PD first