สถานการณ์โรคหัด: โรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช จังหวัดสุพรรณบุรี

บทคัดย่อ

รายงานสถานการณ์โรคหัดระยะยาวนี้มีการศึกษาสองระยะ คือ ในระยะแรกเป็นการศึกษาภูมิต้านทาน ของผู้ป่วยโรคหดเดกแบบไปขางหนาในภาวะทมการระบาดของเรคจานวน 90 ราย ทเขามารบการรกษาทโรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช จังหวัดสุพรรณบุรี ระหว่างวันที่ 19 ธันวาคม 2540 ถึงวันที่ 20 มิถุนายน 2541ระยะที่สองเป็นการทบทวนเวชระเบียนย้อนหลังของผู้ป่วยหัดในเด็กที่รับไว้รักษาในโรงพยาบาลเจ้าพระยายมราชในปีงบประมาณ 2542-2550 โดยการศึกษาระยะแรกผู้ป่วยที่นำเข้ามาศึกษาอาศัยข้อบ่งชี้ตาม CDC ในการวินิจฉัยทางคลินิก เจาะ paired serum เพื่อตรวจหาระดับภมิต้านทานโรคหัดด้วยวิธี Micro-Neu-tralization Test และ ELISA IgM ยืนยันว่าเป็นโรคหัดทั้ง 90 ราย โดย 1gM ให้ผลบวก 89 ราย ส่วนอีก 1รายมี 4 fold rising titer IgG สาเหตุที่เด็กเป็นโรคหัดส่วนใหญ่คือ ร้อยละ 50 เกิดจากเด็กไม่ได้รับวัคซีน ส่วนเด็กที่ได้รับวัคซีนแล้วยังเป็นโรคหัดจำนวน 16 ราย (17.8%) พบว่า 2 ราย ได้รับวัคซีนในระยะฟักตัวของโรค ส่วนอีก 14 ราย (15.6%) เป็น primary vaccine failure โดยผู้ป่วยส่วนใหญ่ได้รับวัคซีนหัดหนึ่งครั้งเมื่ออายุ 0-12 เดือน จากสถานีอนามัย สำหรับการศึกษาด้านระบาดวิทยาพบว่า ผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นเด็กโตอายุระหว่าง 9-15 ปี (63.3%) รองลงไปเป็นกลุ่มอายุ 4-0 ปี (22.2%) โรคแทรกซ้อนที่พบมากที่สุดคือโรคท้องร่วง รองลงไปคือโรคปอดบวม พบโรคสมองอักเสบจากเชื้อหัดจำนวน 2 ราย ซึ่งรักษาหายโดยไม่มีความพิการทางสมอง

การศึกษาระยะที่ 2 หลังการระบาดของโรคหัดปี 2541 เป็นการทบทวนผู้ป่วยโรคหัดในเด็กที่รับไว้ในโรงพยาบาลเจ้าพระยายมราชปี 2542-2550 พบแนวโน้มโรคหัดสูงขึ้นในปี 2543 โดยกลุ่มอายุที่พบสูงสุดคือ 1-4 ปีเท่ากับร้อยละ 30.5 ต่อมาหลังจากเร่งรัดให้มีความครอบคลุมของการได้รับวัคซีนหัดของจังหวัด สุพรรณบุรีสูงขึ้นเป็นร้อยละ 99 ในพื้นที่ของโรงพยาบาลเจ้าพระยายมราชเป็นร้อยละ 100 โดยให้วัคซีนหัด 2ครัง เมื่ออายุ 9-12 เดือน และ 4-6 ปี หรือนักเรียนชนประถมศึกษาปีที่ 1 ตามนโยบายของกระทรวงสาธารณสุข ตั้งแต่ปี 2539 ทำให้จำนวนผู้ป่วยหัดลดลงอย่างมากตั้งแต่ปี 2541-2550 มีแนวโน้มการเกิดโรคหัดสูงขึ้นใน 2 ช่วงคือโนา 2541 ซงมีผป่วยเดิก โรคหัดรับไว้ในโรงพยาบาลเจ้าพระยายมราชจำนวน 124 ราย และโนปี 2543 จำนวน 36 ราย ส่วนในปี 2542 และ 2544-2550 รับไว้น้อยกว่า 10 รายต่อปี ซึ่งเห็นได้ว่าระยะห่างระหว่าง การระบาดของโรคหัดยาวขึ้นและจำนวนผู้ป่วยในการระบาดแต่ละครั้งลดลง และตั้งแต่ปี 2543 ยังไม่พบการระบาดของโรคหัด จึงแสดงให้เห็นถึงความสำเร็จของการป้องกันโรคหัดในระยะยาวด้วยวัคซีน