ประสิทธิผลของตำรับยานาบอุทรพันเพื่อลดหน้าท้องในหญิงหลังคลอด

บทคัดย่อ

ธรรมชาติของสตรีหลังคลอดมีการปรับตัวของสรีระเข้าสู่สภาวะเหมือนก่อนตั้งครรภ์ โดยเฉพาะมดลูกและ ผนังหน้าท้อง ซึ่งในคัมภีร์มหาโชติรัตน์มีตำรับ “ยานึ่งท้องให้ยุบ” ที่มีสรรพคุณดังกล่าว การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาประสิทธิผลและความปลอดภัยของตำรับยาดังกล่าวในหญิงหลังคลอด วิธีการศึกษา เป็นการวิจัยแบบกึ่งทดลอง (quasi-experimental research) ในหญิงหลังคลอดครรภ์แรกแบบปกติ 60 คน แบ่งเป็นกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลอง กลุ่มละ 30 คน โดยกลุ่มทดลองจะได้รับตำรับยานาบอุทรพันหน้าท้อง ตั้งแต่วันที่ 4 หลังคลอด วันละ 2 ครั้ง ครั้งละ 45 นาที เป็นระยะเวลา 7 วันติดต่อกัน และทั้งสองกลุ่มได้รับการรักษาแบบมาตรฐาน วัดขนาดรอบเอวระดับ สะดือ (ซม.) และระดับยอดมดลูก (ซม.) ก่อนการรักษา (Day 0) และเมื่อสิ้นสุดการรักษา (Day 8) โดยทีมผู้วิจัย วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและเปรียบเทียบข้อมูล Day 0 และ Day 8 ด้วยสถิติ paired t-test ผลการศึกษา ลักษณะพื้นฐานทั้งหมดของหญิงหลังคลอดทั้งสองกลุ่มไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ผลต่อขนาด รอบเอวพบว่า ทั้งสองกลุ่มมีขนาดรอบเอวลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยกลุ่มทดลองมีรอบเอวลดลงจาก 89.7 ซม. เป็น 77.3 ซม. (Day 0 - Day 8 12.4 ซม. p<0.001) กลุ่มควบคุมมีรอบเอวลดลงจาก 87.4 ซม. เป็น 80.9 ซม. (Day 0 - Day 8 6.5 ซม. p<0.001) คิดเป็นความแตกต่างระหว่าง 2 กลุ่ม (difference-in-difference analysis) ได้ 5.9 ซม. (p<0.001) และผลต่อระดับยอดมดลูกพบว่า ทั้งสองกลุ่มมีระดับยอดมดลูกลดลงอย่างมี นัยสำคัญทางสถิติ โดยกลุ่มทดลองมีระดับยอดมดลูกลดลงจาก 14.4 ซม. เป็น 1.5 ซม. (Day 0 - Day 8 12.9 ซม. p<0.001) กลุ่มควบคุมมีระดับยอดมดลูกลดลงจาก 12.6 ซม. เป็น 2.4 ซม. (Day 0 – Day 8 10.2 ซม. p<0.001) คิดเป็นความแตกต่างระหว่าง 2 กลุ่ม (Difference-in-difference analysis) ได้ 2.7 ซม. (p<0.001) ทั้งนี้พบอาการ คันในหญิงหลังคลอด 1 ราย สรุป ตำรับยานาบอุทรพันหน้าท้องสามารถลดขนาดรอบเอว และระดับยอดมดลูกได้ อย่างมีนัยสำคัญ โดยไม่พบภาวะแทรกซ้อนรุนแรง